ΔΙΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ

SOS, κινδυνεύει η ελληνικότητά μας

Κάποιοι εθνικιστές φοβούνται ή λεν ότι φοβούνται ότι κινδυνεύει άμεσα η Ελληνικότητά τους λίγο μετά που το Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε το στόχο της φετινής χρονιάς για δημιουργία ειρηνικής κουλτούρας με την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Ο στόχος είναι πολύ λογικός, αφού όταν υπάρχουν εθνοτικές συγκρούσεις, το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να παίξει ένα σημαντικό ρόλο ώστε να προετοιμάσει το έδαφος ανάμεσα στους νέους ανθρώπους για να ξεπεραστεί η κρίση την οποία δημιούργησαν είτε οι μέχρι τώρα εθνικιστικοί στόχοι είτε το κρυφό αναλυτικό πρόγραμμα των διαφόρων υπουργείων παιδείας είτε οι οργανωμένες εθνικιστικές ομάδες δασκάλων δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης. Έρχεται επομένως η ηγεσία του εκπαιδευτικού συστήματος να διορθώσει ένα σύστημα το οποίο μέχρι στιγμής έχει δημιουργήσει όχι λίγους ανθρώπους οι οποίοι δεν μπορούν να αντέξουν στην ιδέα της συνύπαρξης με τους τουρκόφωνους Κυπρίους. Μάλιστα η ηγεσία της ΠΟΕΔ δεν δέχεται ούτε καν την επίσκεψη Τουρκοκυπρίων μαθητών σε ελληνοκυπριακά σχολεία, γεγονός το οποίο δείχνει την αποφασιστικότητά της να κρατήσει τους μαθητές των δυο κοινοτήτων μακριά τους μεν από τους δε.
Στα πρώτα στάδια της ανακοίνωσης του στόχου του Υπουργείου Παιδείας για τη φετινή χρονιά η αντίδραση ήταν χλιαρή, μέχρι που δυνάμωσε αργότερα. Ένας από τους λόγους μπορεί να είναι ότι θεωρήθηκε από διάφορους ότι ήταν ένα από τα πολλά σε ό,τι αφορά την επαναπροσέγγιση, το οποίο ούτε λίγο ούτε πολύ θα ήταν τυπικό και δεν θα εφαρμοζόταν. Όταν μάλιστα γινόταν λόγος για το θέμα αυτό, έλεγαν ότι η κουλτούρα ειρηνικής συνύπαρξης είναι αυτονόητη και δεν χρειάζεται καν να αναφερθεί, μάλιστα ίσχυε πάντα στα σχολεία μας. Μετά όμως όταν ο Υπουργός Παιδείας έδειξε ότι εννοούσε την ειρηνική συνύπαρξη, άρχισε να γίνεται από υπόγεια μέχρι και φανερή δουλειά ενάντια στον στόχο, κάτι το οποίο μπορεί και να διαβαστεί στα έντυπα των κομματικών οργανώσεων των καθηγητών. Όταν μάλιστα το θέμα έπιασε και τα βιβλία της ιστορίας δια μέσω των οποίων οι μαθητές μας θα μάθαιναν ιστορικά γεγονότα τα οποία μέχρι στιγμής έχουν αποσιωποιηθεί, τότε ο στόχος άρχισε να γίνεται επικίνδυνος για κάποιους. Αργότερα όταν αναφέρθηκαν και οι παρακρατικές οργανώσεις, ελληνοκυπριακές και τουρκοκυπριακές, οι οποίες προετοίμασαν το δρόμο για τη διχοτόμηση κατά τη δεκαετία του 60, τότε άρχισε ένας ολοκληρωτικός πόλεμος ενάντια στο στόχο και τον Υπουργό. Από τότε βγαίνουν διάφορα στην φόρα σχετικά με τα γεγονότα της δεκαετίας.
Ένα σκοτεινό σημείο στην εθνικιστική ψυχολογία είναι ότι το να είσαι Έλληνας δεν σημαίνει ότι δεν παραδέχεσαι ότι και οι Έλληνες διαπράττουν βαρβαρότητες, μάλιστα υπάρχουν πολλές για να αναφερθεί κάποιος. Υπό κανονικές συνθήκες το να ονομάζονται οι ελληνικές και ελληνοκυπριακές βαρβαρότητες ως τέτοιες είναι λογικό, αφού η λέξη βαρβαρότητα έχει χρησιμοποιηθεί για τους σκοτωμούς που έκαναν Τούρκοι, επομένως όταν τις κάνουν και Έλληνες θα πρέπει να χρησιμοποιούμε την ίδια λέξη. Δεν νοείται να χρησιμοποιείται μια αρνητική λέξη μόνο για αυτούς που δεν μας αρέσουν. Από τη στιγμή που μπήκε το θέμα για την αλλαγή των ιστορικών βιβλίων και αργότερα το ζήτημα της ύπαρξης ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών παρακρατικών οργανώσεων, διάφοροι άρχισαν να λεν ότι η παιδεία μας θα πάψει να είναι ελληνική. Για ποιο λόγο παρακαλώ; Θα ντρέπεσαι να είσαι Έλληνας επειδή κάποιοι Έλληνες ήταν δολοφόνοι Τουρκοκυπρίων ανδρών, γυναικών, παιδιών και βιαστές Τουρκοκυπρίων γυναικών και κορασίδων; Παύεις να είσαι Έλληνας επειδή κάποιοι Έλληνες παραχάραξαν την ιστορία για να μην βγουν τα εγκλήματά τους στην φόρα; Μήπως το μέγεθος της Ελληνικότητας μετριέται από αυτά που θα κρύψουμε για να φαινόμαστε στις ιστορικές σελίδες ένας θρύλος ο οποίος ξέρουμε όλοι ότι δεν είμαστε; Έχω ακούσει από συναδέλφους εκπαιδευτικούς να λεν ότι αν τα πούμε όλα αυτά που έγιναν, τότε τι θα δώσουμε στους νέους για τη δική μας γενιά. Τι να τους πω και εγώ; Ότι το να παραχαράσσουμε την ιστορία για να κάνουμε καλή εντύπωση στους νέους είναι δόλος;
Οι Γερμανοί δέχτηκαν ότι οι Ναζί ήταν άτομα μιας συγκεκριμένης ιδεολογίας οι οποίοι έκαναν εγκλήματα πολέμου. Οι Ναζί κυνηγήθηκαν σε όλες τις γωνιές της γης και όσοι πιάστηκαν καταδικάστηκαν για τα εγκλήματά τους. Με την καταδίκη τους και την αποδοχή ότι τα εγκλήματα πολέμου είχαν όντως γίνει, η κατάσταση έφτασε στο σημείο όπου αυτό δεν ήταν πλέον μυστικό το οποίο κουβεντιαζόταν μόνο στους καφενέδες, όπως στη δική μας περίπτωση. Με την καταδίκη αυτών των “πολύ” Γερμανών, οι υπόλοιποι Γερμανοί δεν ένιωσαν ότι εξαφανίστηκε η ταυτότητά τους. Μπορεί ένα μέρος των Γερμανών, συνειδητά και υποσυνείδητα να μην ήθελαν να φτάσουν τα πράγματα ως εκεί, όμως νίκησε η αλήθεια. Η συγκάλυψη ή αποσιώπηση εγκλημάτων πολέμου δεν συνδέονται με την εθνική ταυτότητα μιας ομάδας, εκτός βέβαια όταν αυτή η ομάδα θέλει να χρησιμοποιήσει την εθνική ταυτότητα για να τα καλύψει. Εάν τελικά η Ελληνικότητα, όπως την καταλαβαίνουν κάποιοι, είναι η συγκάλυψη εγκλημάτων τα οποία με την βοήθεια της ‘Θείας Πρόνοιας’ μεταμορφώνονται σε ηρωισμό φτάνει να γίνονται από Έλληνες ενώ όταν γίνονται από Τούρκους είναι βαρβαρότητα, τότε αυτοί καταντούν την Ελληνικότητα μια μορφή ρατσισμού.

Χρίστος Αχνιώτης

Δικαιούται ο ιδιοκτήτης την περιουσία του, αλλά...

Δεν υπάρχουν διεθνείς αρχές και θεσμοί που θα συνηγορούσαν στην ιδέα της καταστροφής περιουσιών δισεκατομμυρίων

ΠΑΜΠΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ

Προχθές, μετά την ολοκλήρωση της συνάντησής του με τον πρόεδρο Χριστόφια, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, κλήθηκε να σχολιάσει τη δήλωση του προέδρου Χριστόφια στο Βελιγράδι ότι το δικαίωμα ιδιοκτησίας των προσφύγων στις περιουσίες τους είναι εκ των ων ουκ άνευ. Ο κ. Ταλάτ είπε ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά σέβεται το δικαίωμα της περιουσίας από την αρχή. Ως θέση αρχής.
Μερικοί εξ ημών, παρακολουθώντας τις διαπραγματεύσεις για το περιουσιακό ωρύονται επειδή, όπως υποστηρίζουν, το δικαίωμα της περιουσίας δεν είναι διαπραγματεύσιμο και επομένως, γιατί ο πρόεδρος Χριστόφιας το διαπραγματεύεται. Το δικαίωμα της περιουσίας είναι πράγματι, αδιαπραγμάτευτο αλλ’ ούτε ο πρόεδρος Χριστόφιας ούτε ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ το διαπραγματεύονται. Το δικαίωμα της περιουσίας είναι απαράγραπτο, κανείς δεν το αμφισβητεί ούτε εντός ούτε εκτός της Κύπρου και κανείς δεν ζητά καν να παραγραφεί χωρίς ο ιδιοκτήτης να ερωτηθεί. Στο Σχέδιο Ανάν, το οποίο απορρίψαμε, το δικαίωμα της περιουσίας αναγνωριζόταν χωρίς συζήτηση, έστω και αν οι περισσότεροι από εμάς δεν το είχαμε προσέξει.
Δεν υπάρχει δύναμη στον κόσμο που δέχεται ότι η περιουσία ενός πολίτη παραγράφεται ύστερα από μια στρατιωτική κατοχή. Ο Χριστόφιας και ο Ταλάτ δεν διαπραγματεύονται το δικαίωμα της περιουσίας, αλλά τον τρόπο άσκησης του δικαιώματος. Ένας Ελληνοκύπριος είναι ιδιοκτήτης ενός οικοπέδου στα κατεχόμενα, του οποίου η τρέχουσα αξία είναι 400 χιλ. ευρώ. Όμως στο οικόπεδο έχει κτιστεί μια οικοδομή τρέχουσας αξίας 1,5 εκ. ευρώ. Μια απόφαση κυπριακού δικαστηρίου καλεί τον ιδιοκτήτη της οικοδομής να την καταστρέψει, να πετάξει 1,5 εκ. ευρώ, για να επαναφέρει το οικόπεδο στην αρχική του θέση. Κατά την ίδια λογική, ο Τουρκοκύπριος ιδιοκτήτης της γης στην οποία κατασκευάστηκε το αεροδρόμιο Λάρνακας, για να ασκήσει τα δικαιώματά του πάνω στην περιουσία του, πρέπει να ισοπεδωθεί το αεροδρόμιο εκατοντάδων εκ. ευρώ.
Προσωπικά δεν γνωρίζω αν πράγματι η γη πάνω στην οποία οικοδομήσαμε το αεροδρόμιο Λάρνακας είναι τουρκοκυπριακή, όμως υπάρχουν πολλά άλλα παραδείγματα όπου σε τουρκοκυπριακή γη κτίστηκαν προσφυγικοί συνοικισμοί, σχολεία, σπίτια, εργοστάσια, βιοτεχνίες, ξενοδοχεία, ακριβές ταβέρνες… χωρίς να ρωτηθούν οι Τουρκοκύπριοι ιδιοκτήτες τους. Θα τα γκρεμίσουμε για να αποκαταστήσουμε τα οικόπεδα;
Δεν υπάρχουν διεθνείς αρχές και θεσμοί που θα συνηγορούσαν στην ιδέα καταστροφής περιουσιών δισεκατομμυρίων, προκειμένου να επαναφέρουμε την Κύπρο, κατεχόμενη ή ελεύθερη, στην προ του ’74 κατάσταση. Επειδή, λοιπόν, καμιά διεθνής πρακτική δεν βολεύεται με τη λογική των κατεδαφίσεων, κανένας δεν συμφωνεί με την καταστροφή πολλαπλάσιας αξίας περιουσιών για να αποκατασταθούν τα οικόπεδα και τα χωράφια. Ο Χριστόφιας και ο Ταλάτ διαπραγματεύονται τον τρόπο με τον οποίο ο ιδιοκτήτης της περιουσίας θα ασκήσει το δικαίωμά του, προς όφελος του ιδίου, της οικονομίας και της λογικής.

Μικρασιατική εκστρατεία, η άλλη όψη

25/01/2009

ΠΟΛΙΤΗΣ

Της Κοραλίας Μόζορα*

Αφορμή γι' αυτό το σημείωμα στάθηκε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε τελευταία με θέμα τη Μικρασιατική καταστροφή. Ο συγκεκριμένος αρθρογράφος στο κείμενό του φαίνεται να έχει πολύ επιλεκτική μνήμη. Παραθέτει τα όσα κατά την έκφρασή του "φρικτά και τρομερά" διέπραξε ο στρατός του Κεμάλ κατά την κατάρρευση του ελληνικού μετώπου τον Αύγουστο του 1922. Ξεκινά δηλ. να παραθέτει τα γεγονότα του τέλους του πολέμου, παρακάμπτοντας τα τρία προηγούμενα χρόνια, όπως συνηθίζουν οι πλείστοι υπέρ Έλληνες πατριώτες, οι οποίοι μόνο τις θηριωδίες και τις ωμότητες των αντιπάλων, ιδιαίτερα των Τούρκων, διαπιστώνουν και καταγράφουν. Ας δούμε λοιπόν και λίγο την άλλη όψη της εκστρατείας αυτής. Την όψη που συνηθέστατα αποκρύπτεται, ηθελημένα βεβαίως, για να μην τραυματιστεί η ευγένεια και η πολιτιστική υπεροχή του ελληνικού έθνους. Κύρια πηγή μου σε όσα θα αναφέρω πιο κάτω είναι το βιβλίο του Τάσου Κωστόπουλου "πόλεμος και εθνοκάθαρση", όπου μέσα από προσωπικές μαρτυρίες των πρωταγωνιστών του πολέμου μας παραθέτει τα όσα τα δικά μας "φουσάτα" διέπραξαν στο πέρασμά τους. Μπαίνω στον πειρασμό να παραθέσω μικρό σχετικό απόσπασμα (μαρτυρία) του πολύ γνωστού μας πεζογράφου Στρατή Μυριβήλη, αν και η περιγραφή αυτή αναφέρεται στον πρώτο βαλκανικό πόλεμο του 1912. "Σαν έφεξε, βάρεσε η σάλπιγγα συναγερμό πάνου απ' το χαμηλό λασπωμένο λοφάκι του χωριού. Εκεί μαζεύτηκαν όλοι οι αιχμάλωτοι άντρες και κατόπι ντουφεκίστηκαν. Κάθε ενωμοτία έστηνε αντίκρυ της πέντε-έξι και τους θέριζε. Βρέθηκα αντίκρυ στο γέρο. Τα μεταξωτά του γένια ανέμιζαν απαλά στον αγέρα και ψιθύριζε ολοένα προσευχές. Το πιο μεγάλο καλό που θα μπορούσα να του κάνω ήταν να τον σκοτώσω αμέσως, για να μην τυραγνιέται σα μερικούς που σπάραζαν σαν τα βουβάλια χτυπώντας τις παλάμες στο χώμα. Τόνε σημάδεψα στο κούτελο, ανάμεσα στα ολόασπρα φρύδια του. Τράβηξα τη σκανδάλη και σωριάστηκε μονοκόμματα σαν αστραποκαμένος στη λάσπη". Βεβαίως η Ακαδημία Αθηνών αρνήθηκε να βραβεύσει το ανωτέρω εθνικώς απρεπές κείμενο... Ας έρθουμε τώρα στη Μικρασιατική εκστρατεία του 1919-1922, η οποία υπήρξε ευθύς εξαρχής ένα καθαρά τυχοδιωκτικό και παράλογο εγχείρημα με ιμπεριαλιστικές προεκτάσεις, αφού διέγραφε από το χάρτη τους πολύ μεγαλύτερους μουσουλμανικούς πληθυσμούς της περιοχής. Ακόμη πιο απελπιστικός για την ελληνική αλυτρωτική επιχειρηματολογία ήταν ο εθνολογικός συσχετισμός στην ενδοχώρα. Οι ίδιες οι συνθήκες κάτω από τις οποίες δρομολογήθηκε η εκστρατεία πιστοποιούν τον αποικιακό ιμπεριαλιστικό της χαρακτήρα. Ο ίδιος ο Βενιζέλος οραματιζόταν την "θανάτωσιν ή την ουσιαστική διάλυσιν της Τουρκίας" από την entente. Μοιραία η αναμέτρηση θα πάρει τη μορφή ενός πολέμου εξόντωσης και βίαιης εκτόπισης ολόκληρων πληθυσμών από τα "εθνικά εδάφη". Για τους Κεμαλικούς ήταν ένας υπέρ πάντων αγώνας, ένας αγώνας εθνικής επιβίωσης για την απόκρουση μιας αποικιακής εισβολής. Ο ελληνικός στρατός, από την άλλη, έπρεπε να "αποκαθιστά" και να "διαφυλάσσει" την τάξη για λογαριασμό των συμμάχων και ταυτόχρονα να δημιουργεί στον κατακτημένο χώρο τις προϋποθέσεις μιας μακρόχρονης επικράτησης. Στον εξοντωτικό αυτό πόλεμο έγιναν βιαιότητες και ωμότητες και από τις δυο πλευρές. Όσον αφορά την έκταση και τα χαρακτηριστικά της βίας του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος σε βάρος του ντόπιου μουσουλμανικού πληθυσμού, θα παραθέσουμε την εύγλωττη μαρτυρία, τα γραπτά κείμενα των ίδιων των Ελλήνων φαντάρων. Μπορεί κανείς να διακρίνει τρεις περιόδους όσον αφορά την έκταση και τα χαρακτηριστικά της βίας του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος σε βάρος του ντόπιου μουσουλμανικού πληθυσμού. Η πρώτη φάση είναι αυτή της εγκατάστασης στο προγεφύρωμα της Σμύρνης το 1919 σε μια διευρυμένη ζώνη κατοχής. Από την πρώτη μέρα η παρουσία του ελληνικού στρατού στην Ιωνία σημαδεύτηκε από βιαιοπραγίες σε βάροςτου άμαχου πληθυσμού. Βρίσκοντας πάντα κάποια αφορμή, Έλληνες στρατιώτες και ένοπλοι ντόπιοι χριστιανοί επιδίδονται σ' ένα όργιο βίας, βιασμών και εκτεταμένων λεηλασιών στις μουσουλμανικές συνοικίες της Σμύρνης με περισσότερους από 200 νεκρούς. Περίπου 2,500 μουσουλμάνοι συνελήφθησαν και κακοποιήθηκαν (ανάμεσα τους μικρά παιδιά, μαθητές και δάσκαλοι). Ύστερα από έρευνες μηνών η έκθεση της ειδικής Διασυμμαχικής Επιτροπής θα καταλογίσει στον ελληνικό στρατό την ευθύνη για την αιματοχυσία στη Σμύρνη και την ενδοχώρα της. Χαρακτηριστικό δείγμα των αγριοτήτων που έμελλε ν' ακολουθήσουν αποτελούν τα γεγονότα του Αϊδινίου. Την "απελευθέρωση" της πόλης από τον Ελληνικό στρατό διαδέχθηκαν λεηλασίες, βιασμοί και βιαιοπραγίες κατά των ντόπιων μουσουλμάνων. Το ημερολόγιο ενός τσολιά από την Βοιωτία αναφέρει ότι "ο διοικητής μας Γεώργιος Κονδύλης περιφέρεται στην πόλη και μας ενθαρρύνει πως θα φάμε τους απίστους". Η δεύτερη φάση εγκαινιάζεται με την εξόρμηση για την κατάληψη της Άγκυρας, το Μάρτιο του 1921. Από δω και πέρα οι επιχειρήσεις διεξάγονται σε έδαφος ολότελα εχθρικό, χωρίς καθόλου ελληνικό πληθυσμό. Στη φάση αυτή ο ελληνικός στρατός -αντιμέτωπος πλέον με τις πρώτες ήττες- εγκαινιάζει πολιτική "καμένης γης". Εμπρησμοί χωριών αναφέρονται καθημερινά στα ημερολόγια των φαντάρων. Ο ανθυπολοχαγός Παντελής Πρινιωτάκης καταγράφει: " μετά την γενικήν λεηλασίαν ακολουθεί εμπρησμός των οικιών και των σιτηρών τον οποίον οι κάτοικοι παρακολουθούν έντρομοι. Η κατάστασις είναι λυπηρά και αξιοθρήνητος...". Η εικόνα που αφήνει πίσω του ο Ελληνικός στρατός εγκαταλείποντας το Σαγγάριο είναι φλεγόμενα χωριά που πυρπολούνται έπειτα από διαταγή του επιτελείου και δεκάδες κάτοικοι να εκτελούνται ομαδικά. Τον Ιούνιο του 1921 πυρπολείται η Νικομήδεια. Τούρκοι χωρικοί σφάζονται ομαδικά στις αποβάθρες στην προσπάθειά τους να μεταφέρουν στα ελληνικά πλοία τα υπάρχοντα των ελληνορθόδοξων προσφύγων. Περίπου 200 Τούρκοι προύχοντες μεταφέρονται στα ελληνικά πλοία ως όμηροι αλλά σε λίγο πνίγονται στην ανοικτή θάλασσα ( Στάμου 1983, σ. 18). Η τρίτη φάση του πολέμου συντελείται τον Αύγουστο του '22, όταν ο στρατός του Κεμάλ εξαπέλυσε την προ πολλού αναμενόμενη τελική επίθεση. Σε ελάχιστο χρόνο το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα μεταβλήθηκε σ' ένα αλλόφρονα συρφετό που εγκατέλειπε πανικόβλητος τα πάντα για να φθάσει στη θάλασσα. Από αφηγήσεις Μικρασιατών γνωρίζουμε ότι οι Έλληνες στρατιώτες σκότωναν καθ' οδόν χωρικούς, ενώ άλλους τους πυρπολούσαν ζωντανούς μέσα στα τζαμιά. Γράφει ο στρατηγός Δεμέστιχας : " Τις καταστροφές στις πόλεις και τα χωριά απ' όπου περάσαμε, τους εμπρησμούς και τις άλλες ασχήμιες, δεν είμαι ικανός να περιγράψω και προτιμώ να μείνουν στη λήθη". Ο Ελευθέριος Σταυρίδης (μετέπειτα στέλεχος του Κ.Κ.Ε ) θυμάται στις δημοσιευμένες αναμνήσεις του τη Φιλαδέλφεια πυρπολημένη από τον ελληνικό στρατό και γεμάτη "πτώματα που εμύριζαν φοβερά μαζί με την καπνίλα της πυρκαϊάς". Κοντά στο Ούσακ "γέροι, γυναίκες και παιδιά είχαν κλειστεί στο τζαμί. Τους πήραν χαμπάρι κάποιοι φαντάροι δικοί μας και τους έβαλαν φωτιά. Καθώς τους έπνιγε ο καπνός, ο κόσμος άρχισε να βγαίνει έξω από την πόρτα. Τότε οι τιποτένιοι αυτοί βάλαν τα αθώα γυναικόπαιδα στη σκοποβολή και σκότωσαν κάμποσα". (Αποστολίδης 1981, σ.20) Προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε και την άλλη όψη των γεγονότων της Μικρασιατικής εκστρατείας και καταστροφής, τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού, την οποία επιμελώς αποκρύβει η επίσημη εθνική ιστοριογραφία και συστηματικά αποσιωπά η σχολική εκδοχή της. Τα ανωτέρω ας θεωρηθούν ως απάντηση σ' αυτούς που και στην Κύπρο υποστηρίζουν ότι η ιστορία είναι μια και έχει καταγραφεί. Η ιστορία όταν εξυπηρετεί την εθνική ιδεολογία παραχαράσσεται βάναυσα σε βαθμό που σε πολλές περιπτώσεις ισχύει η ειρωνική άποψη του Μπερνάρ Σω: "Η ιστορία θα πει όπως πάντα ψέματα".

