21 Ιουλ 2012

Τα φωνήεντα, οι εθνοφύλακές τους και ο ρατσισμός


Προφανώς το καίριο ερώτημα δεν είναι πόσα φωνήεντα έχουν τα ελληνικά αλλά γιατί στα μέσα μιας βαθειάς κοινωνικής κρίσης με άνοδο πρωτοφανούς και πλέον βίαιου ρατσισμού στον τόπο μας ο κ.Πολύδωρας, παραποιώντας το επίμαχο εγχειρίδιο και αγνοώντας την επιστημονική κοινότητα, αυτοκηρύσσεται εθνοφύλακας των φωνηέντων και καλεί «συνέλληνες» να κυρήξουν πόλεμο στους «ανθέλληνες».

Ας ξεκινήσουμε από τα γλωσσολογικά. Οι περισσότερες γλώσσες με παράδοση γραπτού λόγου παρουσιάζουν αναντιστοιχία στους ήχους του προφορικού λόγου και την αποτύπωσή τους στο γραπτό. Ακούστε το "άδεια" στο "τα μπουκάλια είναι άδεια" και "πότε θα πάρεις άδεια φέτος το καλοκαίρι"; Η ακούστε το "αστέρια"---ο ήχος μετά το "ρ" δεν έιναι "ι". Οι φωνολόγοι έχουν σύμβολα ειδικά για να σημειώνουν αυτούς τους διαφορετικούς ήχους. Επίσης έχουν και εργαλεία (δανεισμένα από την ακουστική) που αναλύουν το ακουστικό σήμα (συχνότητες στο φασματογράφημα) και δείχνουν ότι οι δυο εκδοχές του «άδεια» παραπάνω αντιστοιχούν σε διαφορές στο  σήμα. Δηλαδή την «άδεια=διακοπές» και τα «άδεια=μη γεμάτα» δεν τα  ακούμε μόνο διαφορετικά αλλά τα λέμε κιόλας. Το βασικό είναι ότι ο γραπτός λόγος πάντα προσεγγίζει τους ήχους του προφορικού, δεν τους κωδικοποιεί 1-προς-1. Και για να πάμε και στα φωνήεντα, για κάποιους ήχους όπως το "α" υπάρχει 1-προς-1 αντιστοιχία, ενώ για ήχους όπως το "ι" είναι 1-προς-μια αράδα. Γι αυτό και τα παιδιά (και οι μεγάλοι) κάνουν ορθογραφικά λάθη με την αράδα του "ι"  κι όχι με το "α". Και γι αυτό ένας τροχονόμος πριν από χρόνια  έγραψε σε κλήση φίλου "Αστέργια Βουλιαγμένης"--ο άνθρωπος μια χαρά ένστικτο είχε και για τη γλώσσα που μιλάει και για τη γραφή της, απλά του ξέφυγε προς στιγμή ότι πολύ συχνά  άλλα λέμε και άλλα γράφουμε. Αυτές οι αναντιστοιχίες είναι γνωστές από την εποχή του Τριανταφυλλίδη. Το καινούργιο βιβλίο  παρουσιάζει το σύστημα των ήχων της γλώσσας μας και εξηγεί πως αποδίδονται από τα σύμβολα του γραπτού λόγου επισημαίνοντας τις αναντιστοιχίες. Γιατί υπάρχουν αυτές οι αναντιστοιχίες; Σε κάποια προηγούμενη φάση της γλώσσας πράγματι το "η" και το "ι" ήταν διαφορετικοί ήχοι. Η γλώσσα ως ζωντανό εργαλείο εξελίσσεται, κάποιοι  ήχοι άλλαξαν και ο γραπτός λόγος αντικατροπτίζει μια προηγούμενη φάση. Ακόμα και να γινόταν απλοποίηση σήμερα της γραφής και στοίχιση με τον προφορικό λόγο, μετά από κάποιες γεννιές πάλι θα εμφανιζόταν αναντιστοιχία. Γιατί αυτή είναι η φυσική πορεία και εξέλιξη οποιασδήποτε ανθρώπινης γλώσσας καθώς περνάει από γεννιά σε γεννιά.


