Σε Αλληλεγγύη με τους Μαθητές του Λυκείου Αρχαγγέλου

Σε μια χώρα με μια πικρή ιστορία εθνοφυλετικών κρίσεων που άφησαν βαθιά σημάδια μίσους, η ανάγκη για κατανόηση του μέχρι τώρα σκηνικού είναι αναγκαία. Το γεγονός ότι πολλοί από τους μαθητές μας εκφράζονται αρνητικά για τους Τουρκοκύπριους, χρησιμοποιώντας ρατσιστικά επίθετα επιβάλλει μια αντιρατσιστική εκστρατεία μέσα στα σχολεία, η οποία όχι σε λίγες περιπτώσεις πρέπει να περιλαμβάνει και εκπαιδευτικούς. Αυτό είναι μέρος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης η οποία, λαμβανομένης υπ’ όψιν της κατάστασης, θα έπρεπε να είχε απογειωθεί προ πολλού. Η μεταρρύθμιση όμως σκοντάφτει πάνω σε ένα κατεστημένο το οποίο δρα όπως ένα Βαθύ Κράτος το οποίο ελέγχει όχι μόνο την εκπαίδευση, αλλά και το σημαντικότερο μέρος του κυβερνητικού μηχανισμού.
Και εκεί που ενταχθήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπου τα εκπαιδευτικά συστήματα ασχολούνται με την κατανόηση του Άλλου και την ανάγκη να τοποθετούμε τον εαυτό μας στη θέση του Άλλου, το Κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα μαζί με το εθνικιστικό κατεστημένο εναντιώνονται. Αυτά είναι πλέον βασικά σε άλλα εκπαιδευτικά συστήματα. Στην Κύπρο όμως, παρόλο που αποτελούν εκπαιδευτική πολιτική του Υπουργείου Παιδείας, δεν γίνονται. Όταν μάλιστα μια ομάδα μαθητών και εκπαιδευτικών τολμήσει να εφαρμόσει βασικά στοιχεία της προαναφερόμενης φιλοσοφίας, μια ομάδα πολιτικών και δημοσιογράφων, υποστηριζόμενοι από ένα μεγάλο μέρος του κεφαλαίου των μέσων ενημέρωσης και της εκκλησιαστικής ηγεσίας, κινητοποιούνται εκφοβιστικά. Ομάδα μαθητών του Λυκείου Αρχαγγέλου Απόστολος Μάρκος είχαν τη τιμή να γράψουν ένα ερωτηματολόγιο βασισμένο στην κατανόηση του Άλλου και την αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας. Δια μέσω των διαφόρων ερωτήσεων, αυτός ο οποίος θα το απαντήσει, παρατηρεί γεγονότα τα οποία αφορούν τις δυσκολίες τις οποίες αντιμετώπισε η Τουρκοκυπριακή Κοινότητα κατά την περίοδο 1963-1974. Βέβαια, οι εθνικιστές πιάστηκαν από την ερώτηση 14 η οποία ρωτά αν γνωρίζεις ότι από το 1963 μέχρι το 1974 οι Τουρκοκύπριοι ήταν αποκλεισμένοι σε πολύ μικρή έκταση γης. Η ερώτηση αναφέρθηκε σε πραγματικά γεγονότα, αφού οι Τουρκοκυπριακοί θύλακες είχαν μέγεθος του 4% του εδάφους της χώρας. Οι εθνικιστές προσπάθησαν να προσδώσουν στην υπεύθυνο καθηγήτρια τον ρόλο του συνεργού του Αττίλα. Αυτή η μέθοδος είναι πλέον παραδοσιακή στην κατασκευή ‘προδοτών’ εκ μέρους μερίδας ακραίων εθνικιστικών στοιχείων, μεταφέροντας τις ενοχές τους αλλού, τουλάχιστον αυτοί οι οποίοι έχουν την τιμή να τις έχουν.
Το τι ενόχλησε τους εθνικιστές, παρόλο που δεν το είπαν, είναι ολόκληρο το ερωτηματολόγιο το οποίο βοηθά τους άλλους μαθητές να γνωρίσουν μια πτυχή της κυπριακής ιστορία την οποία οι ένοχοι και τα φερέφωνα τους προσπαθούν με νύχια και δόντια να κρατήσουν κλειστή. Μόνο και μόνο το να θέτεις ερωτήσεις γι’ αυτά τα ζητήματα είναι επικίνδυνο γι΄ αυτούς. Η επίθεση ενάντια στην καθηγήτρια ήταν κυρίως επίθεση ενάντια στους μαθητές οι οποίοι στην προκειμένη περίπτωση, αλλά και σε άλλες, είναι ευάλωτοι μπροστά στον εκφοβιστικό ρόλο των ‘ηγετών τους έθνους’ οι οποίοι κρατούν στα χέρια τους μια μυθοποιημένη θέση τιμωρού. Παλιά, αυτό τον ρόλο τον έπαιζε ο αυταρχικός εθνικιστής δάσκαλος, όμως αυτός ο ρόλος έχει πλέον παρέλθει. Σύμφωνα με τον τρόπο που αυτοί σκέφτονται, πρέπει να δείρεις τους πρώτους για να φοβηθούν όλοι αυτοί οι οποίοι είναι έτοιμοι να ακολουθήσουν. Κατά την γνώμη μου αυτή ήταν μια κακοποίηση νεολαίων στην προσπάθεια τους να δημιουργήσουν κάτι. Στην ουσία, η εξουσία των εθνικιστών προσπαθεί να κτυπήσει αντιρατσιστικούς πυρήνες μέσα στην μαθητιώσα νεολαία προτού αυτοί μεγαλώσουν και αποκτήσουν εκτόπισμα. Και αν σε μια φάση, η Κυπριακή κοινωνία φτάσει στο σημείο όπου η διάκριση εναντίον ανθρώπων θεωρείται μια παρελθούσα ιστορία, τότε άμεσα αφαιρείται η πολιτική βάση η οποία διατηρεί γι’ αυτούς ένα προνομιακό ρόλο στο πολιτικό τοπίο. Η πιο μεγάλη δυστυχία για ένα εθνικιστή είναι να βλέπει νέους να αναπτύσσονται ενάντια στην διάκριση εθνικών ομάδων τις οποίες ο εθνικιστής θέλει οι νεολαίοι να μισούν για να έχει και αυτός ρόλο ύπαρξης. Η εμμονή του ρατσιστή στο να μην μπορεί να δώσει στον εαυτό του ένα άλλο ρόλο δημιουργεί βαθιά αδιέξοδα και στον ίδιο και στους άλλους οι οποίοι πρέπει να υποφέρουν και αυτοί.