* Φιλόλογος

Ψήφισμα για την Αγγλική Σχολή

Μπορείς να υπογράψεις εδώ:

http://www.gopetition.com/petitions/inclusive-education.html

ΔΙΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ

ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΕΚΕΙ!!!!

ΠΟΕΔ: Όχι στις επισκέψεις Τ/κ καθηγητών και μαθητών στα ε/κ σχολεία

Μα πού είναι η Αριστερά;

22/2/2009

"Πολίτης"

Χρίστου Γεωργίου

Πέστε μου, σας παρακαλώ, καλόπιστα ρωτάω. Έχει κανένας κάποια ένδειξη ότι η παρούσα κυβέρνηση είναι διαφορετική από τις προηγούμενες; Βλέπει κανένας να γίνεται κάτι, ένα προοδευτικό μέτρο, μια παρέμβαση που να σε κάνει να πεις, ρε παιδί μου, επιτέλους; Εμένα, μια από τα ίδια μου φαίνονται όλα. Φωτεινή εξαίρεση αποτελεί το Υπουργείο Παιδείας, όπου εκφέρεται πράγματι ένας ποιοτικός πολιτικός λόγος που είναι πρωτόγνωρος για τα συντηρητικά μας, παπαδο-κρατούμενα δεδομένα και γίνονται τομές που θα αφήσουν εποχή.Εκείνο, όμως, που ενοχλεί περισσότερο είναι η απουσία αντίλογου στην ξενοφοβία και το φασισμό που κυριαρχεί στη δημόσια ζωή. Η ακροδεξιά ιδεολογία αλωνίζει στα ΜΜΕ, έντυπα και ηλεκτρονικά. Πού κρύβεται η προοδευτική διανόηση; Πότε περιμένει για να κάμει αισθητή την παρουσία της; Ευκαιρίες είχε πάρα πολλές τελευταία.Η διευθύντρια του κατεχόμενου Γυμνασίου ενθάρρυνε το ανέβασμα θεατρικού έργου με θέμα την ειρηνική συνύπαρξη. Λοιδορήθηκε και προπηλακίστηκε δημόσια από τους εκπροσώπους της εθνικοφροσύνης. Μια εκπαιδευτικός ζήτησε από τους μαθητές της να φτιάξουν ένα ερωτηματολόγιο για να μελετήσουν το τι ξέρουν οι συνομήλικοί τους για τις σχέσεις των δυο κοινοτήτων. Έγινε πρωτοσέλιδο με επιθετικούς και ανοίκειους χαρακτηρισμούς. Οι εκπαιδευτικές συνδικαλιστικές οργανώσεις εκδίδουν ανακοινώσεις με τις οποίες διαφωνούν ουσιαστικά με το στόχο της ειρηνικής συμβίωσης και της συμφιλίωσης. Απορρίπτουν ακόμα και τις απλές επισκέψεις παιδιών από την άλλη κοινότητα στα δικά μας σχολεία. Τα "σταυρουδάκια" των μαθητών της Αγγλικής Σχολής γίνονται κύριο θέμα. Αγνοείται η ουσία, που είναι πως το σχολείο αυτό αποτελεί θαυμάσιο παράδειγμα όχι μόνο ως προς την ακαδημαϊκή αριστεία αλλά και ως χώρος όπου προάγονται τα ευρωπαϊκά ιδεώδη της ανοχής και της αλληλοκατανόησης, και με μεσαιωνικές τεχνικές διασπείρονται ψεύδη με στόχο τον εκφοβισμό και το φανατισμό. Κακοποιούνται τουρκοκυπριακά αυτοκίνητα επειδή οι ιδιοκτήτες τους τόλμησαν να διακινούνται στους δρόμους μας. Κακοποιείται και η νοημοσύνη μας με το περίφημο πια περιστατικό της φάλτσας ανάκρουσης του εθνικού ύμνου. Αφήνω τα επιχειρήματα που ακούγονται για τα διδακτικά βιβλία της ιστορίας, που θα τα ζήλευε και ο θριαμβευτής των πρόσφατων εκλογών στο Ισραήλ, ο ηγέτης του ακροδεξιού κόμματος.
Πότε θα τοποθετηθεί για όλα τούτα η Αριστερά; Μήπως όταν δει να κινδυνεύουν μικροπολιτικά συμφέροντα στις επερχόμενες ευρωεκλογές; Βέβαια, το θέμα δεν θα έπρεπε να τίθεται στον άξονα Αριστερά-Δεξιά, αλλά στον άξονα παρελθόν-μέλλον. Υπάρχουν ιδέες που μας εγκλωβίζουν στο σκοτεινό, φοβικό παρελθόν της εθνικής μιζέριας και της μισαλλοδοξίας, και ιδέες που μας απελευθερώνουν σπρώχνοντας μας προς τους ανοικτούς αιθέρες της προσωπικής και συλλογικής ανάπτυξης, της συν-δημιουργίας και της ειρηνικής προοπτικής. Η κομματική ταμπέλα δεν έχει σημασία. Κάποιος μπορεί να δηλώνει σοσιαλιστής ή ευρωπαϊστής και οι απόψεις του να εκπέμπουν οσμή μούχλας. Ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι βρίσκονται σε όλους τους πολιτικούς χώρους. Μήπως είναι καιρός να αρχίσουν να μιλούν για αυτό που τους ενώνει;

Ο ανιστόρητος βουλευτής

22/2/2209

"Πολίτης"

Λουκά Χαραλάμπους

Η πολιτική υποκρισία είναι "αρετή" που χαρακτηρίζει πολλούς από τους πολιτικούς μας. Το χειρότερο είναι ότι αυτό το πρόβλημα όχι μόνο δεν περιορίζεται με την πάροδο του χρόνου, αλλά αντιθέτως μεγαλώνει. Οι νεότεροι στην ηλικία πολιτικοί μας αντί να παρουσιάζονται βελτιωμένοι σε σχέση με τους παλαιότερους, αντιθέτως είναι χειρότεροί τους. Είναι θλιβερή αυτή η διαπίστωση. Ο βουλευτής της ΕΔΕΚ Γιώργος Βαρνάβα είναι σήμερα το πιο αποκρουστικό παράδειγμα αυτής της πραγματικότητας. Έχει ξεπεράσει τον Κουλία και τον Πιττοκοπίτη. Η πολιτική συμπεριφορά του μας δίνει την πιο κωμική περίπτωση μέσα στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Έχει υπερβεί κάθε όριο. Τις τελευταίες βδομάδες όλη η Κύπρος γέλασε με τα ψευτοπατριωτικά καμώματά του σε βάρος της διευθύντριας του γυμνασίου Ριζοκαρπάσου. Έφτασε στο σημείο να λέγει χοντροκομμένα ψέματα για αισχρές φράσεις που δήθεν υπήρχαν μέσα σε κάποια θεατρικά έργα. Και αντί να κρυφτεί τουλάχιστον, μέχρι να ξεχαστεί η γκάφα του, βγήκε πάλι στο προσκήνιο δύο φορές αυτή τη βδομάδα. Εξεμάνη διότι ο "Πολίτης" ειρωνεύτηκε την πολιτική υποκρισία του. Ενώ δηλαδή έχει εκστρατεύσει κατά της Αγγλικής Σχολής διότι τάχα επιχειρεί "αφελληνισμό" των παιδιών, ενώ υβρίζει όσους υποστήριξαν το σχέδιο του ΟΗΕ το 2004 ότι "τα πήραν" από τους Αμερικανούς και ενώ μιλά για "αμερικανόφερτα ιδρύματα", ο ίδιος, όπως αποκαλύφθηκε, στέλνει τα παιδιά του στην Αμερικανική Ακαδημία Λάρνακας, δηλαδή ένα αγγλόφωνο σχολείο! Τόσο πολύ λατρεύει την ελληνική γλώσσα και την ελληνική εκπαίδευση.
Τo βράδυ της Δευτέρας ο συμπαθής βουλευτής ξανακτύπησε. Κατά τη διάρκεια συζήτησης στην τηλεόραση κατήγγειλε με φωνή τρέμουσα από πατριωτισμό ότι ένας αριστερός ομιλητής στην Αγγλική Σχολή είπε πως το 1963 δημιουργήθηκε ένας στρατός για να επιβάλει τα "13 σημεία" του Μακαρίου. "Ποιος ήταν αυτός ο στρατός;"

Βρυχήθηκε. Και πρόσθεσε "Τα 13 σημεία ήταν του Μακαρίου. Τι εννοεί αυτός ο κύριος; Έκαμε στρατό ο Μακάριος";

Ο κ. Βαρνάβα είναι φοβερά άσχετος και ανιστόρητος. Μα δεν έχει ακούσει για την οργάνωση "Ακρίτας", της οποίας ο Μακάριος ήταν ο "αόρατος" αρχηγός, όπως αποκάλυψε ο "επιτελάρχης" της κ. Χρ. Χριστοδούλου; Δεν έχει διαβάσει το περίφημο έγγραφο που έγραψε ο υπαρχηγός του μακαρίτης Τάσος Παπαδόπουλος; Ξεκάθαρα εκεί ομολογείτο ότι ο Μακάριος θα προχωρούσε σε "μονομερή" κατάργηση των συμφωνιών του 1960 και μάλιστα "δυναμικώς". Προχωρούσε μάλιστα και έγραφε ότι αυτή η ενέργεια θα γινόταν με τη βοήθεια της αστυνομίας και "φιλικών στρατιωτικών δυνάμεων". Δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ ο κ. Βαρνάβα να μάθει ποιες ήταν αυτές οι φιλικές στρατιωτικές δυνάμεις, ή μήπως είναι τόσο αδαής που αγνοεί εκείνο το σχέδιο; Άρα έχει δίκαιο ο αριστερός ομιλητής της Αγγλικής Σχολής. Ο Μακάριος δημιούργησε "φιλικό" στρατό, τον οποίο χρησιμοποίησε με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα. Ο ανιστόρητος βουλευτής της ΕΔΕΚ, αντί να παριστάνει τον προστάτη της ιστορικής αλήθειας κάμνει καλά να κάτσει να τη μάθει για να μην αυτογελοιοποιείται μέσα στους τηλεθαλάμους του ΡΙΚ, ωρυόμενος ότι ο Μακάριος (o "αόρατος αρχηγός") δεν είχε στρατό. Άλλωστε είναι απλό. Αν δεν υπήρχε αυτός ο στρατός (εγώ τον είδα με τα μάτια μου) ποιος έριξε τους Τουρκοκύπριους μέσα στα πηγάδια στη Μακεδονίτισσα; Νομίζεις πως έπεσαν μόνοι τους μέσα στους λάκκους κύριε βουλευτά;

Πολιτικός αγώνας και κοινωνική αντίσταση στην αποσιώπηση εγκλημάτων από την ε/κ πλευρά

22/2/2009

"Πολίτης"

Γιώργου Χαραλάμπους

'Η αλήθεια είναι κάτι το μαχητικό, πολεμάει όχι απλά και μόνο την ψευτιά, αλλά και ορισμένους ανθρώπους, που τη διαδίδουν'
Μπ. Μπρεχτ

Η πολιτική ρητορική και δραστηριότητα δίνει έναυσμα στην έκφραση της κοινωνικής προβληματικής και αντιστρόφως. Οι πολιτικές και κοινωνικές αντιπαραθέσεις αλληλοτροφοδοτούνται και αλληλοσυμπληρώνονται. Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρείται μια αντιπαράθεση μέσα στον ε/κ Τύπο με επίκεντρο τους Τ/Κ αγνοουμένους, συμβολική της έντονης πολιτικής ατμόσφαιρας που έχει γεννήσει η τροχιοδρόμηση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.
Μια σειρά από επιχειρήματα έχουν αντιπαραβληθεί μεταξύ οργανώσεων εκπαιδευτικών, μεταξύ ιστορικών/στελεχών του ΑΚΕΛ και δημοσιογράφων και μεταξύ πολλών άλλων. Η εν λόγω σειρά επιχειρημάτων είναι επί το πλείστον κοινή μεταξύ των γραφόντων της κάθε πλευράς. Οι μεν επιδιώκουν την αναγνώριση διάπραξης εγκλημάτων από ε/κ (και τ/κ) εξτρεμιστικές οργανώσεις, την απόδοση ευθυνών και συνάμα την ακριβή διαμόρφωση της κυπριακής ιστορίας, με κυριότερο σκοπό την απόλυτη αρμονία και ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ της ε/κ και τ/κ κοινότητας. Οι δε δεν διεξάγουν ανάλυση της ιστορίας των διακοινοτικών συγκρούσεων, αλλά εκπέμπουν ιδεολογική αλλεργία προς την εμπεριστατωμένη διαλεύκανσή τους. Από τους Ε/Κ (και Τ/Κ) εθνικιστές, αποδεικνύεται ότι η προβολή μιας εμπειρικά ηττημένης άποψης δεν είναι ακόμα παρωχημένη στην κυπριακή κοινωνία, ιδιαίτερα όταν αυτή στηρίζεται στην άνεση και εξουσία της 'στήλης' μέσα στις δομές της κυπριακής δημοσιογραφίας.
Όλες οι πρόσφατες αντιπαραθέσεις και ιδιαίτερα αυτή μεταξύ Κατσιαούνη/Μαύρου-Μιχαηλίδη, λόγω της εμβάθυνσης των ιστορικών επιχειρημάτων από την πρώτη πλευρά και την εμμονή στο "αμβισβητώ" από τη δεύτερη πλευρά, γεννούν κρίσιμα ερωτήματα: Ποιου τα επιχειρήματα δικαιώνονται; Με βάση ποια λογική προσάπτεται η κατηγορία της αθώωσης του ρόλου του ιμπεριαλιστικού παράγοντα και της τουρκικής κυβέρνησης; Γιατί συνέβησαν αυτές οι αντιπαραθέσεις τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή; Αξίζει μια προσπάθεια να απαντηθούν συνοπτικά τα πιο πάνω ερωτήματα.
Έχει αναλυθεί και σε βιβλία (π.χ. Δρουσιώτης, Παπαγεωργίου, Πάτρικ) και σε άρθρα (π.χ. Κατσιαούνης, Ουλουντάγ, Δρουσιώτης) ότι: 1) υπήρχαν δραστηριοποιημένες, παράνομες ε/κ και τ/κ οργανώσεις στις οποίες αποδίδεται ο χαρακτηρισμός 'εξτρεμιστικές', ως αποτελέσμα των παράνομων και δολοφονικών τους ενεργειών, 2) ο αριθμός Τ/Κ αγνοουμένων εκείνης της περιόδου είναι, αναλογικά, κατά πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό Ε/Κ αγνοουμένων και έχουν βρεθεί σε διάφορα χρονικά διαστήματα ομαδικοί τάφοι Τ/Κ, 3) Τ/Κ και αριστεροί (μεταξύ άλλων) υπήρξαν θύματα δολοφονιών και λεηλασιών από Ε/Κ, πολλές φορές λόγω των επαναπροσεγγιστικών τους πράξεων. Αυτά τα επιχειρήματα/αποδείξεις δεν έχουν ανταπαντηθεί ή αποδειχθεί λανθασμένα. Μάλιστα οι πλείστοι συγγραφείς/οργανισμοί που έχουν κατά καιρούς επικαλεστεί οι αμφισβητητές της πραγματικής ιστορίας (π.χ. Πέρρυ Άντερσον, ΟΗΕ, Αρίφ Ταχσίν) έχουν στην πραγματικότητα αναγνωρίσει τη διάπραξη σοβαρών εγκλημάτων από την ε/κ πλευρά.
Είναι γελοίο που γίνεται καν η προσπάθεια να αμφισβητούνται τόσο φλέγουσες ιστορικές αποδείξεις μέσα από αρθρίδια, με μορφή στρατευμένης εναντίωσης στη διακοινοτική συμφιλίωση. Γελοία είναι επίσης η κατηγορία, για υποβάθμιση τάχα του ρόλου του ιμπεριαλιστικού παράγοντα, εναντίον ανθρώπων και οργανώσεων που τον πολέμησαν στους δρόμους, σε καθιερωμένες εκδηλώσεις, διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες. Κατηγορούνται ουσιαστικά αυτοί που ονόμασαν και εξήγησαν αυτό τον παράγοντα ως ιμπεριαλιστικό και αυτοί που έχουν οικοδομήσει κινήματα με τελεολογική ιδεολογία την εξάλειψή του. Κατηγορούνται ακόμα και αυτοί που υπέφεραν σε χέρια οπλισμένα από ιμπεριαλιστικό χρήμα. Αξίζει να σημειωθεί εδώ, ότι κάθε συνεδριακή απόφαση του ΑΚΕΛ αποδίδει ευθύνες για το κυπριακό πρόβλημα και στην Τουρκία και στον ιμπεριαλιστικό παράγοντα.