 Είναι προφανές ότι τον ήχο «ι» στα «αστέρια, μάτια κλπ...» δεν το κατάργησαν οι γλωσσολόγοι. Δεν είναι  αυτή η δουλειά μας. Και να το «καταργούσαμε», δε θα μας έβγαινε. Η ιστορία της καθαρεύουσας δείχνει πόσο καταδικασμένες είναι τέτοιες εκ των άνωθεν παρεμβάσεις σε μια ζωντανή γλώσσα. Ούτε η δουλειά μας είναι να αποφασίσουμε ή να επιβάλλουμε απλοποίηση της γραφής για να αποτυπώνει πιο άμεσα τον προφορικό λόγο. Αυτή είναι μια απόφαση της κοινωνίας (και γι αυτό το επίμαχο εγχειρίδιο ΔΕΝ προτείνει «φωνητική γραφή»). Δουλειά μας είναι να περιγράφουμε τα βασικά δομικά χαρακτηριστικά των ελληνικών, στην προκειμένη περίπτωση του συστήματος των ήχων της, και την μετάλλαξή τους μέσα από τη χρήση τους από γεννιά σε γεννιά.

 Και εδώ είναι το πρώτο μεγάλο ζήτημα με τον τρόπο που εξελίχτηκε όλη αυτή η (μη) συζήτηση με αποκορύφωμα την ερώτηση του κ.Πολύδωρα στη βουλή---η ελληνική γλώσσα αντιμετωπίζεται ως ένα εθνικό κειμήλιο που πρέπει να διασωθεί ακέραιο και ανέπαφο με απόλυτη άρνηση του ότι είναι ένα ζωντανό εργαλείο των ομιλητών της που  εξελίσσεται από γεννιά σε γεννιά.


Ενα επικίνδυνο στοιχείο αυτής της προσέγγισης είναι η ιδέα της «μοναδικότητας» των ελληνικών φωνηέντων  και του υποτιθέμενου ρόλου τους ως πυρήνα της σκέψης και της διανόησής (που εμμέσως παραπέμπει και στην ανωτερώτητα και των φωνηέντων μας και της σκέψης και της διανόησής μας). Προφανώς και η γλώσσα είναι καίρια για τη σκέψη και τη διανόησή μας. Ομως τα ελληνικά, ως ανθρώπινη γλώσσα, έχει δομικά χαρακτηριστικά παρόμοια με πάρα πολλές άλλες ανθρώπινες γλώσσες. Για παράδειγμα, ο Παγκόσμιος Ατλαντας Γλωσσικών δομών (the World Atlas of Language Structures http://wals.info/feature) μας λέει ότι το  σύστημα  των πέντε φωνηέντων (ήχων) που έχουν τα ελληνικά είναι το πιό συνχό στις γλώσσες του κόσμου, για την ακρίβεια 288 από τις 564 γλώσσες του Ατλαντα, έχουν σύστημα με πέντε ή έξι φωνήεντα ( http://wals.info/feature/2A), γλώσσες  απ’όλες τις γωνιές της γης. Ενα από τα  πιο συναρπαστικά ερώτηματα για τη σύγχρονη γλωσσολογία είναι όχι μόνο να καταγράψει την απίστευτη ποικιλία των ανθρώπινων γλωσσών αλλά και να εξηγήσει τα κοινά δομικά χαρακτηριστικά τους.  Γιατί λοιπόν τόσα κοινά χαρακτηριστικά στις γλώσσες; Πολύ απλά, γιατί όλοι οι άνθρωποι έχουμε τα ίδια φωνητικά όργανα (λάρυγγας, γλώσσα), τα ίδια ακουστικά όργανα (αυτιά) και τις ίδιες γνωστικές λειτουργίες.  Μέσα  σ’αυτό το πλαίσιο,  η ελληνική γλώσσα   αντλεί από ένα συγκερκιμένο ρεπερτόριο δομών βάζοντας   τις δικές της παραλλαγές.  Δεν υπάρχουν  επομένως “μοναδικά” ελληνικά φωνήεντα  ούτε αξιακές ιεραρχίες γλωσσών.  Αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως “πλούτο” π.χ των ελληνικών, γιαπωνέζικων ή των ισπανικών,  δεν έχει να κάνει με τον αριθμό  ή την ιδιαιτερότητα των φωνηέντων  τους αλλά με τις ιδέες, τις ιστορίες, τις έννοιες που δημιούργησαν οι ομιλητές αυτών των γλωσσών, μέσα απο τους αιώνες της ιστορίας τους και του πολιτισμού τους. Φυσικά και η γλώσσα μας έχει πλούτο, αλλά το να συνδένουμε κάποια βασικά χαρακτηριστικά του φωνολογικού συστήματος της γλώσσας μας, τα οποία τα έχει απλά και μόνο επειδή είναι ανθρώπινη γλώσσα με κάποια "μοναδικότητα" και "ελληνικότητα" δεν είναι απλά αβάσιμη, αλλά και επικίνδυνα εθνικιστική προσέγγιση.