Η απάντηση του Υπουργού Παιδείας για το ότι το ερωτηματολόγιο ήταν ερασιτεχνικό ήταν σίγουρα άτοπο και ταυτόχρονα αντιεκπαιδευτικό. Ο υπουργός έπρεπε να σκεφτεί πρώτα τους μαθητές και μετά την εθνική οπισθοδρόμηση. Αυτοί είναι οι πρώτοι πειραματισμοί στο πρώτο προοδευτικό υπουργείο παιδείας της Κυπριακής Δημοκρατίας και δεν υπάρχει περίπτωση οι μαθητές να μην περάσουν από το μυδράλιο της αντίδρασης και ο υπουργός έπρεπε να σταθεί δίπλα από τους μαθητές. Βέβαια, πιστεύω ότι ο υπουργός δεν εννοούσε αυτά τα οποία είπε, αλλά τα εκστόμισε κάτω από την πίεση των ‘ηγετών τους έθνους’ οι οποίοι ήταν όντως απειλητικοί. Ταυτόχρονα το γεγονός ότι το εθνικιστικό στρατόπεδο είναι αυτό το οποίο τόλμησε να πάρει όπλα στο παρελθόν βοηθά στο να είναι αυτοί οι οποίοι έχουν το τουπέ του εθνικού οπλαρχηγού ο οποίος ξέρει να χρησιμοποιεί πολεμικές μεθόδους και ξέρει πώς να απειλεί. Το τουπέ των ‘ηγετών του έθνους’ πηγάζει επίσης από το ότι βασικά θέματα ποινικού δικαίου δεν εφαρμόστηκαν εναντίον τους στο παρελθόν όταν οι παρανομίες τους στοίχισαν τις ζωές ανθρώπων.
Είναι επιτακτική ανάγκη να συγχαρούμε δημοσίως τους μαθητές της ομάδας που έκαναν το ερωτηματολόγιο όπως επίσης και την καθηγήτρια τους οι οποίοι τόλμησαν να εφαρμόσουν τον στόχο της σχολικής χρονιάς σε μια χώρα όπου η ιδεολογία της ΕΟΚΑ Β κρατά ψηλά πόστα και ελέγχει σε αρκετό βαθμό τους μηχανισμούς του κράτους, ανεξαρτήτως του ποια είναι η κυβέρνηση. Πρέπει να στείλουμε το μήνυμα σε θαρραλέους μαθητές και εκπαιδευτικούς ότι δεν είναι μόνοι τους. Το ότι αρχίσαμε να έχουμε μαθητές οι οποίοι είναι πιο προχωρημένοι από μερίδα βουλευτών της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι κάτι το οποίο πρέπει να το θεωρήσουμε ως ένα θετικό βήμα για να αρχίσουμε να μπαίνουμε σιγά σιγά στην Ευρωπαϊκή κοινωνία τουλάχιστο σε ότι αφορά την εκπαίδευση. Η αναζήτηση της αλήθειας, όπως ιστορικών γεγονότων, πρέπει να είναι στόχος του εκπαιδευτικού συστήματος και όχι το αντίθετο. Δεν έχουμε το δικαίωμα να καλύπτουμε τα εγκλήματα ατόμων τα οποία έτυχε να είναι στην δική μας εθνική ομάδα, όχι μόνο γιατί είναι ανήθικο αλλά και γιατί η αλήθεια δεν πρέπει να παραλλάσσεται αναλόγως του σε τι έθνος και ποια φυλή ανήκει αυτός ο άλλος, προσέγγιση η οποία αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά του ρατσισμού. Η αναζήτηση της αλήθειας ανεξαρτήτως της εθνικής προέλευσης, θρησκείας αυτών που έκαναν ή δεν έκαναν κάτι είναι ένα βασικό συστατικό το οποίο οποιοδήποτε εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να σέβεται και να προωθεί. Σε χώρες όπου ο αντιδραστικός κλήρος έκαψε ή θέλει να κάψει βιβλία, ξεκινώντας από την Ευρώπη του Μεσαίωνα, περνώντας από το Αφχανιστάν των τελευταίων χρόνων και φτάνοντας στην Κύπρο του σήμερα, οι δημοκρατικοί άνθρωποι δεν πρέπει να καθίσουν με τα χέρια δεμένα.

Χρίστος Αχνιώτης