Καταβάλλεται προσπάθεια να προχωρήσει η λύση και η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και ως αποτέλεσμα οι κόντρες μεταξύ αλήθειας και θορύβου μάς έχουν πλέον σπρώξει σε σταυροδρόμι της κοινωνικής εξέλιξης. Η αληθινή ιστορία των διακοινοτικών συγκρούσεων είναι απαραίτητο να ενσωματωθεί στον κοινωνικό και πολιτικό μας βίο. Κανένας εθνικιστής, καταστροφολόγος δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο. Δεν του το επιτρέπει ούτε η μεγαλειότητα του σκοπού της απόλυτης συμφιλίωσης, ούτε η δύναμη της ιστορικής αλήθειας. Για κάθε έγκλημα υπάρχουν εγκληματίες. Για κάθε προσπάθεια αποσιώπησης εγκλημάτων γεννιέται δικαίως η αντίσταση.

Ερωτηματολόγιο, Λύκειο Αρχαγγέλου Απόστολος Μάρκος

EΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
Λύκειο Αρχαγγέλου Απόστολος Μάρκος

Μάθημα: Κοινωνιολογία

Έρευνα: Μια κοινωνιολογική διερεύνηση του φετινού στόχου, που είναι η καλλιέργεια κουλτούρας ειρηνικής συμβίωσης, αμοιβαίου σεβασμού και συνεργασίας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων με στόχο την απαλλαγή από την κατοχή και την επανένωση της πατρίδας και του λαού μας.

Υπεύθυνη έρευνας: Άντρη Χαραλάμπους

Η παρούσα έρευνα αφορά μαθητές και μαθήτριες που φοιτούν στην Τρίτη λυκείου και πραγματοποιείται στα πλαίσια του πιο πάνω μαθήματος. Αφιερώνοντας λίγο από τον χρόνο σας για να συμπληρώσετε αυτό το ερωτηματολόγιο θα έχετε συμβάλει σε μια προσπάθεια για μια επιστημονική προσέγγιση θεμάτων που σχετίζονται με την σχολική εμπειρία των μαθητών.
Σημειώνουμε ότι δεν υπάρχουν σωστές ή λανθασμένες απαντήσεις. Θα θέλαμε να σας τονίσουμε ότι η συμμετοχή σας είναι ανώνυμη. Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων.

Να συμπληρωθεί από το/η μαθητή/τρια:

1) Αγόρι Κορίτσι

2) Οι γονείς σου είναι πρόσφυγες; Ναι Όχι
Αν ναι, ποιος από τους δυο; ___________

3) Έχεις συναντήσει ή συνομιλήσει ποτέ σου με Τ/Κ;
Ναι Όχι

4) Έτυχε ποτέ να συζητήσεις για τις σχέσεις Ε/Κ και Τ/Κ;
Ναι Όχι
Αν ναι, με ποιους; Φίλοι Οικογένεια Σχολείο Άλλο

5) Ενημερώνεσαι μέσω των ΜΜΕ για τις σχέσεις Ε/Κ και Τ/Κ; Ναι Όχι

6) Πιστεύεις ότι το σχολικό εγχειρίδιο της Ιστορίας παρέχει αρκετό υλικό για τις σχέσεις Ε/Κ και Τ/Κ;
Ναι Όχι

7) Γνωρίζεις ότι οι πρώτοι Τουρκοκυπριακοί πυρήνες πληθυσμού δημιουργήθηκαν τον καιρό της τουρκοκρατίας; Ναι Όχι

8) Γνωρίζεις ότι Ε/Κ και Τ/Κ συμβίωναν ειρηνικά και έκαναν κοινούς κοινωνικούς αγώνες; Ναι Όχι

9) Γνώριζες ότι κάποτε Ε/Κ και Τ/Κ ζούσαν ειρηνικά στις ίδιες περιοχές με ίσα δικαιώματα; Ναι Όχι

10) Ξέρεις ότι στα 350 από τα 500 χωριά που είχε κάποτε η Κύπρος ζούσαν μαζί Ε/Κ και Τ/Κ; Ναι Όχι

11) Γνωρίζεις ότι οι Τ/Κ συμμετείχαν με υπουργούς και στα άλλα όργανα του κράτους από το 1960-1963;
Ναι Όχι

12) Γνωρίζεις ότι πρέπει να αρχίσουν να γίνονται αλλαγές στην Εκπαίδευση για να είμαστε έτοιμοι σε περίπτωση συμβίωσης με τους Τ/Κ; Ναι Όχι

14) Γνωρίζεις ότι από το 1963-1974 οι Τ/Κ ήταν αποκλεισμένοι σε πολύ μικρή έκταση γης;
Ναι Όχι

15) Σε περίπτωση επίλυσης του Κυπριακού πιστεύεις ότι συμβίωση των δυο κοινοτήτων μπορεί να είναι αρμονική;
Ναι Όχι

16) Θα αναγνώριζες το δικαίωμα στους Τ/Κ να συμμετέχουν στην κυβέρνηση ως ισότιμα μέλη του κυπριακού κράτους;
Ναι Όχι

17) Σε περίπτωση εκδήλωσης με στόχο τη γνωριμία Ε/Κ και Τ/Κ μαθητών θα περευρισκόσουν;
Ναι Όχι

18) Θα σου δημιουργούσαν πρόβλημα αν υπήρχαν Τ/Κ στην τάξη σου; Ναι Όχι

19) Πιστεύεις ότι οι Τ/Κ θέλουν να επιλυθεί το κυπριακό πρόβλημα; Ναι Όχι

Η ελευθερία του λόγου και ο κύριος Περδίκης

ΠΟΛΙΤΗΣ - 21/02/2009

Γεώργιος Περικλέους

H ελευθερία του λόγου είναι οπωσδήποτε συστατικό στοιχείο της δημοκρατίας και θα πρέπει να διασφαλίζεται πλήρως. Διερωτώμαι όμως τελικά τι πραγματικά επιθυμεί ο κύριος Περδίκης, να κρίνει ο ίδιος όλους τους άλλους χωρίς να παίρνει απαντήσεις; Μήπως ο ίδιος δεν είναι υπό την κρίση των πολιτών;
"Δείγμα πνευματικής τρομοκρατίας" αποκαλεί την επιστολή απάντησή μου στις θέσεις που είχε διατυπώσει στο άρθρο του ημερομηνίας 29/11/2008. Είναι οξύμωρο πραγματικά, ένα πολιτικό πρόσωπο που καθημερινά παρουσιάζεται στα μέσα ενημέρωσης να κατηγορεί κάποιον πολίτη ότι ασκεί "πνευματική τρομοκρατία" επειδή διαφωνεί μαζί του και τον επικρίνει για τις θέσεις του. Το πρόβλημα του κυρίου Περδίκη ως πολιτικό πρόσωπο είναι ότι θέλει να κρίνει τους πάντες χωρίς όμως να κρίνεται. Και αυτό το πράττει άλλοτε με συνθηματολογία της αριστεράς και άλλοτε της δεξιάς κατά πώς τον βολεύει ή ενδυόμενος τον εθνικιστικό μανδύα. Δυστυχώς αυτή η πρακτική εφαρμόζεται και από άλλους όπως ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ο Β΄, ο βουλευτής της ΕΔΕΚ κ. Γιώργος Βαρνάβα και ο βουλευτής του ΔΗΚΟ κ. Ζαχαρίας Κουλίας. Με κάθε ευκαιρία και άνευ λόγου και αιτίας, τις πλείστες φορές, τα πιο πάνω πρόσωπα χρησιμοποιούν επιχειρηματολογία που δημιουργεί κλίμα "περιρρέουσας ατμόσφαιρας" κατακρίνοντας και κατακεραυνώνοντας τον Υπουργό Παιδείας και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για υποχωρητικότητα ή προσπάθεια αφελληνισμού της Παιδείας μας. Ο κύριος Περδίκης αναφέρεται στα "ιστορικά λάθη" του ΑΚΕΛ που αρέσκεται να αναδεικνύει, αλλά ενοχλείται γιατί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καταδικάζει το έγκλημα σε βάρος του τόπου που διαπράχθηκε από κάποιους "υπερέλληνες" το 1974 και λειτούργησε έστω ως αφορμή για την τουρκική εισβολή. Αναφέρει ο κύριος Περδίκης στην επιστολή του ημερομηνίας 3/2/2009 "οφείλω να υπενθυμίσω για χάρη της αλήθειας και μόνον ότι το άρθρο μου σχολίαζε τη συνήθεια του Προέδρου (και άλλων), όταν συναντούν μια δυσκολία στο Κυπριακό, ή προκειμένου να δικαιολογήσουν μια υποχώρηση ή όταν δεν μπορούν να δικαιολογήσουν μια αδικία, να καταφεύγουν στα γεγονότα του '74".
Γνωρίζουμε όλοι ότι μέχρι σήμερα εξακολουθούμε να βιώνουμε τα σκληρά αποτελέσματα του διπλού εγκλήματος, επομένως δεν επιτρέπεται να παραγνωρίζουμε εκείνα τα γεγονότα που χάραξαν την ιστορική μας πορεία. Η ιστορική γνώση είναι για κάθε λαό αναγκαία διότι πρέπει να λειτουργεί ως πυξίδα για αποφυγή επανάληψης ολέθριων λαθών του παρελθόντος. Η αναφορά στα λάθη μας δεν γίνεται ούτε για να δικαιολογήσει οποιαδήποτε υποχώρηση αλλά ούτε για να απαλλάξει την Τουρκία από τις ευθύνες της για την παραβίαση κάθε αρχής δικαίου. Προσωπικά όταν αντικρίζω το μισοφέγγαρο στον Πενταδάκτυλο αισθάνομαι οργή για την κατοχική δύναμη, για την υποκρισία των μεγάλων δυνάμεων αλλά και για τους υπεύθυνους της συμφοράς. Η ενότητα του λαού και ο αλληλοσεβασμός μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων είναι απαραίτητο θεμέλιο του αγώνα μας αν θέλουμε να ελπίζουμε στην ευόδωσή του. Διαμορφώνοντας στρατηγική που θα έχει εφικτούς στόχους και κτίζοντας και αξιοποιώντας συμμαχίες στο διεθνές πεδίο πρέπει να επιδιώξουμε λύση βιώσιμη και λειτουργική στα πλαίσια των αρχών που συμφώνησε προ πολλού η πλευρά μας και περιλαμβάνονται στα ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Κλείνοντας απαντώ στον κύριο Περδίκη ότι καμία "κακία" εναντίον του προσωπικά δεν αισθάνομαι πλην όμως διατηρώ το δικαίωμά μου να τον κρίνω για τον πολιτικό του λόγο και τα έργα του.

Σε Αλληλεγγύη με τους Μαθητές του Λυκείου Αρχαγγέλου

Σε μια χώρα με μια πικρή ιστορία εθνοφυλετικών κρίσεων που άφησαν βαθιά σημάδια μίσους, η ανάγκη για κατανόηση του μέχρι τώρα σκηνικού είναι αναγκαία. Το γεγονός ότι πολλοί από τους μαθητές μας εκφράζονται αρνητικά για τους Τουρκοκύπριους, χρησιμοποιώντας ρατσιστικά επίθετα επιβάλλει μια αντιρατσιστική εκστρατεία μέσα στα σχολεία, η οποία όχι σε λίγες περιπτώσεις πρέπει να περιλαμβάνει και εκπαιδευτικούς. Αυτό είναι μέρος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης η οποία, λαμβανομένης υπ’ όψιν της κατάστασης, θα έπρεπε να είχε απογειωθεί προ πολλού. Η μεταρρύθμιση όμως σκοντάφτει πάνω σε ένα κατεστημένο το οποίο δρα όπως ένα Βαθύ Κράτος το οποίο ελέγχει όχι μόνο την εκπαίδευση, αλλά και το σημαντικότερο μέρος του κυβερνητικού μηχανισμού.
Και εκεί που ενταχθήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπου τα εκπαιδευτικά συστήματα ασχολούνται με την κατανόηση του Άλλου και την ανάγκη να τοποθετούμε τον εαυτό μας στη θέση του Άλλου, το Κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα μαζί με το εθνικιστικό κατεστημένο εναντιώνονται. Αυτά είναι πλέον βασικά σε άλλα εκπαιδευτικά συστήματα. Στην Κύπρο όμως, παρόλο που αποτελούν εκπαιδευτική πολιτική του Υπουργείου Παιδείας, δεν γίνονται. Όταν μάλιστα μια ομάδα μαθητών και εκπαιδευτικών τολμήσει να εφαρμόσει βασικά στοιχεία της προαναφερόμενης φιλοσοφίας, μια ομάδα πολιτικών και δημοσιογράφων, υποστηριζόμενοι από ένα μεγάλο μέρος του κεφαλαίου των μέσων ενημέρωσης και της εκκλησιαστικής ηγεσίας, κινητοποιούνται εκφοβιστικά. Ομάδα μαθητών του Λυκείου Αρχαγγέλου Απόστολος Μάρκος είχαν τη τιμή να γράψουν ένα ερωτηματολόγιο βασισμένο στην κατανόηση του Άλλου και την αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας. Δια μέσω των διαφόρων ερωτήσεων, αυτός ο οποίος θα το απαντήσει, παρατηρεί γεγονότα τα οποία αφορούν τις δυσκολίες τις οποίες αντιμετώπισε η Τουρκοκυπριακή Κοινότητα κατά την περίοδο 1963-1974. Βέβαια, οι εθνικιστές πιάστηκαν από την ερώτηση 14 η οποία ρωτά αν γνωρίζεις ότι από το 1963 μέχρι το 1974 οι Τουρκοκύπριοι ήταν αποκλεισμένοι σε πολύ μικρή έκταση γης. Η ερώτηση αναφέρθηκε σε πραγματικά γεγονότα, αφού οι Τουρκοκυπριακοί θύλακες είχαν μέγεθος του 4% του εδάφους της χώρας. Οι εθνικιστές προσπάθησαν να προσδώσουν στην υπεύθυνο καθηγήτρια τον ρόλο του συνεργού του Αττίλα. Αυτή η μέθοδος είναι πλέον παραδοσιακή στην κατασκευή ‘προδοτών’ εκ μέρους μερίδας ακραίων εθνικιστικών στοιχείων, μεταφέροντας τις ενοχές τους αλλού, τουλάχιστον αυτοί οι οποίοι έχουν την τιμή να τις έχουν.
Το τι ενόχλησε τους εθνικιστές, παρόλο που δεν το είπαν, είναι ολόκληρο το ερωτηματολόγιο το οποίο βοηθά τους άλλους μαθητές να γνωρίσουν μια πτυχή της κυπριακής ιστορία την οποία οι ένοχοι και τα φερέφωνα τους προσπαθούν με νύχια και δόντια να κρατήσουν κλειστή. Μόνο και μόνο το να θέτεις ερωτήσεις γι’ αυτά τα ζητήματα είναι επικίνδυνο γι΄ αυτούς. Η επίθεση ενάντια στην καθηγήτρια ήταν κυρίως επίθεση ενάντια στους μαθητές οι οποίοι στην προκειμένη περίπτωση, αλλά και σε άλλες, είναι ευάλωτοι μπροστά στον εκφοβιστικό ρόλο των ‘ηγετών τους έθνους’ οι οποίοι κρατούν στα χέρια τους μια μυθοποιημένη θέση τιμωρού. Παλιά, αυτό τον ρόλο τον έπαιζε ο αυταρχικός εθνικιστής δάσκαλος, όμως αυτός ο ρόλος έχει πλέον παρέλθει. Σύμφωνα με τον τρόπο που αυτοί σκέφτονται, πρέπει να δείρεις τους πρώτους για να φοβηθούν όλοι αυτοί οι οποίοι είναι έτοιμοι να ακολουθήσουν. Κατά την γνώμη μου αυτή ήταν μια κακοποίηση νεολαίων στην προσπάθεια τους να δημιουργήσουν κάτι. Στην ουσία, η εξουσία των εθνικιστών προσπαθεί να κτυπήσει αντιρατσιστικούς πυρήνες μέσα στην μαθητιώσα νεολαία προτού αυτοί μεγαλώσουν και αποκτήσουν εκτόπισμα. Και αν σε μια φάση, η Κυπριακή κοινωνία φτάσει στο σημείο όπου η διάκριση εναντίον ανθρώπων θεωρείται μια παρελθούσα ιστορία, τότε άμεσα αφαιρείται η πολιτική βάση η οποία διατηρεί γι’ αυτούς ένα προνομιακό ρόλο στο πολιτικό τοπίο. Η πιο μεγάλη δυστυχία για ένα εθνικιστή είναι να βλέπει νέους να αναπτύσσονται ενάντια στην διάκριση εθνικών ομάδων τις οποίες ο εθνικιστής θέλει οι νεολαίοι να μισούν για να έχει και αυτός ρόλο ύπαρξης. Η εμμονή του ρατσιστή στο να μην μπορεί να δώσει στον εαυτό του ένα άλλο ρόλο δημιουργεί βαθιά αδιέξοδα και στον ίδιο και στους άλλους οι οποίοι πρέπει να υποφέρουν και αυτοί.
Η απάντηση του Υπουργού Παιδείας για το ότι το ερωτηματολόγιο ήταν ερασιτεχνικό ήταν σίγουρα άτοπο και ταυτόχρονα αντιεκπαιδευτικό. Ο υπουργός έπρεπε να σκεφτεί πρώτα τους μαθητές και μετά την εθνική οπισθοδρόμηση. Αυτοί είναι οι πρώτοι πειραματισμοί στο πρώτο προοδευτικό υπουργείο παιδείας της Κυπριακής Δημοκρατίας και δεν υπάρχει περίπτωση οι μαθητές να μην περάσουν από το μυδράλιο της αντίδρασης και ο υπουργός έπρεπε να σταθεί δίπλα από τους μαθητές. Βέβαια, πιστεύω ότι ο υπουργός δεν εννοούσε αυτά τα οποία είπε, αλλά τα εκστόμισε κάτω από την πίεση των ‘ηγετών τους έθνους’ οι οποίοι ήταν όντως απειλητικοί. Ταυτόχρονα το γεγονός ότι το εθνικιστικό στρατόπεδο είναι αυτό το οποίο τόλμησε να πάρει όπλα στο παρελθόν βοηθά στο να είναι αυτοί οι οποίοι έχουν το τουπέ του εθνικού οπλαρχηγού ο οποίος ξέρει να χρησιμοποιεί πολεμικές μεθόδους και ξέρει πώς να απειλεί. Το τουπέ των ‘ηγετών του έθνους’ πηγάζει επίσης από το ότι βασικά θέματα ποινικού δικαίου δεν εφαρμόστηκαν εναντίον τους στο παρελθόν όταν οι παρανομίες τους στοίχισαν τις ζωές ανθρώπων.
Είναι επιτακτική ανάγκη να συγχαρούμε δημοσίως τους μαθητές της ομάδας που έκαναν το ερωτηματολόγιο όπως επίσης και την καθηγήτρια τους οι οποίοι τόλμησαν να εφαρμόσουν τον στόχο της σχολικής χρονιάς σε μια χώρα όπου η ιδεολογία της ΕΟΚΑ Β κρατά ψηλά πόστα και ελέγχει σε αρκετό βαθμό τους μηχανισμούς του κράτους, ανεξαρτήτως του ποια είναι η κυβέρνηση. Πρέπει να στείλουμε το μήνυμα σε θαρραλέους μαθητές και εκπαιδευτικούς ότι δεν είναι μόνοι τους. Το ότι αρχίσαμε να έχουμε μαθητές οι οποίοι είναι πιο προχωρημένοι από μερίδα βουλευτών της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι κάτι το οποίο πρέπει να το θεωρήσουμε ως ένα θετικό βήμα για να αρχίσουμε να μπαίνουμε σιγά σιγά στην Ευρωπαϊκή κοινωνία τουλάχιστο σε ότι αφορά την εκπαίδευση. Η αναζήτηση της αλήθειας, όπως ιστορικών γεγονότων, πρέπει να είναι στόχος του εκπαιδευτικού συστήματος και όχι το αντίθετο. Δεν έχουμε το δικαίωμα να καλύπτουμε τα εγκλήματα ατόμων τα οποία έτυχε να είναι στην δική μας εθνική ομάδα, όχι μόνο γιατί είναι ανήθικο αλλά και γιατί η αλήθεια δεν πρέπει να παραλλάσσεται αναλόγως του σε τι έθνος και ποια φυλή ανήκει αυτός ο άλλος, προσέγγιση η οποία αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά του ρατσισμού. Η αναζήτηση της αλήθειας ανεξαρτήτως της εθνικής προέλευσης, θρησκείας αυτών που έκαναν ή δεν έκαναν κάτι είναι ένα βασικό συστατικό το οποίο οποιοδήποτε εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να σέβεται και να προωθεί. Σε χώρες όπου ο αντιδραστικός κλήρος έκαψε ή θέλει να κάψει βιβλία, ξεκινώντας από την Ευρώπη του Μεσαίωνα, περνώντας από το Αφχανιστάν των τελευταίων χρόνων και φτάνοντας στην Κύπρο του σήμερα, οι δημοκρατικοί άνθρωποι δεν πρέπει να καθίσουν με τα χέρια δεμένα.