Μαζί με την αγωνία για τα φωνήεντα, εκφράζεται από πολλούς σχολιαστές και μια γενική αγωνία για την κατάσταση της γλώσσας μας που μπορεί να συνοψιστεί ως «τ’αφήσαμε όλα χύμα κι ο καθένας λέει ό,τι θέλει».  Ας πιάσουμε το δεύτερο. Πολύ απλά, αν ο καθένας έλεγε ό,τι ήθελε, δε θα μπορούσαμε να συννενοηθούμε.  Δε λέει ο καθένας ό,τι θέλει. Και η σύγχρονη γλωσσολογία το έχει καταδείξει αυτό και με πληθώρα πειραματικών δεδομένων. Οποιον Ελληνα και να βάλεις στο εργαστήριο της φωνητικής θα πει τα δυο «άδεια» και τα «αστέρια» με τον ίδιο τρόπο (προφανώς και υπάρχει διαφοροποίηση από ομιλητή σε ομιλητή, αλλά οι κατηγορίες είναι οι ίδιες). Επίσης, πειραματικές μελέτες που στηρίζονται σε ψυχολογικές μεθόδους δείχνουν συμφωνία για το τί θεωρούμε αποδεκτό ως δομή, τί παράγουμε σε πειραματικές συνθήκες κοκ. Δεν λέει ο καθένας ό,τι θέλει,  ούτε ακούει ο καθένας ό,τι θέλει. Ας πάμε στο «τα έχουμε αφήσει όλα χύμα». Η μόνη ερμηνεία που μπορούμε  να δώσουμε σε αυτό είναι ότι ως κοινωνία (ελπίζουμε ότι) έχουμε αποδεχτεί ότι μια ζωντανή γλώσσα εξελίσσεται μονίμως το οποίο σημαίνει διαφοροποίηση κάποιων δομικών στοιχείων και εμφάνιση νεωτερισμών.  Μια ζωντανή γλώσσα που μιλιέται από κάποια εκατομύρια είναι φυσικό να αναπτύξει «κοινωνιο-διαλέκτους» που εκφράζουν  επιμέρους κοινωνικές ομάδες. Ας θυμηθούμε το «πάμε πλατεία;» όπου αυτό που ξενίζει είναι ότι δεν υπάρχει το εμπρόθετο «στο» και πώς ο Λαζόπουλος το είχε χρησιμοποιήσει ως μέρος της περιγραφής του της νεολαίας. Προφανώς η πρόθεση «σε» δεν είχε εξαφανιστεί από τα ελληνικά όσων έλεγαν «πάμε πλατεία;».  Φυσικό είναι αυτές οι διαφορές να ξενίζουν, αλλά  η μόνη ερμηνεία στο «τα έχουμε αφήσει όλα χύμα» είναι ότι έχουμε επιτρέψει να αναπτυχθούν αυτές οι κοινωνιο-διάλεκτοι και επίσης δεν πατάσσουμε με αυταρχικό τρόπο τη φυσική αλλαγή κάποιων στοιχείων από γεννιά σε γεννιά. Ευτυχώς! Η γλώσσα μας μόνο να κερδίσει έχει απ’αυτή την ποικιλία!