Χρίστος Αχνιώτης

Η ιστορία της διακοινοτικής σύγκρουσης στο προσκήνιο – επιστημονική έρευνα και εθνικιστικός παροξυσμός

18 Φεβρουαρίου 2009

Πλατφόρμα Ε/κ και Τ/κ Εκπαιδευτικών “Ενωμένη Κύπρος”
[ε/κ τμήμα]

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Το τελευταίο διάστημα γινόμαστε μάρτυρες μιας πρωτοφανούς επίθεσης ενάντια σε ερευνητές, εκπαιδευτικούς και δημοσιογράφους που αποδομούν την εθνικιστική μυθοπλασία της “τουρκοανταρσίας” και τεκμηριώνουν τη συνυπευθυνότητα συγκεκριμένων πολιτικών κύκλων στην ε/κ κοινότητα για τα γεγονότα της δικοινοτικής σύγκρουσης. Ως Πλατφόρμα εκφράζουμε τη στήριξή μας στους ερευνητές και εκπαιδευτικούς αυτούς που τολμούν να μιλήσουν τη γλώσσα της αλήθειας αναλύοντας κριτικά το παρελθόν μέσα από την οπτική του μέλλοντος της χώρας μας.
Πρώτα είχαμε τις σκοταδιστικές παρεμβάσεις του αρχιεπισκόπου κ. Χρυσόστομου Β', ο οποίος προσπαθώντας να προκαταλάβει την επιλογή των μελών και το έργο της επιτροπής για την αναθεώρηση των βιβλίων της ιστορίας, δήλωνε ότι θα καλέσει τους μαθητές να κάψουν τα βιβλία αν αυτά δεν ανταποκρίνονταν στις δικές του προδιαγραφές! Είπε ψέματα για τα σταυρουδάκια στην Αγγλική Σχολή και, ενώ δεν είχε διαβάσει την εγκύκλιο του Υπουργού Παιδείας, έσπευσε να τον κατηγορήσει. Το αποκορύφωμα ήταν η ενέργεια του ως επικεφαλής της Ιεράς Συνόδου να απαιτήσει τη συμπερίληψη δυο αρχιερέων στην επιστημονική επιτροπή. Παράλληλα, είχαμε την ανακοίνωση της ΟΕΛΜΕΚ που θέλησε να μας εξηγήσει τη “σωστή” εκδοχή της ιστορίας, υποπίπτοντας -όπως έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά και δημόσια- σε σωρεία λαθών και διαστρεβλώσεων. Ως εκπαιδευτικοί θα πρέπει να διαφυλάσσουμε την επαγγελματική, επιστημονική και παιδαγωγική μας ιδιότητα και να αποφεύγουμε να γινόμαστε εργαλείο συγκάλυψης εσφαλμένων πολιτικών επιλογών. Η αλήθεια έστω και οδυνηρή ωφελεί και το κάθε άτομο ξεχωριστά, αλλά και συλλογικά όλη την κοινωνία.
Η ολομέτωπη επίθεση ενάντια στον ιστορικό Ρ. Κατσιαούνη, επειδή αναλύει επιστημονικά το πολιτικό και ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο έλαβαν χώρα τα γεγονότα της διακοινοτικής σύγκρουσης υποδεικνύοντας το ρόλο που διαδραμάτισαν οι διάφοροι αρνητικοί πρωταγωνιστές, αποτελεί πολιτικό παλιμπαιδισμό. Ο βουλευτής της ΕΔΕΚ κ. Βαρνάβα προχώρησε μάλιστα στην εκπομπή της κ. Χαραλαμπίδου “Το συζητάμε” (16/2/2009 με θέμα τα τεκταινόμενα στην Αγγλική σχολή) να απαιτήσει τη λογοκρισία της ανάλυσης του Ρ. Κατσιαούνη και να του υποδείξει ότι είναι εκτός του αποδεκτού πολιτικού πλαισίου. Η τοποθέτηση του κ. Βαρνάβα “ότι οι Ε/κ δεν είχαν παράνομη στρατιωτική οργάνωση πριν την κατάθεση των 13 σημείων” είναι εντελώς αβάσιμη και ανιστόρητη και μας οδηγεί αναπόφευκτα σε ένα από τα δυο εξής συμπεράσματα: είτε έχει ανεπαρκείς γνώσεις για τη σύγχρονη κυπριακή ιστορία μη έχοντας υπόψην του το σχέδιο Ακρίτας (δημοσιευμένο στην Κατάθεση του Γλαύκου Κληρίδη και αναλυμένο στα βιβλία των Μακάριου Δρουσιώτη και Σπύρου Παπαγεωργίου), είτε για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας αντιμάχεται την αποκάλυψη των σκοτεινών πτυχών της πολιτικής πρακτικής μερίδας της τότε ε/κ ηγεσίας. Και στις δυο περιπτώσεις ντροπιάζει τη βουλευτική ιδιότητα. Διότι δεν τιμά το κυπριακό κοινοβούλιο να έχει στις τάξεις του ούτε ιστορικά ανίδεους ούτε λογοκριτές της ιστορικής επιστήμης.
Λυπούμαστε να παρατηρήσουμε τη συνέπεια του κ. Βαρνάβα στην προσπάθεια τρομοκράτησης της προβληματιζόμενης μερίδας της κοινωνίας με επιθέσεις ενάντια σε εκπαιδευτικούς στο Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου και στην Αγγλική Σχολή Λευκωσίας που δεν αναπαράγουν την ιστορική εκδοχή η οποία αρέσει στον ίδιο και στην εθνικιστική πτέρυγα του κόμματος του, με την οποία φαίνεται να συντάσσεται περιφρονώντας τις ιστορικές ρίζες του ίδιου του χώρου που τον ανάδειξε βουλευτή. Συμπαρατάσσεται έτσι με εθνικιστές δημοσιογράφους, που μέσα από τις στήλες τους βομβαρδίζουν την κοινή γνώμη με παρωχημένα συνθήματα και μονοδιάστατες οπτικές, που στόχο έχουν να εμποδίσουν τον τερματισμό της διακοινοτικής σύγκρουσης και την επανένωση της χώρας. Σημειώνουμε όμως ότι η στάση του κ. Βαρνάβα και της εθνικιστικής ηγεσίας της ΕΔΕΚ απέχει πολύ από τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας και της Σοσιαλιστικής Διεθνούς και θα ήταν ενδιαφέρον να ενημερωθούν για αυτό.
Ως Πλατφόρμα καλούμε την ε/κ επιστημονική κοινότητα να τοποθετηθεί ενάντια στη συντονισμένη επίθεση λογοκρισίας και λάσπης που δέχονται κάποια από τα μέλη της ακριβώς επειδή τολμούν να κάνουν το καθήκον τους: να παράγουν επιστημονική γνώση αντικειμενικά και νηφάλια και όχι προπαγανδιστικά, στα μέτρα των ιστορικών διαχειριστών του κράτους της ε/κ κοινότητας. Δηλώνουμε την πρόθεσή μας να συνεχίσουμε να αρθρώνουμε απαγορευμένα ερωτήματα, να συνεχίσουμε την αντίσταση σε κάθε προσπάθεια λογοκρισίας και ενάντια σε κάθε σκοταδιστική λογική απόκρυψης της ιστορικής πραγματικότητας.

Το Σάββατο 7 Μαρτίου, ώρα 11.00 το πρωί η Πλατφόρμα Εκπαιδευτικών “Ενωμένη Κύπρος” διοργανώνει δικοινοτική εκδήλωση στη Λήδρας με αίτημα «να πούμε την αλήθεια για την Ιστορία μας» και με στόχο να βοηθήσουμε στην ανεύρεση των πεσόντων και αγνοουμένων της χώρας μας.

Η πιο επικίνδυνη παραχάραξη της Ιστορίας

18/02/2009
"Η Σημερινή"

ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ Θ. ΠΑΝΤΕΛΙΔΗ

Ο Πρόεδρος Χριστόφιας, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος και ο Υπουργός Παιδείας εκνευρίζονται, όταν κάποιοι κατηγορούν την Κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας ότι προσπαθούν να αλλάξουν το χαρακτήρα της παιδείας και ιδιαίτερα τα βιβλία της Ιστορίας. Και απαντούν ότι κάποιοι δημιουργούν θέμα που δεν υπάρχει, για να κατηγορούν την κυβέρνηση. Και ισχυρίζονται ότι απλώς σχεδιάζουν την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, που είναι αναγκαία αν θέλουμε να πάμε μπροστά.

Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση είναι πράγματι αναγκαία. Αλλά δεν περνά απαραιτήτως από μεθοδευμένα βιβλία της Ιστορίας ή από την αποβάθρα της Σμύρνης, όπου «συνωστίζονται χιλιάδες Έλληνες» για να βρουν μια θέση στα πλοία προς τον Πειραιά. Είναι σίγουρο πως οι επιστήμονες, που τους έχει ανατεθεί το έργο της μεταρρύθμισης, θα κάνουν μια σωστή επιστημονική εργασία, θα καταγράψουν ορθούς στόχους και θα καταρτίσουν αναλυτικά προγράμματα, καλύτερα από τα υπάρχοντα. Το θέμα είναι αν θα ακολουθήσει και στην πράξη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, ώστε τα παιδιά να πάψουν να είναι παπαγάλοι και να γίνουν ερευνητές, να πάψουν να αποστηθίζουν και να προσπαθούν να κρίνουν, να αποκτούν δυναμικές γνώσεις και όχι απαντήσεις σε ερωτηματολόγια εξετάσεων, να μάθουν να μετέχουν στην ανακάλυψη της γνώσης και όχι απλώς να την αναπαράγουν για βαθμοθηρία.

Προσωπικά λέω πως και η επιστημονική μεταρρύθμιση της Ιστορίας είναι αναγκαία, για να απαλλαγούν τα βιβλία από λανθασμένες πληροφορίες που έχουν περιληφθεί σ’ αυτά, είτε για να καλύψουν τις ενοχές κάποιων παρατάξεων είτε, ακόμα, για να καλλιεργούν το εθνικό συναίσθημα σε καιρούς δύσκολους, όταν η ελευθερία κερδιζόταν με θυσίες και αίμα. Η παραχάραξη της Ιστορίας από επιστήμονες είναι δύσκολο να γίνει, εκτός αν οι επιστήμονες είναι... Κατσιαούνηδες και οι πηγές τους είναι τα κουτσομπολιά που άκουαν σε ηλικία δέκα ετών.

Το πρόβλημα που υπάρχει και που οι εκπρόσωποι του ΑΚΕΛ και της Κυβέρνησης λένε ότι είναι ανύπαρκτο, είναι άλλο. Είναι οι δηλώσεις του Προέδρου και του Υπουργού. Γιατί, ό,τι και να γράφουν τα βιβλία της Ιστορίας, το κακό γίνεται όταν ο Πρόεδρος ή ο Υπουργός Παιδείας δηλώνουν:

- ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κοινό απόκτημα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

- ότι το κράτος του 1960 ήταν συνεταιρικό και ότι για τη διάλυσή του έχουμε κι εμείς ευθύνη.

- ότι η τουρκανταρσία του 1963 ήταν διακοινοτικές ταραχές, που ήταν δημιούργημα των εξτρεμιστικών οργανώσεων των δύο κοινοτήτων, με αποτέλεσμα την εισβολή του 1974.

Αυτά μας ανησυχούν, γιατί αυτές οι δηλώσεις δείχνουν το δρόμο, καταγράφουν τις προθέσεις και τη νοοτροπία, με την οποία προσεγγίζεται η προσπάθεια για «επανένωση και ειρηνική συμβίωση» και μάλιστα χωρίς να προηγηθεί ο τερματισμός της κατοχής.

Άραγε οι ακαδημαϊκοί που θα συγγράψουν τα βιβλία της Ιστορίας θα ανατρέξουν μόνο στις ιστορικές πηγές και τα πραγματικά γεγονότα, ή θα λάβουν σοβαρά υπόψη ως πηγές και τις δηλώσεις του Προέδρου και του Υπουργού του; Ό,τι και να γράψουν, τα πραγματικά γεγονότα δεν μπορούν να τα παραχαράξουν. Όμως, αυτά που πιστεύουν και διακηρύσσουν ο Πρόεδρος και ο Υπουργός του, θα έχουν καταστροφικές συνέπειες στη διαδικασία και τη λύση του κυπριακού προβλήματος. Αυτά μας ανησυχούν, γιατί αποτελούν την πιο επικίνδυνη παραχάραξη της Ιστορίας.

Ιστορία με επιλεκτική μνήμη

15/2/09

"Πολίτης"

Ποια εθνοκεντρικά στερεότυπα εντοπίζει στα ε/κ και τ/κ βιβλία ιστορίας ο ερευνητής Α. Κυριακούδης

Εάν η ιστορία διδάσκει και τα διδάγματά της μπορούν να καθοδηγήσουν το μέλλον μας, τότε η ιστορία πρέπει να μιλά για τα γεγονότα όπως ακριβώς αυτά έγιναν. Χωρίς δηλαδή τις σάλτσες που διαστρεβλώνουν ή ενισχύουν τη δημιουργία εθνοκεντρικών στερεοτύπων. Η ιστορία της Κύπρου των τελευταίων δύο αιώνων, όπως παρουσιάζεται μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια, τα οποία διδάσκονται τα παιδιά τόσο στα σχολεία των ελεύθερων περιοχών όσο και στα κατεχόμενα, φαίνεται να εμπεριέχει χαρακτηρισμούς, να αποσιωπά γεγονότα και γενικά να εκθέτει αρνητικά και μονόπλευρα τα γεγονότα, στο πλαίσιο της εθνικιστικής ταυτότητας που ήθελε διαμορφώσει η κάθε πολιτική ηγεσία πριν ή κατά την περίοδο που γράφτηκαν. Ο Άγγελος Κυριακούδης, εκπαιδευτικός και ιστορικός ερευνητής, έχει εντοπίσει μέσα από τη διατριβή του τα τελευταία χρόνια, τα ελλείμματα των βιβλίων ιστορίας στα ελληνοκυπριακά και στα τουρκοκυπριακά σχολεία. Όπως δηλώνει στον "Π", η εμπειρία που είχε με τα σχολικά εγχειρίδια ως καθηγητής τον προβλημάτισε, αφού διαπίστωσε πολλές αδυναμίες σε αυτά. Ήταν ένας σοβαρός λόγος για να ασχοληθεί επιστημονικά με το θέμα. Τότε άρχισε να ερευνά και τα βιβλία που χρησιμοποιούνται στα σχολεία των Τ/Κ. Θεώρησε πως για να προαχθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο κοινοτήτων, σε μια μακρά περίοδο διαπραγματεύσεων, η αρχή θα έπρεπε να γίνει μέσω της παιδείας και κυρίως μέσω της πρακτικής που εφαρμόζεται στα σχολεία, ιδιαίτερα στον τομέα της διδασκαλίας της ιστορίας. Ξεκίνησε την έρευνά του σε συνεργασία με άλλους ενδιαφερόμενους για το θέμα, Ε/Κ και Τ/Κ και συνέχισε μέσα στο πλαίσιο έρευνας του Οργανισμού για την Ειρήνη και τη Δημοκρατία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, η οποία περιλαμβάνει μια μεγάλη ομάδα ειδικών ακαδημαϊκών και καθηγητών ιστορίας.