Μια άλλη πλευρά της προσέγγισης του κ.Πολύδωρα είναι η κινδυνολογία ότι  «χάνουμε» κάτι από τη γλώσσα μας (μαζί βέβαια με όλο το κλίμα του του ότι γίνεται επίθεση στην ελληνική γλώσσα---για το σύνδρομο περί επίθεσης στη γλώσσα μας μια εξαιρετική ανάλυση από το Φοίβο Παναγιωτίδη http://epanagiotidis.blogspot.gr/2007/06/blog-post.html.)  Στη μακρόχρονη πορεία της γλώσσας μας, όχι μόνο οι ήχοι της αλλά και άλλα χαρακτηριστικά της έχουν αλλάξει (π.χ. τα νέα ελληνικά δεν έχουν απαρέμφατα όπως τα αρχαία). Ομως ούτε στο Ρίτσο και το Σεφέρη και τον Ελύτη λείψανε τα "χαμένα" απαρέμφατα ή φωνήεντα ή η δοτική πτώση, ούτε στον Ομηρο στοιχεία της γλώσσας που εμφανίστηκαν πχ. στην  ελληνιστική εποχή. Κι αυτό γιατί κάθε ανθρώπινη γλώσσα μεταλλάσσεται ως σύστημα, ό,τι «χάνεται» «αντικαθίσταται» από κάποιο άλλο δομικό χαρακτηριστικό έτσι ώστε ποτέ δέν έχουν λείψει από ομιλητή ήχοι ή δομές αν έχει κάτι να πει. Με άλλα λόγια η έννοια του "χάνουμε" φωνήεντα και κατά συνέπεια δυνατότητες έκφρασης με συνέπειες για τη νόησή μας δε στέκει.


Πότε λοιπόν χάνεται ή κινδυνεύει μια γλώσσα? Οταν χάνονται οι ομιλητές της ή σταματούν να τη μιλούν. Κάπως έτσι χάθηκαν πολλές διάλεκτοι ή «ντοπιολαλιές» της ελληνικής, όταν οι ομιλητές τους μετανάστευσαν στα αστικά κέντρα της χώρας μας και υιοθέτησαν τη γλώσσα των αστικών κέντρων για να βρουν δουλειά και να προχωρήσουν.  Γλώσσες χάνονται όταν μειονότητες καταπιέζονται και στερούνται το δικαίωμα στη γλώσσα τους. Οταν ο μετανάστης γονιός δε μιλάει τη γλώσσα του στο παιδί του γιατί φοβάται ότι δε θα τα πάει καλά στο σχολείο ή γιατί του το έχει «συστήσει» ο δάσκαλος.




Ας επιστρέψουμε λοιπόν στο αρχικό ερώτημα. Γιατί ο κ. Πολύδωρας καλεί «συνέλληνες» να εξεγερθούν εναντίον των «ανθελλήνων» και να σώσουν τα φωνήεντα; Αφού δεν απειλούνται τα φωνήεντα, ποιός απειλείται και τελικά ποιός είναι η απειλή; Η απειλή δεν είναι άλλη από τον τυφλό εθνικισμό που πρεσβεύει η στάση του κ. Πολύδωρα, που πάει χέρι χέρι με τον ανερχόμενο ρατσισμό στον τόπο μας. Δε χρειάζεται και πολλή φαντασία για να δει κανείς τις επιπτώσεις αυτής της εθνικιστικής προσέγγισης της γλώσσας για τις γλώσσες των μεταναστών, το δικαίωμά τους να μάθουν στα παιδιά τους τη μητρική τους γλώσσα και το δικαίωμα των παιδιών τους, μαζί με τα ελληνικά, να μάθουν τη γλώσσα των γονιών τους και μέσα από απ’αυτή την ιστορία και παράδοση των οικογενειών τους. Η γλωσσολογία έχει μόνο μια απάντηση. Δεν υπάρχουν ανώτερες και κατώτερες γλώσσες  κι όσο μιλιούνται ελεύθερα δεν απειλούνται ούτε τα φωνήεντά τους ούτε η επιβίωσή τους. Το ερώτημα είναι ανοιχτό για την ελληνική κοινωνία,  αν και κατα πόσο θα καταφέρει να παραγκωνίσει τις εθνικιστικές προσεγγίσεις στη γλώσσα μας και την παρεπόμενη κινδυνολογία  και να τιμήσει τις γλώσσες όσων ζουν στον τόπο μας, εξασφαλίζοντας  το δικαίωμα όλων να κρατήσουν ζωντανή τη γλώσσα τους.