Παρεμπιπτόντως η... Κύπρος

Από την έρευνα του κ. Κυριακούδη διαπιστώνεται πως στα ε/κ σχολεία η ιστορία της Κύπρου διδάσκεται στις τρεις τάξεις του Γυμνασίου και του Λυκείου, παράλληλα με την ελληνική και διεθνή ιστορία. Για την ιστορία της Κύπρου χρησιμοποιούνται εκδόσεις του υπουργείου Παιδείας. "Το μάθημα της ιστορίας της Κύπρου δεν εξετάζεται ξεχωριστά αλλά περιλαμβάνεται στο ευρύτερο αναλυτικό πρόγραμμα της ιστορίας. Γενικά για όλες τις τάξεις του Γυμνασίου και του Λυκείου οι περίοδοι διδασκαλίας για την Κύπρο είναι πολύ λιγότερες σε σχέση με τα βιβλία που αποστέλλονται από την Ελλάδα. Περιλαμβάνουν περίπου το 20% των ωρών. Στα τ/κ σχολεία ακολουθείται η ίδια ακριβώς πρακτική", μας εξηγεί.

Τι πρέπει να αλλάξουμε

Το βασικό ερώτημα το οποίο θέσαμε στον κ. Κυριακούδη, είναι ποια προβλήματα παρατηρούνται στην παρουσίαση των ιστορικών γεγονότων στα βιβλία των δύο πλευρών κι εάν υπάρχουν ακραίες εθνικιστικές εικόνες που δημιουργούν συναισθήματα. Όπως μας αναφέρει τα παραδείγματα είναι πολλά. Ενδεικτικά αναφέρει τα εξής:

* Η Οθωμανική περίοδος στην Κύπρο ή Τουρκοκρατία όπως ονομάζεται στα βιβλία, περιλαμβάνει μια εισαγωγή που εκθέτει εντελώς αρνητικά εκ των προτέρων τη διαβίωση των χριστιανών του νησιού με χαρακτηρισμούς που είναι αντιφατικοί με το περιεχόμενο που ακολουθεί. Αναφέρονται τα προνόμια και μερικά δικαιώματα που είχαν οι χριστιανοί του νησιού, αλλά επαναλαμβάνεται συνεχώς το "συμπέρασμα" ότι ο χριστιανικός πληθυσμός υπέφερε μόνο και ήταν πάντα αντικείμενο εκμετάλλευσης των Οθωμανών (τους οποίους ονομάζουν πάντα "Τούρκους". Οι όροι Τούρκος, τούρκικος κλπ θεωρούνται λανθασμένοι καθώς οι σύγχρονοι Τούρκοι και οι ξένοι ιστορικοί αναφέρονται σε Οθωμανούς, οθωμανικούς κλπ). Όπως σημειώνει ο κ. Κυριακούδης, σε όλο τον κόσμο τότε τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είχαν εξασφαλιστεί όπως σήμερα για τους λαούς.

* Η παράθεση ιστορικών πηγών γίνεται επιλεκτικά και μονόπλευρα με έμφαση στις αρνητικές πτυχές της οθωμανικής διοίκησης. Πηγές που δίνουν διάφορους χαρακτηρισμούς στους Οθωμανούς (Τούρκους όπως προείπαμε) όπως άγριοι και άπληστοι.

* Στο βιβλίο της ιστορίας της γ' Λυκείου παρατίθενται πολλές πληροφορίες για το πώς είδαν το ελληνικό στοιχείο της Κύπρου οι Ολλανδοί και οι Ιταλοί κατά την άφιξη των Βρετανών στο νησί. Όμως δεν γίνεται καμία αναφορά για το πώς την είδαν οι μουσουλμάνοι.

* Επίσης τονίζονται συνεχώς οι αυθαιρεσίες των Οθωμανών αξιωματούχων χωρίς να τονίζονται τα ειρηνικά συμβιωτικά στοιχεία μεταξύ των δύο κοινοτήτων του νησιού.

* Πολλές φορές η αποσιώπηση γεγονότων και ο έμμεσος τονισμός επιλεγμένων πληροφοριών είναι δυνατόν να δημιουργήσουν μισαλλοδοξία.

* Το βιβλίο ιστορίας της β' Λυκείου περιλαμβάνει ανεξακρίβωτες πληροφορίες για το ζήτημα του Αυτοκέφαλου που είναι αντίθετες ακόμη και με πατερικές πηγές. Αυτό το βιβλίο στερείται γενικά κάθε επιστημονικής μεθόδου και η αντικατάστασή του είναι αναγκαία και επείγουσα.

* Για τον Κουτσούκ Μεχμέτ παρατίθεται η απόδοση κειμένου ενός Άγγλου περιηγητή που τον χαρακτηρίζει ως άνθρωπο με όψη θηριώδη και άγρια και η συμπεριφορά του θύμιζε συμπεριφορά άγριου ζώου παρά ανθρώπου.

* Γενικά στο κεφάλαιο για την Τουρκοκρατία συχνά χρησιμοποιούνται οι όροι τυραννικές μέθοδοι και απληστία.

* Η κοινότητα των μουσουλμάνων του νησιού, σε διάφορα σημεία παρουσιάζεται με απόλυτο τρόπο ως αποτέλεσμα των εκούσιων εξισλαμισμών των χριστιανών εξ αιτίας των βαριών φορολογικών μέτρων και της φτώχειας που αποδίδεται στην κακή διοίκηση των Τούρκων.

* Στο κεφάλαιο για την Αγγλοκρατία, στο υποκεφάλαιο εθνικές διεκδικήσεις, γίνονται λεπτομερείς αναφορές για το ενωτικό κίνημα των Ελλήνων της Κύπρου. Δεν γίνεται καμία αναφορά στην ύπαρξη οποιασδήποτε πολιτικής οργάνωσης των Τουρκοκυπρίων. Επόμενη αναφορά για τους Τουρκοκύπριους είναι η εμφαντική αναφορά στη συμμετοχή τους στο επικουρικό σώμα των Βρετανών και στην ίδρυση της ΤΜΤ που ευθύνεται για τις βιαιοπραγίες κατά των Ελληνοκυπρίων.

* Γενικά σε όλα τα βιβλία δεν περιλαμβάνονται ισορροπημένες και επακριβείς πληροφορίες για την τουρκοκυπριακή κοινότητα και μάλιστα και τις άλλες εθνότητες που έζησαν στο νησί κυριαρχεί πνεύμα υποτιμητικό αφού τονίζεται μόνο η ιστορία του ελληνικού στοιχείου.

Η πρόοδος των Τ/Κ

Στις νέες εκδόσεις των τ/κ βιβλίων ιστορίας, επισημαίνει ο κ. Κυριακούδης, αποφεύγονται έστω και στις πηγές οι χαρακτηρισμοί και έγινε προσπάθεια να μην θίγονται πρόσωπα της χριστιανικής κοινότητας. Από την άλλη όμως αποφεύγονται οι αναφορές στα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι χριστιανοί. "Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι δεν υπάρχουν αδυναμίες και διαφωνίες με τα βιβλία αυτά. Ομολογώ όμως ότι το πρώτο βήμα η τ/κ πλευρά το έκανε ώστε να είναι εφικτή η δικοινοτική συνεργασία στον τομέα της παιδείας. Στα τ/κ σχολεία υπήρχαν οι παλαιότερες εκδόσεις "ιστορίας της Κύπρου" (Kibris Tarixi) του Ζεκί Σερτέρ, που ήταν βουλευτής εθνικιστικού κόμματος στα κατεχόμενα και περιελάμβαναν φοβερές ιστορικές διαστρεβλώσεις. Για παράδειγμα, στα βιβλία εκείνα έγραφε ότι η ελληνική γλώσσα διαδόθηκε στο νησί μετά τον εκχριστιανισμό του, τον 7ο αιώνα μ.Χ. Ακόμα και για την οθωμανική περίοδο, τα ιστορικά γεγονότα ήταν γενικά διαστρεβλωμένα σε προσβλητικό για τους Ε/Κ βαθμό. Ωστόσο, οι νέες εκδόσεις του 2006, έχουν γραφτεί με ένα εντελώς διαφορετικό πνεύμα. Δεν έχουν καμία σχέση με τις παλιές τ/κ εκδόσεις και ακολουθούν τις βασικές αρχές της Ουνέσκο και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Παρατηρείται σεβασμός προς τις αναφορές για τα πρόσωπα του ορθόδοξου κλήρου, οι πληροφορίες για τον πολιτισμό της Κύπρου πριν την οθωμανική κατάκτηση το 1571 είναι αρκετά σαφείς και γενικά παρατηρώ ότι οι Τ/Κ έχουν κάνει μεγάλη πρόοδο στον τομέα αυτό", κατέληξε ο κ. Κυριακούδης.

Η μνήμη του μέλλοντος

15/2/09

"Πολίτης"

Οι Αμερικανοί συνηθίζουν να χρησιμοποιούν μια παροιμιώδη έκφραση: "Πρόσεχε τι εύχεσαι γιατί μπορεί στο τέλος να πραγματοποιηθεί". Η απογοήτευση από την όξυνση της αντιπαλότητας γύρω από διάφορα θέματα που αγγίζουν το Κυπριακό, σπρώχνει μερικούς φίλους στο συμπέρασμα ότι δεν πρόκειται να οδηγηθούμε σε λύση. Και από εκεί, όσοι είναι άνθρωποι σκεπτόμενοι και ανήσυχοι - αλλά συνάμα και ρεαλιστές - τείνουν να συμφιλιωθούν με την ιδέα της επισημοποιημένης διχοτόμησης. Δεν απορρίπτω προσωπικά με δογματισμό καμιά σκέψη ή ιδέα. Στο κάτω-κάτω της γραφής, για τη διχοτόμηση αγωνίζονται τα μισά κοινοβουλευτικά κόμματα, πολλές οργανώσεις και άλλοι θεσμοί, όπως η Εκκλησία. Εξ ορισμού λοιπόν, αυτή η επιθυμία για ένα "καθαρό" κομμάτι της Κύπρου, έχει μια σεβαστή δυναμική. Ανεξάρτητα αν τα κίνητρα είναι εξουσιαστικά ή οικονομικά. Το παράδοξο, όμως, έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι, κουρασμένοι ή φοβισμένοι από την ακραία μέχρι χυδαιότητας υστερία πολιτικών κομμάτων, οργανώσεων και της πλειοψηφίας των ΜΜΕ, πολλοί υγιώς σκεπτόμενοι και ανιδιοτελείς προσπαθούν να απαλλαγούν από τη νέου τύπου "περιρρέουσα ατμόσφαιρα", καταλήγοντας σε μια φόρμουλα "λύσης" (διχοτόμηση), η οποία στο τέλος μονιμοποιεί το καθεστώς υστερίας. Με άλλα λόγια, η Εκκλησία και ο Αρχιεπίσκοπος δεν επιθυμούν αυτή τη λύση μόνο και μόνο για τη διατήρηση της αξίας της κτηματικής τους περιουσίας. Ούτε και κόμματα, πολιτικοί και ιδιοκτήτες ΜΜΕ προωθούν τη διχοτόμηση μόνο επειδή έχουν οικονομικά συμφέροντα. Την προωθούν κυρίως γιατί μέσω του διαχωρισμού των δυο κοινοτήτων απέκτησαν την επιρροή και την εξουσία τους, και μόνο μέσω της διαιώνισής της διασφαλίζουν τη μόνιμη κυριαρχία τους. Εν ολίγοις, ο ασφαλέστερος τρόπος για να συνεχίσει το κλίμα υστερίας, είναι η διχοτόμηση. Μάλιστα, μέσω αυτής της λύσης διασφαλίζεται και στις δύο κοινότητες η μόνιμη κυριαρχία των ακραίων, ξενοφοβικών και υστερικών κομμάτων, είτε παρουσιάζονται ως "μητροκεντρικές", είτε ως κυπροκεντρικές. Είτε ως απλώς "απορριπτικές", είτε ως γνήσια εθνικοσοσιαλιστικές. Με αυτά τα δεδομένα, η ομοσπονδιακή λύση δεν είναι αυτό που μας επέβαλαν να πιστεύουμε, δηλαδή μια υποχώρηση στα όρια της προδοσίας. Αντίθετα, είναι η μόνη λύση που θα μας απαλλάξει από τη μόνιμη κυριαρχία των εθνικιστών σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής μας ζωής. Η μόνη λύση που θα μας σπρώξει στο να υπερβούμε το στερεότυπο της εθνικής ομάδας ως αποκλειστικό συνενωτικό στοιχείο, και να αναζητήσουμε πιο υγιείς μορφές κοινωνικότητας και κοινότητας, μέσα από θεσμούς πραγματικά δημοκρατικούς, μέσα από την περηφάνια μιας νέας πολιτότητας. Αν δεν υπήρχε το ομοσπονδιακό μοντέλο λύσης, θα έπρεπε να το ανακαλύψουμε Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσουμε λοιπόν την εθνικιστική υστερία, είναι να σταθούμε θαρραλέα μπροστά της. Στο κάτω-κάτω της γραφής, μπορεί να μην είναι απλώς "ένα ποντίκι που βρυχάται", σίγουρα όμως δεν είναι λιοντάρι. Τα λιοντάρια δε λένε συνειδητά και συστηματικά ψέματα, δε στηρίζουν τη δύναμή τους στην τρομοκράτηση και στους ολοφυρμούς. Είναι προφανές ότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος ζει: Είχε καταφέρει να συνενώσει τις ελληνοκεντρικές και κυπροκεντρικές εθνικιστικές δυνάμεις (με την ευλογία μάλιστα της Εκκλησίας). Αυτή η ένωση ζει και βασιλεύει. Αυτήν έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Και πρόκειται για μια αντιπαράθεση όπου δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια για "γκρίζες ζώνες". Η τρομοκρατημένη σιωπή, οι περιφράσεις και οι συγκρατημένες τοποθετήσεις, δεν είναι παρά διευκόλυνση του εθνικιστικού μετώπου. Δεν υπάρχει καλύτερο αύριο, αν δεν το διεκδικήσουν όλοι όσοι ονειρεύονται μια πατρίδα όπου θα χωρούν περισσότερες από μια αλήθειες, περισσότερες από μια ερμηνείες ή επιλογές στη ζωή. Έχω την πεποίθηση ότι η υστερική παράταξη κερδίζει ενόσω επιτυγχάνει να μας σπρώχνει στην απογοήτευση και στη σιωπή. Η κατάθεση της άλλης άποψης και μόνο, της αφαιρεί τα εικονικά της πλεονεκτήματα, τη δύναμη των στερεοτύπων, των φοβιών και του πανικού. Στο μεταξύ, και μέχρις ότου η υστερία αρχίσει να γονατίζει μπροστά στο Λόγο, αφιερώνω αυτές μου τις σκέψεις στα χαμένα σταυρουδάκια του Αρχιεπισκόπου από τις αυλές της Αγγλικής Σχολής. Στα πρακτικά της επιτροπής για την Ιστορία που δημιούργησε ο τέως Πρόεδρος και την αναθεματίζει ο νυν και αεί Αρχιεπίσκοπος. Στο διασημότερο ερωτηματολόγιο της Ιστορίας της Κύπρου, που έφτιαξαν οι μαθητές του Λυκείου Αποστόλου Μάρκου. Και στους Τουρκοκύπριους νεκρούς και αγνοούμενους από τη δράση κρατικών οργανώσεων της ελληνοκυπριακής πλευράς την περίοδο 1963 - 1974. Που τριγυρνούν στα χαμόσπιτα των θυλάκων, όπου τους έκλεισαν οι "ασυμβίβαστοι" των δύο κοινοτήτων. Εξίσου πραγματικοί με τους Ελληνοκυπρίους νεκρούς και αγνοούμενους, που τριγυρνούν πια στα χαλάσματα νεκροταφείων - χριστιανικών και (εσχάτως και) μουσουλμανικών.

τ ο υ Π α ύ λ ο υ Μ. Π α ύ λ ο υ

"Χέστηκα για την Ιστορία"!

15/2/09

"Πολίτης"

Την περασμένη εβδομάδα ήμασταν όλοι μάρτυρες ενός πρωτοφανούς γεγονότος. Ακούσαμε και διαβάσαμε τις πιο πολλές βρισιές που έτυχε να ακούσουμε και να διαβάσουμε ως σήμερα. Παντού "χέστηκα για την Ιστορία", χέστηκα για αυτό και για κείνο. Ο λόγος γνωστός. Κάποιοι πολιτικοί δήλωσαν πως αυτές οι εκφράσεις περιέχοντο μέσα στο έργο "Παρουσιάζοντας την Εμπειρία" της θεατρικής ομάδας Ρούφτοπ. Κι όμως, όπως μετά διαπιστώθηκε το έργο δεν περιείχε καμία τέτοια έκφραση! Από πού λοιπόν μπορεί να προήλθαν αυτές οι εκφράσεις; Προφανώς από τη φαντασία αυτών που τις εξεστόμισαν για πρώτη φορά. Και τούτο γιατί όπως τους ακούσαμε να μιλάνε δεν παρατηρήσαμε οτιδήποτε που να άφηνε την όποια αμφιβολία ότι πίστευαν πραγματικά αυτό που έλεγαν. Πώς όμως να εννοήσουμε αυτό το γεγονός; Κατ' αρχή θα πρέπει να πούμε ότι η λέξη "χέστηκα" έχει διττή έννοια. Η πρώτη θέλει το "χέστηκα" να σημαίνει "φοβάμαι". Παραδείγματος χάριν "με έκανε και χέστηκα", "χέστηκα από το φόβο μου" κ.ο.κ. Η δεύτερη θέλει όπως η εν λόγω έκφραση σημαίνει "δεν με ενδιαφέρει". Παράδειγμα για τούτο, το επιφώνημα "χέστηκα!" ή "χέστηκα για τα λεφτά" κ.ο.κ. Γιατί όμως η εν λόγω έκφραση να εμπεριέχει αυτή την διττή έννοια; Εδώ είναι που πρέπει να προβούμε σε μια πρώτου βαθμού ανασκόπηση και θεώρηση. Το Υπουργείο Παιδείας βρίσκεται στη διαδικασία αναθεώρησης των βιβλίων της Ιστορίας που διδάσκονται οι μαθητές. Η αναθεώρηση αυτή περιλαμβάνει την επανεξέταση του ρόλου διαφόρων θεσμών, προσώπων και ομάδων που έδρασαν κατά τα τελευταία εκατό τόσα χρόνια στην Κύπρο. Η τελεολογία του εν λόγω εγχειρήματος είναι η παροχή της δυνατότητας ανάπτυξης των ικανοτήτων της κριτικής σκέψης και ανάλυσης από τους μαθητές. Προφανώς από μια τέτοια αναθεώρηση και βασιζόμενοι πλέον σε μια μεγάλη βιβλιογραφία (γεγονός που τώρα διόλου δεν εκφράζει τα βιβλία μας) οι μαθητές θα εγκύψουν επί της ιστορίας μας και θα αντιληφθούν ότι η λειτουργία των προαναφερθέντων παραγόντων της κοινότητάς μας δεν τους καθιστά άμοιρους ευθυνών ως προς τα κακά που κατά καιρούς έπληξαν την Κύπρο. Αυτή όμως η κατάληξη βρίσκει πολέμιους τους ίδιους πολιτικούς που φαντάστηκαν την προαναφερθείσα ρήση. Αυτοί οι πολιτικοί λοιπόν δεν θέλουν αυτή την κατάληξη γιατί θα κλονίσει όχι μόνο την παρούσα θέση που απολαμβάνουν τόσο όσον αφορά την εξουσία και πλούτο αλλά και όσον αφορά την αντίληψη του κόσμου για αυτούς, αλλά επίσης θα καλέσει το διάβα του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβάνονται την ίδια την πραγματικότητα! Για αυτούς τους πολιτικούς αυτοί οι "βάρβαροι" είναι υπεύθυνοι για όλα τα κακά στην ζωή τους/μας αλλά η εξάλειψή τους ή η τιμωρία τους είναι ο σκοπός της ζωής τους. Κοινώς "τι θα γενούν χωρίς βαρβάρους;". Ε, νάτο λοιπόν. Φαντάστηκαν αυτό το "χέστηκα για την ιστορία" γιατί πραγματικά δεν τους ενδιαφέρει η πραγματική ιστορία γιατί επίσης την φοβούνται! Αν όντως αναθεωρηθεί η ιστορία θα καταρρεύσει η εθνικιστική των φαντασίωση - δηλαδή η πραγματικότητα όπως την ξέρουν! Θα μου πείτε όμως πώς το ξέρεις αυτό. Πρώτον, δείτε ότι οι ίδιοι παραδέχονται ότι και εμείς κάναμε εγκλήματα κατά των τουρκόφωνων Κυπρίων αλλά αυτό -κατά τους ιδίους - καμία διαφορά δεν πρέπει να επιφέρει στο ποιος πραγματικά φταίει για την κατάσταση! Την ίδια ώρα αρνούνται να την μάθουν οι μαθητές! Και τώρα τι; Το αηδιαστικό σκατό του παρελθόντος που θέλουν να καταστείλουν και αυτό του παρόντος που απαρνούνται την ύπαρξη και επομένως την όποια επίδραση του (ο εθνικισμός) επιστρέφει: εθνικιστικές ομάδες βεβηλώνουν νεκροταφεία συμπατριωτών μας.

του Νικόλα Δευτερά

Γιατί λύσσαξαν με τον Υπουργό Παιδείας

15/2/09

"Πολίτης"

Το Υπουργείο Παιδείας, ως ο κατεξοχήν θεσμικός μηχανισμός ιδεολογικού προσανατολισμού και ο εκφραστής της κυριαρχίας της παραδοσιακής διανόησης - της Εκκλησίας δηλαδή - φαίνεται ότι διαφοροποιεί τους προσανατολισμούς του. Αυτός ο μέχρι πρότινος μηχανισμός παραγωγής της μονοδιάστατης σκέψης, της πνευματικής αποβλάκωσης και του αρρωστημένου παπαγαλισμού επικουρείτο μέχρι σήμερα από την εκκλησιαστική κάστα. Ο μηχανισμός αυτός από τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού λειτουργεί ως το εχέγγυο του ξεπλύματος από τη νοηματική λειτουργία της περιέργειας του μυαλού του και της κριτικής του ικανότητας. Αποχαυνώνει το παιδί και εν τέλει μέσα από τη συλλογική παραγωγή ενός νοηματικού πλαισίου ενταφιάζει τη διαφορετικότητα, την αντίθετη άποψη και απονευρώνει τη δημιουργική σκέψη. Το Υπουργείο Παιδείας μέχρι πρότινος ήταν το ιδεολογικό προπύργιο ενός ιδιότυπου και ιστορικά μυωπικού ελληνοκυπριακού εθνοκεντρισμού. Η σημασία του εκπαιδευτικού συστήματος στο νησί εδράζεται στην επιβολή μεταφυσικών ερμηνειών συγκρότησης της κοινωνίας και δρα ενισχυτικά ως προς τη διαφύλαξη και την προστασία της πολιτισμικής ηγεμονίας της εκκλησιαστικής, παραδοσιακής διανόησης. Έτσι, ο θεοκρατισμός αναδεικνύεται ως σημείο κοινωνικής αναφοράς. Ελέγχοντας το εκπαιδευτικό πρόγραμμα (δώδεκα χρόνια θεσμική πλύση εγκεφάλου στα θρησκευτικά) με τις εθνικοθρησκευτικές μυθοπλασίες τους μεγάλα πολιτικο-οικονομικά συμφέροντα και η Εκκλησία ευνουχίζουν την κριτική δυνατότητα και ικανότητα των παιδιών και ουσιαστικά τα απονεκρώνουν πολιτικά, κοινωνικά κι εν γένει πολιτισμικά. Αρωγός σε αυτή τη διαδικασία είναι και η λεγόμενη επίσημη καταγραφή της ιστορίας, η οποία επιβάλλει ένα πέπλο άγνοιας στην κοινωνία. Μια καταγραφή που εξισούται με την πολιτική έκφραση και ιδεοληψία που η καθεστηκυία τάξη (Εκκλησία και εθνικιστικό-οικονομικό κατεστημένο) έχουν καταφέρει να επιβάλλουν διαχρονικά στην κοινωνία. Αποτέλεσμα τούτου η επισώρευση τόσων δεινών στο νησί. Μιλούν για την εισβολή αλλά ξεχνούν το πραξικόπημα. Μιλούν για την ΕΟΚΑ αλλά ξεχνούν την ΕΟΚΑ Β΄. Δεν αναφέρονται πουθενά στον ταξικό χαρακτήρα της κοινωνίας, και το ρόλο της Αριστεράς στη βελτίωση των κοινωνικών όρων διαβίωσης. Δεν αναφέρονται πουθενά στις πολιτικές ευθύνες της κάθε κοινότητας για την απουσία ειρήνης στο νησί. Το ε/κ κατεστημένο έχει απαγάγει την πολιτική ιστορία του νησιού και την έχει προσαρμόσει στις ιδεολογικές του ανάγκες ενισχύοντας ακόμη περισσότερο την πολιτική και κατ΄ επέκταση πολιτισμική του ηγεμονία. Με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση επιχειρείται η διασύνδεση της νοηματικής λειτουργίας των παιδιών με την ιστορικο-κοινωνική δυναμική. Σκοπείται επίσης ο περιορισμός του ρόλου των εκκλησιαστικών, οι οποίοι μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα δηλητηριάζουν πνευματικά τα παιδιά. Εν κατακλείδι, για πρώτη φορά Υπουργός Παιδείας, ως θεσμός και ως εκφραστής μιας νέας κατάστασης πραγμάτων, της οργανικής διανόησης της κοινωνίας αποπειράται να ελέγξει και να περιορίσει την τόσο βλαπτική για τον τόπο ηγεμονία της παραδοσιακής εκκλησιαστικής διανόησης που διαχρονικά είναι συνδεδεμένη με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Το λυπηρό σε όλη αυτή τη διαδικασία είναι δυστυχώς ο ιδεολογικός εγκλωβισμός και κατ΄επέκταση η νοηματική λειτουργία της πλειοψηφίας των λειτουργών της εκπαίδευσης από την πρωτοβάθμια μέχρι την πανεπιστημιακή βρίσκεται κάτω από την επήρεια της παραδοσιακής διανόησης της εκκλησιαστικής κάστας. Τι διακυβεύεται στην προσπάθεια αυτή της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, είναι κατά πόσο θα εξακολουθήσει να διαδραματίζει την πολιτισμική του ηγεμονία ο εκκλησιαστικός θεοκρατικός σκοταδισμός ή κατά πόσο η προσπάθεια της οργανικής διανόησης θα αναδειχθεί ως η νέα πολιτισμική ηγεμονία στο νησί. Το αποτέλεσμα της σύγκρουσης αυτής θα καθορίσει και τη μελλοντική προοπτική της νήσου ως μιας ευνομούμενης πλουραλιστικής δημοκρατίας.

*PhD Πολιτική Κοινωνιολογία
sckattos@cytanet.com.cy

Εθνικιστικές (παρα)λογικές

15/2/09

"Πολίτης"

"Ο εθνικισμός είναι ένας ηλίθιος κόκορας που λαλεί πάνω στην κοπροσωρό του"

Richard Aldington

Παρακολουθώ τον τελευταίο καιρό την πολεμική αρθρογραφία του δημοσιογράφου της "Σημερινής" Λάζαρου Μαύρου που καυτηριάζει τη στάση του ΑΚΕΛ και της Χαραυγής σε σχέση με τις δολοφονίες Τουρκοκυπρίων το 1964. Οι παρεμβάσεις διανθίζονται με κασσανδρικές προβλέψεις και παραθέσεις ιστορικών ρήσεων. Μέσα από αυτόν τον αχταρμά, η δυναμική των επιχειρημάτων συμπλέκεται με τις αλλαγές στην Παιδεία και προβάλλει ισοπεδωτική.

Αν αντιλαμβάνομαι καλά από τα γραφόμενα, η ανάδειξη του θέματος των δολοφονιών Τ/Κ δεν μπορεί να είναι στην ατζέντα επειδή η Χαραυγή κατά την περίοδο εκείνη δεν είχε αναφερθεί στο θέμα. Ως εκ τούτου, το θέμα θεωρείται ως μη υπάρχον και η όποια αναφορά σε αυτό κριτικάρεται ως προσπάθεια ηθικής εξίσωσης των θυμάτων, δηλαδή των Ελληνοκυπρίων, με τους θύτες, δηλαδή τους Τουρκοκυπρίους. Η προσβολή δεν αργεί να φανεί στα γραφόμενα του Λ. Μαύρου: όσοι ασπάζονται αυτή τη θεώρηση της ιστορίας, όσοι προωθούν μια μη συγκρουσιακή πολιτική θεώρηση, αποτελούν τις ιδεολογικές ερπύστριες των Τούρκων.

Ο συλλογισμός δεν υπακούει σε κανένα κανόνα λογικής, ειδικά τις μέρες αυτές που τα χώματα τις πατρίδας μας αποδίδουν πίσω ό,τι έχει απομείνει από τα θύματα της περιόδου 63-74. Το αν μια εφημερίδα είχε ή όχι αναδείξει το θέμα δεν προσφέρει καμιά υπηρεσία στην ιστορική αλήθεια. Η σκέψη ότι κάποιος δεν δικαιούται να ομιλεί επειδή στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο είχε (απο)σιωπήσει, είναι μια συνθήκη ικανή να δημιουργήσει μια κοινωνία μουγκών. Αν η λογική εφαρμοστεί σε όλες τις περιστάσεις τότε δεν δικαιούται να ομιλεί για την Κυπριακή Δημοκρατία όποιος έχει προσπαθήσει να την καταλύσει είτε με πραγματικές ερπύστριες είτε με πιο γραφικούς τρόπους, όπως για παράδειγμα την υποστολή της κρατικής της σημαίας...Προφανώς δεν ασπάζομαι λογικές αυτού του τύπου. Το πρόβλημα είναι άλλο: είναι η άρνηση της αποδοχής της ευθύνης της κοινότητάς μας για τη δική της ιστορική πορεία. Είναι ο φόβος της κατάρρευσης όλων των ζωτικών ψευδών που μας έθρεψαν για χρόνια. Είναι ο πανικός μπροστά στην προοπτική του ξεπλύματος του αίματος που μας χωρίζει. Είναι η ανησυχία ότι η αιώνια σύγκρουση των προαιώνιων εχθρών θα αποδειχθεί μια γελοιότητα. Είναι ο τρόμος ότι οι βερμπαλισμοί για τους αταλάντευτους αγώνες και οι κορώνες για την εθνική δικαίωση θα καταρρεύσουν υπό το βάρος των αναστολών από τη θητεία και της απαλλαγής από την εφεδρεία.

Και για να καταλήξω: στα τελευταία λεπτά αυτής της πολιτικής παράτασης που διανύουμε, το δίλημμα είναι κατ' ουσίαν ένα: αν θα επιλέξουμε τη συνέχιση της παρουσίας μας μέσα από μια λύση και την αναμέτρησή μας με την ιστορία ή αν θα αφεθούμε σε μια αργή, αλλά βέβαιη, εξαφάνιση, αφήνοντας ως σημάδι ένα τελευταίο λάλημα (ή την ανάκρουση του ύμνου) στις 6 το πρωί...

Ο Νικόλας Κυριάκου είναι νομικός.

Οι λογαριασμοί με το παρελθόν μας

15/2/2009
«Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (έκδοση Κύπρου)

Της Κωνσταντίνας Ζάνου

Ο τρόπος με τον οποίο ένα άτομο αντιμετωπίζει και χειρίζεται το παρελθόν του είναι ενδεικτικός του βαθμού της ωριμότητάς του. Το ίδιο ισχύει και σε συλλογικό επίπεδο: όσο πιο ώριμη είναι μια κοινωνία τόσο πιο ισορροπημένα και πετυχημένα καταφέρνει να αναμετρηθεί με το παρελθόν της, ενώ, αντίθετα, όσο πιο ανώριμη είναι τόσο πιο αμήχανα και προβληματικά σχετίζεται με αυτό. Οι έντονες και διχαστικές συζητήσεις που γεννιούνται στην Κύπρο κάθε φορά που αναδύεται στο προσκήνιο ένα θέμα της πρόσφατης ιστορίας μας, δείχνουν πως κάθε άλλο παρά ισορροπημένα έχουμε κάνει τους λογαριασμούς μας με το τραυματικό μας παρελθόν.
Θα προσπαθήσω, παίρνοντας ως παράδειγμα τους δύο βασικούς χαρακτήρες που δομούν ένα θεατρικό έργο, το δράμα του Βασίλη Κατσικονούρη «Οι αγνοούμενοι (μια ενδιαφέρουσα ζωή)», να σκιαγραφήσω τις δύο επικρατέστερες στάσεις που έχουμε υιοθετήσει ως κοινωνία απέναντι στο παρελθόν μας. Το έργο – που ανεβάζεται αυτή την εποχή στην Κύπρο – αναφέρεται στην ιστορία δύο Ε/Κ γυναικών, των οποίων ο αδελφός αγνοείται από το 1974. Η μεγαλύτερη αδελφή, ακολουθώντας το παράδειγμα και τις επιταγές της μάνας της, θέτει ως σκοπό της ζωής της την ανεύρεση του χαμένου αδελφού ή έστω (όταν της αποκαλύπτεται εν τέλει μετά από 35 χρόνια σε όραμα ότι αυτός έχει πεθάνει) των οστών του. Ως εκ τούτου, απαρνείται όλες τις γήινες απολαύσεις (έρωτα, γάμο, παιδιά), είναι ντυμένη μονίμως στα μαύρα, κουβαλάει πάντα μαζί της τη φωτογραφία του αγνοουμένου μαζί μ’ ένα καντήλι και δεν χάνει ευκαιρία να συμμετάσχει σε κάθε διαδήλωση διαμαρτυρίας. Καθηλωμένη σχεδόν αρρωστημένα στο τραύμα της, δεν κατορθώνει να αναμετρηθεί δυναμικά μαζί του, να το ξεπεράσει και να δομήσει μια υγιή ζωή. Κατασπαραγμένη από την ίδια της τη μνήμη, καταλήγει στην αυτοπυρπόληση.
Η μικρότερη αδελφή πάλι – που, καθόλου τυχαία, ονομάζεται Ισμήνη – παρουσιάζεται ως το ακριβώς αντίθετο. Έχοντας αποδράσει από την Κύπρο και από το τραυματικό οικογενειακό της παρελθόν, προσπαθεί με τον Ελλαδίτη σύζυγό της να χτίσει μια «ενδιαφέρουσα ζωή», γεμάτη ανέμελα ταξιδάκια και ακίνδυνες ασχολίες. Στην πεισματική της προσπάθεια «να ξεχάσει», ούτε αυτή επιτυγχάνει να συνδιαλλαγεί με το παρελθόν της. Φοβούμενη την αναμέτρηση με το τραύμα, καταφέρνει μόνο επιφανειακά να το κουκουλώσει και, όταν αυτό αναδύεται κάποια στιγμή εκρηκτικά στην επιφάνεια, καταλήγει να την παραλύσει βουλιάζοντάς την ακόμη περισσότερο στην κενότητα της ζωής της.
Ο συγγραφέας, βεβαίως – όπως και η μεγαλύτερη μερίδα της κοινωνίας μας εξάλλου – δεν υιοθετεί την ίδια κριτική στάση απέναντι στους δύο αυτούς χαρακτήρες. Ενώ καταδικάζει κάθετα τον δεύτερο, ηρωοποιεί και ανάγει σε υπόδειγμα ιστορικής ευθύνης τον πρώτο (εξ’ ου και ο έμμεσος παραλληλισμός με τις τραγικές ηρωίδες Αντιγόνη και Ισμήνη).
Είναι όμως έτσι; Κατά την άποψή μου, πρόκειται για δύο στάσεις απέναντι στην ιστορία μας εξίσου προβληματικές. Με ψυχαναλυτικούς όρους, θα λέγαμε πως αποτελούν τις δύο όψεις της ίδιας νεύρωσης, της ίδιας διαταραγμένης σχέσης με το παρελθόν μας. Μια ώριμη κοινωνία – όπως κι ένας ώριμος άνθρωπος – έχει το θάρρος να αντικρίζει κατάματα τα τραύματά της, να μπαίνει σε διαλεκτική σχέση μαζί τους και να τα επεξεργάζεται, ούτως ώστε να αποφεύγει την επανάληψη των συνθηκών που τα δημιούργησαν. Με λίγα λόγια, να τα αναλύει, να τα ξεπερνάει και να προχωράει μπροστά. Αντίθετα, μια ανώριμη κοινωνία αδυνατεί να μιλήσει ανοιχτά για το παρελθόν της και αμφιταλαντεύεται μονίμως ανάμεσα σε μια αρρωστημένη προσκόλληση ή σε μια ψευδο-επικάλυψη του τραύματος. Είναι καταδικασμένη έτσι να διαιωνίζει το ίδιο αυτό παρελθόν που την έχει στιγματίσει.
Είναι καιρός, νομίζω, ν’ απεγκλωβιστούμε από αυτά τα δύο μοντέλα συμπεριφοράς και ν’ ανοίξουμε, πάνω σε εντελώς διαφορετική βάση, τους λογαριασμούς με το ιστορικό μας παρελθόν. Τόσο να πενθήσουμε σωστά και να θάψουμε επιτέλους εν ειρήνη τους νεκρούς μας (αλλά και τους νεκρούς των άλλων), όσο και να αναμετρηθούμε με τα λάθη και τις ευθύνες μας. Με νηφαλιότητα και θάρρος ας αντιμετωπίσουμε τα τραύματά μας, για να μπορέσουμε τελικά να τα ξεπεράσουμε.

Το μαύρο ραβδί και οι παρωπίδες

"Χαραυγή"

Του ΛΟΪΖΟΥ ΠΑΦΙΤΗ

Σχολική χρονιά 1957-1958. Είμαι τελειόφοιτος του Δημοτικού. Δευτέρα πρωί και όλοι οι μαθητές του σχολείου συγκεντρωμένοι στην αυλή κατά τάξη. Μετά την κοινή προσευχή, ο διευθυντής κάνει τις διάφορες ανακοινώσεις-νουθεσίες. Στο τέλος καλεί τους μαθητές, που δεν εκκλησιάστηκαν την προηγουμένη, να περάσουν από το γραφείο του και τους υπόλοιπους να πάνε στην τάξη τους. Καταλάβαμε τι μας περιμένει. Το έντονο ύφος του κ. Μ δεν άφηνε περιθώριο αμφιβολίας. Ο φόβος σε συνδυασμό με την ψύχρα του φθινοπωρινού πρωινού μάς πάγωσε. Στο γραφείο συγκεντρωθήκαμε μια δεκαπενταριά παιδιά από όλες τις τάξεις. Ο τρομοκράτης διευθυντής κατάλαβε φαίνεται, πως αν χρησιμοποιούσε το χέρι του αυτό θα πάθαινε ζημιά με τόση «δουλειά» που το περίμενε. Πήρε το «ειδικό» μαύρο ξύλινο ραβδί μήκους 35-40 εκατοστών (ποτέ δεν θα το ξεχάσω), και άρχισε τη «διαπαιδαγώγηση». Ο ένας μετά τον άλλο άνοιγε το παγωμένο-ξερακιανό του χέρι και έπαιρνε τη δόση του. Όταν μου έρχεται στο νου αυτή η σκηνή νιώθω ανατριχίλα. Το μαύρο ραβδί ανεβοκατέβαινε με μανία τρεις-τέσσερις φορές χωρίς να χτυπά στο χέρι, μετά ανέβαινε πιο ψηλά και έπεφτε με δύναμη και μανία στην ανοικτή παιδική παλάμη. Αυτό επαναλαμβάνετο αρκετές φορές. Και ακολουθούσε ο επόμενος… Μετά από αυτή την κατήχηση πήγαμε στην τάξη για το μάθημα μαζί με τους συμμαθητές μας. Εμείς όμως διαφέραμε από τους υπόλοιπους στο ότι το δεξί μας χέρι ήταν ζεστό, κατακόκκινο και διπλάσιο, σε πάχος, από το αριστερό μας. Δεν θυμάμαι μετά από πόσες ώρες κατορθώναμε να πάρουμε το μολύβι στο χέρι. Από τότε ταύτισα την Εκκλησία με το μαύρο ραβδί, που ανεβοκατεβαίνει για να κατηχήσει και να νουθετήσει υποχρεωτικά το κοπάδι που ξεστρατά. Δεν γνωρίζω, κατά πόσο το μαύρο αυτό ραβδί είναι μαγικό και κατά πόσο αυτό παίζει κάποιο ρόλο στη συσσώρευση του εκκλησιαστικού πλούτου, που έχει μαζευτεί και εξακολουθεί να αυξάνεται και να πληθαίνει. Αυτό που είναι σίγουρο, είναι το «ενδιαφέρον» και η «αγάπη» με την οποία η Εκκλησία συνεχίζει να σφιχταγκαλιάζει την Παιδεία μας. Όπως τότε έτσι και σήμερα. Με τη διαφορά ότι το μαύρο ραβδί έχει αντικατασταθεί με παρωπίδες. Δεν μπορεί να εξηγηθεί διαφορετικά η άρνηση κάποιων μελών της Ιεράς Συνόδου, στην προσπάθεια της Πολιτείας να εισάξει στο μάθημα της Ιστορίας την αλήθεια για κάποια γεγονότα που εμείς οι μεγαλύτεροι τα ζήσαμε. Το μαύρο ραβδί και οι παρωπίδες, μας έχουν οδηγήσει σε ένα σωρό αδιέξοδα. Σήμερα, η νεολαία μας είναι πλήρως αποπροσανατολισμένη, χωρίς αξίες και ιδανικά. Και βαδίζει από το κακό στο χειρότερο. Ο Ελληνισμός της Κύπρου κινδυνεύει, εξαιτίας της καταστροφικής πορείας που ακολουθούμε τόσα χρόνια, η οποία μας οδηγεί στην οριστική διχοτόμηση και μελλοντικά στην πλήρη τουρκοποίηση της Κύπρου. Η άγνοια της πραγματικότητας και ο σκοταδισμός, βολεύει τους κάθε λογής άνομους. Όλοι αυτοί «εργάζονται» στο σκότος και φοβούνται την αλήθεια. Αυτοί υπερασπιζόμενοι τα προσωπικά τους συμφέροντα, επιστρατεύουν το ψέμα και τη συκοφαντία, τις απειλές και την τρομοκρατία. Βάζουν τον μανδύα του υπερπατριώτη και δεν δειλιάζουν ακόμη να ορκιστούν ψευδώς στο Ιερόν Ευαγγέλιο, προκειμένου να ρίξουν στάχτη στα μάτια του κόσμου. Νομίζω πως είναι καιρός τα «πρόβατα» να ξυπνήσουν, να βγάλουν τις παρωπίδες και με το μαύρο ραβδί να βάλουν τον κάθε κατεργάρη στη θέση του.

*Ο Λοΐζος Παφίτης είναι εκπαιδευτικός

Να πάψουν να ρίχνουν λάδι στη φωτιά

"Χαραυγή"

Ο στόχος που έθεσε το Υπουργείο Παιδείας για καλλιέργεια κουλτούρας ειρηνικής συμβίωσης στα σχολεία μας βάλλεται συνεχώς, χωρίς αιτία και συγκεκριμένο λόγο, από άτομα και οργανωμένα σύνολα που αντιτίθενται σε αυτή την πολιτική της Κυβέρνησης. Ατομα που καιροφυλακτούν και περιμένουν με την πρώτη ευκαιρία για να επιτεθούν σε αυτούς που εργάζονται και προωθούν αυτό το στόχο. Στόχος που, αν υλοποιηθεί, θα διαπαιδαγωγηθούν σωστά οι μαθητές μας και αυριανοί πολίτες αυτού του τόπου, για να μπορέσουν να δεχθούν με κατανόηση τον συνάνθρωπό τους που έχει διαφορετική κουλτούρα και θρησκεία. Οι καιροφυλακτούντες, άλλοτε εκμεταλλεύονται το θέμα των αλλαγών που θα γίνουν στα βιβλία της Ιστορίας και άλλοτε παρερμηνεύουν σκόπιμα δηλώσεις του Υπουργού Παιδείας ή άλλων αξιωματούχων του υπουργείου, για να ρίξουν λάδι στη φωτιά, χωρίς να αντιλαμβάνονται το μέγεθος της ζημιάς που προκαλούν στην παιδεία και στον τόπο μας. Τις τελευταίες μέρες, στόχος αυτών των ατόμων αποτέλεσε και το Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου, με αφορμή το περιεχόμενο κάποιου θεατρικού έργου που παρουσιάσθηκε εκεί. Δυστυχώς, στον κύκλο των διαφωνούντων προσχώρησαν οργανώσεις και σωματεία της Καρπασίας γιατί, όπως διακηρύττουν, πιστεύουν ότι «καταβάλλεται εντέχνως προσπάθεια εξίσωσης του θύτη με το θύμα, καλλιεργείται η υποταγή, η απαξίωση της συλλογικής εθνικής ταυτότητας και ενθαρρύνονται οι ερωτικές σχέσεις με νεαρούς εποίκους». Τίποτε όμως, αναληθέστερον από τα πιο πάνω. Φαίνεται, και αυτό το διαπιστώνουμε με αρκετή λύπη, τα άτομα αυτά έχουν παραμείνει πεισματικά προσκολλημένα στο παρελθόν, χωρίς να μπορούν να αντιληφθούν τη σημερινή πραγματικότητα, γεγονός που δεν τους αφήνει να δουν τα πράγματα με ξεκάθαρο μυαλό και ψυχραιμία. Οι εμπρηστικές δηλώσεις τους όμως δυναμιτίζουν ένα αρκετά αρνητικό κλίμα, που πιθανόν να επιφέρει απρόβλεπτες συνέπειες για τον τόπο μας και κυρίως για το Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου. Ευχόμαστε να μην επικρατήσουν ποτέ αυτές οι συνέπειες. Γιατί θα είναι δεύτερη τραγωδία για τους Ελληνοκύπριους, αν ακούσουμε κάποια μέρα πως το Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου έμεινε χωρίς μαθητές, γιατί έκλεισε λόγω των ανεύθυνων ενεργειών κάποιων συμπατριωτών μας.

Η Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση και οι αντίπαλοί της

"Χαραυγή"

Κωνταντίνου Κωνσταντινόπουλου

Κατά τους τελευταίους μήνες η παιδεία και η προσπάθεια μεταρρύθμισης τού εκπαιδευτικού μας συστήματος βρίσκονται στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου. Στο διάλογο που αναπτύσσεται εύκολα μπορούν να διακριθούν δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Η μία που επιδιώκει την άμεση προώθηση των αναγκαίων αλλαγών για τη βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό της Παιδείας του τόπου μας μέσα από την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και η άλλη, η οποία παραχαράσσοντας και διαστρεβλώνοντας την προσπάθεια που γίνεται προσπαθεί να συντηρήσει την υφιστάμενη κατάσταση. Ποια είναι η υφιστάμενη κατάσταση; Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης η Κύπρος είναι η χώρα με τις υψηλότερες δημόσιες και ιδιωτικές δαπάνες για την εκπαίδευση, η χώρα με τους πιο καλά καταρτισμένους επιστημονικά εκπαιδευτικούς, η χώρα με τους μαθητές και τις μαθήτριες που δουλεύουν περισσότερο από όλους τους συνομήλικούς τους στην Ευρώπη και η χώρα με τους γονείς που κάνουν τις περισσότερες θυσίες για τη μόρφωση των παιδιών τους. Ολες δηλαδή τις προϋποθέσεις για να συγκαταλέγεται το εκπαιδευτικό μας σύστημα ανάμεσα στα κορυφαία της Ευρώπης. Δυστυχώς, όμως, το τελευταίο δεν συμβαίνει. Αντίθετα, σύμφωνα με διεθνείς έρευνες και αξιολογήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, οι Κύπριοι μαθητές καταλαμβάνουν την τελευταία θέση ανάμεσα στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη γλώσσα, τα μαθηματικά και την επιστήμη. Τη θλιβερή αυτή πραγματικότητα έρχεται να αναστρέψει η Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση, η οποία έχει ως μοναδικό στόχο την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Αυτή λοιπόν την προσπάθεια που έχει ξεκινήσει πριν από λίγα χρόνια και εντατικοποιείται σήμερα κάποιοι προσπαθούν ενορχηστρωμένα να εμποδίσουν με κάθε τρόπο. Κάποιοι προσπαθούν να αποτρέψουν την πραγματοποίηση τού μεγάλου ποιοτικού άλματος στη δημόσια δωρεάν εκπαίδευση. Εύλογα γεννάται το ερώτημα για τα κίνητρά τους; Ποιο εθνικό συμφέρον υπηρετούν οι δυνάμεις που θέλουν να συντηρήσουν και να καθηλώσουν το εκπαιδευτικό μας σύστημα στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης; Ποια συμφέροντα της ιδιωτικής εκπαίδευσης και της παραπαιδείας εξυπηρετούν με τη στάση τους; Δεν προσδοκώ ότι θα λάβω απαντήσεις στα πιο πάνω ερωτήματα; Απαντήσεις όμως αναμένουν οι χιλιάδες γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικοί, οι οποίοι παρακολουθούν την προσπάθεια των φορέων της συντήρησης να θυσιάσουν το μέλλον της Παιδείας και του τόπου μας στο βωμό μικροκομματικών και άλλων σκοπιμοτήτων.

Αντέχουμε την Ιστορία μας;

15/2/2009

"Πολίτης"

Διονύση Διονυσίου

Οι Γερμανοί, μετά από δύο συνεχείς ήττες σε αντίστοιχους παγκοσμίους πολέμους, αποφάσισαν να εγκύψουν με ειλικρίνεια επί της ιστορίας τους. Χωρίς να εξευτελισθούν, παραδέχτηκαν ότι έκαναν λάθη, και όχι μόνον αυτό. Κατά καιρούς ηγέτες τους, όπως ο Βίλι Μπραντ και πρόσφατα η Άνγκελα Μέρκελ εξέφρασαν δημοσίως συγνώμη για τη στάση της χώρας τους έναντι άλλων χωρών. Αν αναδιφήσει βέβαια κανείς την ιστορία στη λεπτομέρειά της, ίσως διαπιστώσει ότι οι Γερμανοί δεν υπήρξαν οι μόνοι αίτιοι των δεινών που προκάλεσαν οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι. Βαρύτατες ευθύνες φέρουν και οι Βρετανοί και οι άπληστοι Γάλλοι. Παρόλα αυτά, οι Γερμανοί, αφήνοντας κατά μέρος κάθε είδος ρεβανσισμού αποφάσισαν μεταπολεμικά να επικεντρωθούν κυρίως στις δικές τους ευθύνες. Άφησαν κατά μέρος την απώλεια της Αλσατίας και της Λωραίννης, ξέχασαν τη Σουδητία που πήρε η Τσεχία, ξέχασαν το Γκτάνσιχ που κέρδισε η Πολωνία, για να μην αναφερθούμε σε τεράστιες εκτάσεις που εκχωρήθηκαν στο Βέλγιο, την Ολλανδία και τη Δανία.Στο πλαίσιο μιας διαδικασίας αυτομαστιγώματος περιορίστηκαν στις τεράστιες δικές τους ευθύνες, επικρίνοντας τον Χίτλερ και τις αγριότητες των Ναζί και ζήτησαν συγνώμη από τους Εβραίους, τους Έλληνες κ.ά. Η ΚύπροςΗ χώρα μας, δεν μπορεί να συγκριθεί με τη Γερμανία, ωστόσο το παράδειγμα των Γερμανών στη διαχείριση της ιστορίας τους μπορεί να εμπλουτίσει τη σκέψη μας. Μέχρι σήμερα αντιμετωπίζαμε την ιστορία ως ένα εργαλείο συμψηφισμού. Οι Τούρκοι σκότωσαν 1000, εμείς 400, οπότε την ευθύνη την έχουν οι Τούρκοι. Με δεδομένο ότι η ιστορία μπορεί να αποδειχθεί και ως εργαλείο αυτογνωσίας ενός λαού, ας αφήσουμε για μια στιγμή τους Τούρκους, που σίγουρα μας έκαναν πολλά. Ας ασχοληθούμε για μια στιγμή με τους εαυτούς μας κι ας αναρωτηθούμε εάν έχουμε να κερδίσουμε κάτι ή όχι από αυτή τη διαδικασία. Μπορούμε, άραγε, να το κάνουμε; Πριν μερικές μέρες, το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε τα ονόματα κάποιων καθηγητών στους οποίους θα φορτώσουμε την ευθύνη κατάρτισης του αναλυτικού προγράμματος στην ιστορία. Θα μπορέσουν, άραγε, αυτοί οι καθηγητές να εμβολιάσουν με κάποια διάθεση αυτογνωσίας το μάθημα της ιστορίας ή θα παραμείνουν στις γνωστές περιγραφές και τους συμψηφισμούς; Ο κ. Ιωάννης Χασιώτης υπήρξε καθηγητής μου στη νεότερη ιστορία στο Αριστοτέλειο. Λαμπρός επιστήμονας. Ο Πέτρος Παπαπολυβίου ήταν συμφοιτητής μου στο Αριστοτέλειο. Χαλκέντερος ερευνητής. Ο Ευάνθης διαλέγεται άψογα με τις πηγές, αν κρίνω από τα βιβλία του που διάβασα. Ο κ. Μαργαρίτης χαρακτηρίζεται από οξυδέρκεια και ο κ. Μιχαήλ είναι από τους ανερχόμενούς μας ιστορικούς. Παρακολουθώντας βέβαια κανείς την κοινή γνώμη της Κύπρου, όπως αυτή διαμορφώνεται από τα κόμματα, δεν μπορεί να είναι αισιόδοξος. Ήδη οι εν λόγω καθηγητές χρωματίστηκαν, αφού συμπεριλήφθηκαν στη σχετική λίστα ύστερα από διαβούλευση των κομμάτων. Τα κόμματα δεν έχουν πρόβλημα τού πώς θα παρουσιαστεί η ιστορία μας έως και το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Από το 1945 και μετά όμως αρχίζουν τα προβλήματα. Το ερώτημα λοιπόν είναι εύλογο. Θα γράψουμε τη σύγχρονη ιστορία μας ή μια ακόμα παρωδία για να αισθάνονται όλοι δικαιωμένοι; Η αλήθειαΗ πραγματικές συντεταγμένες της σύγχρονης Κυπριακής Ιστορίας θα πρέπει, εάν θέλουμε να αποκτήσουμε την απαραίτητη αυτογνωσία, να αναζητήσουν την αλήθεια έστω κι αν αυτή εν τέλει θα αποκαθηλώσει τους σημερινούς κλώνους των τότε πρωταγωνιστών της. Ίσως μερικά παραδείγματα βοηθήσουν:* Ο αγώνας του 1955-59 έπρεπε να γίνει ή όχι; Ανεξάρτητα από τον ευγενή του σκοπό, πόσο μας δίχασε στην Κύπρο ως λαό, ακόμα και μετά τη λήξη του; Πόση και ποια σχέση είχαν οι επιζώντες πρωταγωνιστές του με το πραξικόπημα της Χούντας το 1974;* Ο Μακάριος, πόσο μεγάλη προσωπικότητα ήταν τελικά; Αξίζει να τον τιμούμε τόσο πολύ σήμερα; Ένας ηγέτης που κέρδιζε εκλογές με ποσοστό 96% και καθόριζε ποια κόμματα θα ιδρυθούν και τι ποσοστά θα πάρουν, μπορεί να χαρακτηρίζεται ως πατέρας της Κυπριακής Δημοκρατίας; * Ο Γρίβας τελικά ήταν ένας ήρωας ή ένας απολίτικος, ξεροκέφαλος στρατιωτικός που αγόταν και φερόταν από το στενό του περιβάλλον; Μπορούμε να διαχωρίσουμε τον Γρίβα της ΕΟΚΑ Α' από το Γρίβα της ΕΟΚΑ Β΄; Μήπως η ιστορία πρέπει να τον κρίνει και να μας πει αν αξίζει να τον τιμούμε σήμερα;* Τα κόμματα της Δεξιάς τότε (Γιωργκάτζης-Παπαδόπουλος και άλλοι) είχαν σχέσεις και ποιες ήταν αυτές με ξένες κυβερνήσεις; Έπαιρναν χρήματα στο πλαίσιο των χρηματοδοτήσεων της Δύσης για αντικομουνιστικό αγώνα; Χρηματοδοτούσαν παρακρατικές οργανώσεις εν γνώσει του Μακαρίου, οι οποίες διέπρατταν δολοφονίες και Ε/Κ διαφωνούντων;* Το ΑΚΕΛ ως κόμμα υπήρξε ποτέ όργανο ξένων κυβερνήσεων στην Κύπρο και χρηματοδοτείτο από αυτές; Πώς δικαιολογεί τις συνεχείς του παλινδρομήσεις στο Ενωτικό Ζήτημα; Η στάση του καθορίστηκε πάντα από το γνήσιο συμφέρον των Ε/Κ ή ακολουθούσε τυφλά τις υποδείξεις του ΚΚΣΕ; * Οι αντιμακαριακοί μετά τη Ζυρίχη πόσο ιδεολόγοι ήταν ή πόσο συμφεροντολόγοι; Μήπως η στάση τους εναντίον του Μακαρίου καθορίστηκε εν πολλοίς γιατί έμειναν εκτός νυμφώνος; Οι Γερμανοί Επανερχόμαστε στους Γερμανούς. Οι οποίοι αναγνώρισαν τα λάθη τους και κυρίως στρώθηκαν στη δουλειά. Το αποτέλεσμα; Όλοι τις επόμενες δεκαετίες μιλούσαν για το γερμανικό θαύμα. Η ηττημένη Γερμανία αναδύθηκε από τις στάχτες της ως άλλος φοίνικας και έγινε η πρώτη οικονομία στην Ευρώπη και σήμερα η ατμομηχανή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Το συμπέρασμα είναι προφανές. Όσο δεν άντεχαν την ιστορία τους και τη χρησιμοποιούσαν ως φονικό μαχαίρι για να δικαιωθούν στραπατσάρονταν. Σήμερα χρησιμοποιούν τα ατσαλένια μαχαίρια stolingen που παράγουν για να μοιράζουν ψωμί σε όλη την Ευρώπη.

50 χρόνια από την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης - Λονδίνου

15/2/2009

"Πολίτης"

Μακάριου Δρουσιώτη

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα ακριβώς χρόνια υπογράφηκαν οι συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου για την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με τις συμφωνίες αυτές αποκηρυσσόταν η Ένωση που ήταν ο στόχος του ένοπλου αγώνα της ΕΟΚΑ και η Κύπρος μετατρεπόταν σε ανεξάρτητο κράτος, συνεταιρικό με την τουρκοκυπριακή μειονότητα.
Η μοίρα της Κύπρου κρίθηκε σε μια μόνο στιγμή, στις 29 Φεβρουαρίου, του δίσεκτου έτους 1956. Τότε, που εντελώς απρόσμενα, κατέρρευσαν οι συνομιλίες του Μακαρίου με τον Βρετανό υπουργό αποικιών Λένοξ Μπόιντ. Ο Μακάριος, ο οποίος ως εθνάρχης ήταν και ο πολιτικός διαχειριστής του κυπριακού ζητήματος, είχε σχεδόν συμφωνήσει με τους Βρετανούς σε μεταβατική λύση αυτοκυβέρνησης, η οποία δεν απέκλειε την ένωση. Όμως, η συμφωνία αυτή δεν ολοκληρώθηκε εξαιτίας της τάσης που είχε ο Μακάριος να μην αποφασίζει και να κρημνοβατεί, διασκεδάζοντας με τους συνομιλητές του.
Ο Μακάριος περιέγραψε την έφεσή του προς την πολιτική κρημνοβασία στην Οριάνα Φαλάτσι, σε μια από τις πιο περιεκτικές συνεντεύξεις που έδωσε ποτέ. Διηγούμενος μια προσωπική του ιστορία, αποτύπωσε με παραστατικό τρόπο τη διαπραγματευτική του στρατηγική:
Ο Μακάριος ήταν δόκιμος μοναχός στη Μονή Κύκκου. Οι δόκιμοι δεν είναι υποχρεωμένοι να έχουν γένια και ο Μακάριος συνήθιζε να ξυρίζεται. Ο ηγούμενος της Μονής, Χρυσόστομος, τον πίεζε να αφήσει γένια και αυτός αρνείτο:
Ηγούμενος: Ή θα με ακούσεις ή να φύγεις.

Μακάριος: Εντάξει, θα φύγω (μάζεψα τα πράγματα μου - ήξερα ακριβώς τι επρόκειτο να συμβεί.)

Ηγούμενος: Μη φύγεις! Μείνε.

Μακάριος: Εντάξει, θα μείνω.

Ηγούμενος: Θα αφήσεις όμως γένια;

Μακάριος: Όχι, δεν θ' αφήσω.

Ηγούμενος: Πρόσεχε, γιατί θα σε χτυπήσω.

Μακάριος: Χτύπα με (άρχισε να με χτυπάει και όση ώρα με χτυπούσε φώναζε)

Ηγούμενος: Θα αφήσεις γένια;

Μακάριος: Όχι!

Ηγούμενος: Θα αφήσεις τώρα;

Μακάριος: Όχι.

Τελικά ο Ηγούμενος κάθισε εξαντλημένος:

Ηγούμενος: Σε παρακαλώ. Άφησέ τα να μεγαλώσουν λίγο. Πολύ λίγο, ίσα - ίσα για να μη φανεί πως υποχώρησα εγώ.

Μακάριος: Όχι!

Ηγούμενος: Πολύ λίγο, ίσα - ίσα για να σε ρωτάει ο κόσμος αν αφήνεις γένια.

Μακάριος: (Χαμογέλασα) Τόσο λίγο;

Ηγούμενος: Ναι. Ούτε εκατοστό περισσότερο.

Μακάριος: Εντάξει.

Ο Μακάριος, όπως είπε στη Φαλάτσι, δεν είχε την παραμικρή πρόθεση να φύγει από το μοναστήρι. "Πάντα μου άρεσε να οδηγώ τον εαυτό μου ώς την άκρη του γκρεμού, και τότε να σταματάω έγκαιρα, ώστε να μην πέσω", είπε. "Οι άλλοι, φυσικά, πιστεύουν ότι είμαι έτοιμος να πέσω, να αυτοκτονήσω. Αντίθετα, εγώ συνεχίζω πολύ ήρεμα, ξέροντας πότε να πατήσω φρένο".

Συνομιλίες με τον Χάρτινγκ

Ακριβώς αυτό το παιχνίδι που έπαιξε με τον Ηγούμενο Κύκκου, ο Μακάριος προσπάθησε να το παίξει και με τον υπουργό Αποικιών μιας αυτοκρατορίας. Όμως, σε αντίθεση με τον Ηγούμενο που υπέκυψε, ο Λένοξ Μπόιντ τον "έδιωξε" από το μοναστήρι.
Ο Μακάριος ξεκίνησε συνομιλίες με τον Άγγλο κυβερνήτη Σερ Τζον Χάρτινγκ τον Οκτώβριο του 1955 για μεταβατική λύση αυτοκυβέρνησης της Κύπρου. Ο αγώνας της ΕΟΚΑ για ένωση με την Ελλάδα ήταν στα εντελώς αρχικά του στάδια. Η Βρετανική Αυτοκρατορία που κλυδωνιζόταν, επιδίωξε να κλείσει το μέτωπο της Κύπρου, προσφέροντας ευρεία αυτονομία στους Κυπρίους με δημοκρατικό σύνταγμα, χωρίς να αποκλείεται και η αυτοδιάθεση στο απροσδιόριστο μέλλον. Οι Βρετανοί ήθελαν να διατηρήσουν μόνο την ευθύνη της άμυνας και της εξωτερικής πολιτικής, καθώς και την εσωτερική ασφάλεια, μέχρι την εξομάλυνση της κατάστασης.
Οι συνομιλίες του Μακαρίου με τον Χάρτινγκ κατέληξαν σε ένα σχέδιο δήλωσης που θα έκανε η κυβέρνηση στη Βουλή των Κοινοτήτων και θα περιέγραφε τις γενικές αρχές του νέου καθεστώτος της Κύπρου. Ο Μακάριος ήταν θετικός. Συνάντησε στο βουνό τον στρατιωτικό αρχηγό της ΕΟΚΑ Γ. Γρίβα και τον ενημέρωσε. Ο Γρίβας ανακοίνωσε στους αντάρτες που ήταν μαζί του πως ο αγώνας τους τελείωνε. Έβγαλαν όλοι μαζί και μια αναμνηστική φωτογραφία. Είναι η γνωστή φωτογραφία του Γρίβα στο βουνό, περιβαλλόμενου από τους άντρες του.

Υποδοχή με εκρήξεις

Ο υπουργός Αποικιών της Βρετανίας, Λένοξ Μπόιντ, έφτασε στην Κύπρο στις 29 Φεβρουαρίου 1956 για να συναντήσει τον Μακάριο και να εξασφαλίσει την τελική συγκατάθεσή του. Ο Μακάριος δεν είχε καμιά πρόθεση να διακόψει τις συνομιλίες και να απορρίψει την πρόταση. Όμως, πριν πει το ναι, επεδίωξε να παίξει με το συνομιλητή του.
Ο Μακάριος υποδέχτηκε τον Λένοξ Μπόιντ με μια δυσάρεστη έκπληξη. Παρά την εκεχειρία που τηρούσε η ΕΟΚΑ λόγω των συνομιλιών, λίγο πριν αρχίσει η συνάντηση, η Λευκωσία συγκλονίστηκε από τις εκρήξεις 19 βομβών. Ο Μακάριος επιρρίπτει την ευθύνη για τις εκρήξεις στον Γρίβα, ενώ ο Γρίβας αποδίδει την πρωτοβουλία στον Μακάριο, ο οποίος ήθελε, πριν το συμβιβασμό, να στείλει "ηχηρό μήνυμα" στον Λένοξ - Μπόιντ, προφανώς για να πάρει κάτι παραπάνω.
Ούτως η άλλως η πρωτοβουλία για τις εκρήξεις θα ήταν δευτερευούσης σημασίας, αν ο Μακάριος αποδεχόταν το περιεχόμενο της δήλωσης. Όμως, στη συνάντηση, αντιμετωπίζοντας τον Υπουργό Αποικιών της Βρετανίας, όπως τον Ηγούμενο Χρυσόστομο, ο Μακάριος άρχισε να παίζει το παιχνίδι της παρελκυστικής τακτικής. Ο Μπόιντ, ενοχλημένος και από τις εκρήξεις, διέκοψε εκνευρισμένος τη συνάντηση λέγοντάς του: "Eίθε ο Θεός να σώσει το Λαό σου". Ο Μακάριος ξαφνιάστηκε. Προσπάθησε να τον συγκρατήσει, όμως έκανε ήδη το βήμα παραπάνω προς τον γκρεμό. Αυτά τα πέντε δευτερόλεπτα, όσο κράτησε η εκδικητική δήλωση του Λένοξ Μπόιντ, έκριναν το μέλλον της Κύπρου. Οι συνέπειες αυτής της απόφασης ταλανίζουν ακόμη το νησί.Στην εξορίαΟι Βρετανοί τον εξόρισαν στις Σεϊχέλες, πήραν καταπιεστικά μέτρα κατά της κοινωνίας και προσπάθησαν να καταστείλουν με δυναμικά μέσα την ΕΟΚΑ, σε συμμαχία με τους Τουρκοκύπριους. Ο αγώνας που ξεκίνησε για την Ένωση εξελίχθηκε σε διακοινοτική σύγκρουση. Σε δύο χρόνια δημιουργήθηκαν τέτοιες συνθήκες, που η διχοτόμηση της Κύπρου ήταν πια ζήτημα χρόνου.
Το 1957 ο Μακάριος έδωσε σημεία συμβιβασμού και οι Άγγλοι τον άφησαν ελεύθερο από τις Σεϊχέλες, αλλά του απαγόρευσαν να γυρίσει στην Κύπρο. Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και σύμφωνα με τον τότε συνεργάτη του Nίκο Kρανιδιώτη, η άποψη του ήταν πως ο αγώνας της ΕΟΚΑ έπρεπε να τερματιστεί. Στην πρώτη συνάντηση που είχε μαζί του, του είχε πει ότι ο λαός κουράστηκε και ότι θα έπρεπε να γίνει αποδεχτή μια λογική περίοδος αυτοκυβέρνησης. "Θα γράψω στον Γρίβα. Πιστεύω ότι ο αγώνας έχει ήδη αποδώσει το μάξιμουμ. Aπό 'δω και πέρα δεν προσθέτει. Mάλλον αφαιρεί. Eάν και ο ίδιος συμφωνεί, θα πρέπει να σταματήσουμε, και να αρχίσουμε διαπραγματεύσεις από το σημείο που διακόπηκαν πριν από την εξορία μου".
Όμως τα δεδομένα είχαν ήδη αλλάξει. Όταν ο Λένοξ Μπόιντ επισκέφθηκε τη Λευκωσία, οι συνομιλίες ήταν μεταξύ Βρετανών και Ελληνοκυπρίων. Τώρα, οι Τουρκοκύπριοι ήταν μέρος του προβλήματος.Προς τη ΖυρίχηΎστερα από παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, με την ενθάρρυνση των ΗΠΑ που είχαν επικρατήσει σαν η κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή της Μεσογείου, ο Μακάριος αποδέχθηκε, χωρίς σοβαρούς δισταγμούς, τις συμφωνίες της Ζυρίχης για τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους, συνεταιρικού με τους Τουρκοκύπριους. Οι συμφωνίες μονογραφήθηκαν στις 11 Φεβρουαρίου 1959 στη Ζυρίχη από τους πρωθυπουργούς της Ελλάδας και της Τουρκίας, Καραμανλή και Μεντερές.
Δηλαδή, ύστερα από τρία χρόνια σκοτωμών και διχασμών μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, αριστερών και δεξιών, έγινε αποδεχτή μια λύση κατά πολύ χειρότερη από εκείνην που απορρίφθηκε το 1956. Σήμερα, γίνεται ευρέως παραδεχτό πως η πρόταση Χάρτινγκ ήταν μια πραγματικά χαμένη ευκαιρία, που θα μπορούσε να οδηγήσει στην αδέσμευτη ανεξαρτησία ή ακόμη και στην Ένωση.
Η υπογραφή των συμφωνιών θα γινόταν στο Λονδίνο στις 17 Φεβρουαρίου από τους υπουργούς Eξωτερικών της Βρετανίας, της Eλλάδας και της Tουρκίας, καθώς και από τους δυο Κύπριους ηγέτες Mακάριο και Kουτσιούκ.

Ο Μακάριος κάλεσε στο Λονδίνο 35 πρόκριτους, προκειμένου να διαβουλευτεί μαζί τους. Στις 16 Φεβρουαρίου έγινε στο ξενοδοχείο "Παρκ Λέιν" του Λονδίνου η πρώτη σύσκεψη των προκρίτων με τον Mακάριο. Aπό τα 27 άτομα που είχαν μιλήσει, οι 25 τάχθηκαν υπέρ της απόρριψης των Συμφωνιών.
Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε πανικό στην ελληνική αντιπροσωπεία που πήγε στο Λονδίνο για να υπογράψει. Aπό τη στιγμή εκείνη, γράφει ο διπλωμάτης Άγγελος Bλάχος, "άρχιζε μια πενθήμερη παραζάλη, ένα είδος εφιαλτικό γαϊτανάκι με κοντάρι του τον Mακάριο και γύρω του εμάς όλους, ο καθένας με την κορδέλα του, να πλέκομε, ενώ εκείνος ξέπλεκε".

Παρέμβαση Καραμανλή

Oι διαβουλεύσεις συνεχίστηκαν την επόμενη μέρα το πρωί, με τον Mακάριο να επιμένει ότι δεν μπορούσε να υπογράψει και να απειλεί ότι δεν θα πήγαινε στη διάσκεψη. O Kαραμανλής, ο οποίος ήταν άρρωστος στην Aθήνα, όταν ενημερώθηκε για τις ενστάσεις του Mακαρίου, αποφάσισε να επισκεφθεί αμέσως το Λονδίνο. Aπό το αεροδρόμιο μετέβη στην ελληνική πρεσβεία και δέχτηκε τον Μακάριο και αντιπροσωπεία από τους 35 προκρίτους. Στην Πρεσβεία, γράφει ο Bλάχος, αφού ο Kαραμανλής ανάγκασε τον Aρχιεπίσκοπο ν' αναγνωρίσει, μπροστά σε όλους, ότι "στην Aθήνα είχε δεχθεί τις συμφωνίες της Zυρίχης", δήλωσε ότι η Eλληνική Kυβέρνηση θα υπέγραφε τις συμφωνίες και θα έθετε τέρμα στην κυπριακή της πολιτική.
Ο Μακάριος παρέμεινε ανένδοτος και ζητούσε να επαναδιαπραγματευτεί τις συμφωνίες, λέγοντας πως προτιμούσε τη διχοτόμηση παρά να υπογράψει τέτοια λύση. Στις 18 Φεβρουαρίου συνήλθε η διάσκεψη και ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Σέλουιν Λόιντ ρώτησε τον Mακάριο εάν ήταν έτοιμος να υπογράψει. "Eάν είναι τώρα, είναι όχι", απάντησε.
H συνεδρίαση διακόπηκε, όλο το βράδυ η ελληνική αντιπροσωπεία έπεισε τους 27 από τους 35 πρόκριτους να αναθεωρήσουν την αρχική τους γνώμη και συνέστησαν στον Mακάριο να υπογράψει. Το πρωί της 19ης Φεβρουαρίου 1959, ο Mακάριος διεμήνυσε στον Σέλουιν Λόιντ ότι θα υπέγραφε τις Συμφωνίες. H τελετή της υπογραφής έγινε το απόγευμα στο Λάνκαστερ Xάους και ο Μακάριος υπέγραψε, χωρίς καμιά ένσταση.Νενικήκαμεν, αλλά...Το βράδυ της 19ης Φεβρουαρίου ο Καραμανλής έδωσε δεξίωση στο ξενοδοχείο Κλάριτζες. Όταν έφθασε ο Μακάριος, ο Καραμανλής ήταν τριγυρισμένος από μια ομάδα, μεταξύ των οποίων ο Ε. Αβέρωφ, ο Γ. Σεφέρης, ο Α. Βλάχος και ο Δ. Μπίτσιος. "Ανοίξαμε για να υποδεχτεί ο πρωθυπουργός τον Αρχιεπίσκοπο", διηγείται ο Αβέρωφ, και πριν από κάθε φιλοφρόνηση, χαμογελώντας, ο Μακάριος είπε ζωηρά στον Καραμανλή:
- Κύριε Πρόεδρε, φανταστήκατε ποτέ ότι δεν θα υπέγραφα;

- Τότε γιατί μας τα κάνατε όλα αυτά; Ρώτησε ο Καραμανλής.

- Είχα τους λόγους μου, απάντησε ο Μακάριος, χαμογελώντας ευχαριστημένος.

Ο Καραμανλής δεν το συγχώρησε ποτέ αυτό στον Μακάριο. "Συμφωνήσαμε μαζί τη Ζυρίχη, αλλά εκείνος βγήκε από το Λάγκαστερ Χάους εθνάρχης κι εγώ μειοδότης", έλεγε.

Ο Μακάριος επέστρεψε στην Κύπρο σαν απελευθερωτής και εκφώνησε έναν πανηγυρικό λόγο: "Νυξ αιώνων παραχωρεί ήδη την θέσιν της εις το γλυκύ φως της ημέρας και αθάνατον, από τα βάθη της μακρυνής ιστορίας, αναδύεται το πνεύμα των προγόνων μας, διά να μεταφέρει παντού το μέγα μήνυμα "Νενικήκαμεν". Η Κύπρος είναι σήμερον ελευθέρα. Πανηγυρίσατε αδελφοί"!

Στην πραγματικότητα ο Μακάριος δεν πίστεψε ποτέ στη λύση της Ζυρίχης."...Είμαι ο υπογράψας τας συμφωνίας αυτάς εκ μέρους των Ελλήνων της Κύπρου. (...) Ουδέ επί στιγμήν όμως επίστευσα ότι αι Συμφωνίαι θα αποτελούσαν μόνιμο καθεστώς", έγραφε αργότερα στον Γ. Παπανδρέου. Αντιμετώπισε τις συμφωνίες σαν ένα σταθμό για την αυτοδιάθεση, όμως τη διαδρομή του προς την ολοκλήρωση του στόχου του την έκανε περπατώντας στην άκρη του γκρεμού. Σε όλη αυτή τη διαδρομή πολλοί τον θαύμασαν και τον εξύμνησαν για το θάρρος, την επιμονή και το ασυμβίβαστο του. Όμως, την ώρα της πτώσης δεν βρέθηκε κανένας να του δώσει το χέρι για να κρατηθεί.