Δώρα Αλεξοπούλου και Γιώργος Τσούλας


Η Δώρα Αλεξοπούλου  είναι γλωσσολόγος, ερευνήτρια στο τμήμα Θεωρητικής και Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας του πανεπιστημίου του Καίμπριτζ, Αγγλία.

Ο Γιώργος Τσούλας είναι γλωσσολόγος,  Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Γλώσσας και Γλωσσολογικής Επιστήμης του πανεπιστημίου του York, Αγγλία.


Πηγή:  Left.gr

17 Ιουλ 2012

Μια πραγματικά αντικατοχική εκδήλωση

Η συναυλία διοργανώνεται για τρίτη συνεχή χρονιά στην Λευκωσία στις 14 Αυγούστου 2012, με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κοινού ενάντια στο μιλιταρισμό και τα θέματα της ελευθερίας και της συνύπαρξης των λαών.

‘Anti-Militarist Peace Operation’ ("Αντιμιλιταριστική Ειρηνική Επιχείρηση"), το όνομα επιλέγηκε ως έκφραση ειρωνείας προς τον παραπλανητικό χαρακτηρισμό που χρησιμοποιείται από την Τουρκία για την τουρκική εισβολή ως υποτιθέμενη «ειρηνική επιχείρηση».

Η επιλογή της ημερομηνίας είναι σημαντική, σημαδιακή και καθόλου τυχαία διότι αυτή είναι η μέρα κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής και η μέρα κατά την οποία ειπώθηκε η γνωστή φράση «Η Αϊσέ μπορεί να πάει διακοπές» από τον τότε Τούρκο Πρωθυπουργό προς τον Υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας όταν άρχισε η στρατιωτική επιχείρηση στην Κύπρο.

Η διαφημιστική εκστρατεία της εκδήλωσης, όπως και οι προηγούμενες συναυλίες, έτυχαν ιδιαίτερης προσοχής. Για την προώθηση της εκδήλωσης χρησιμοποιείται μια τροποποιημένη αντιμιλιταριστική εκδοχή του γνωστού λογότυπου που συναντάται συνήθως σε στρατιωτικές περιοχές και σε στρατόπεδα του κατοχικού στρατού. Αντί ο στρατιώτης να κρατάει στο χέρι ένα όπλο (σύμβολο πολέμου), κρατάει μια κιθάρα. Ακόμη, η φράση «Προσοχή στρατιωτική ζώνη» αντικαθίσταται από τη φράση «Προσοχή μη στρατιωτική ζώνη».

Η συναυλία θα πραγματοποιηθεί στην Πλατεία Selimiye, έξω από το Selimiye Τζαμί (Καθεδρικός Αγίας Σοφίας) στην κατεχόμενη Λευκωσία την Τρίτη 14 Αυγούστου στις 21:30.

http://www.facebook.com/#!/events/353079954755374/

 ................................................

Anti-Militarist Barış Harekâtı konseri için bir araya gelen BKP ve YKP gençlik örgütleri, Kıbrıslı Gençlik Platformu (KGP), Feminist Atölye (FEMA) ve bağımsız genç aktivistler olarak, 2010’dan beri her yıl işgale ve militarizme karşı düzenlediğimiz 14 Ağust...os’taki etkinliği bu yıl da üçüncü kez düzenliyoruz…

Bir hareket büyüyor, büyürken kendini geliştiriyor, gelişirken renkleniyor, çeşitleniyor... Enternasyonal dayanışmanın da pratikte parçası olduğu, katılımcı, dayanışmacı, neşeli ve mücadeleci bir hareket gelişiyor, ayaklarını güçlü yere vuran, dans eden ama talepleri, sloganları net bir hareket büyüyor…
Bu sene gene Bandista bizimle olurken ayni zaman Bandsista da Selimiye Meydanında olacak ama şarkılarımızın yanına danslarımızı da koyuyoruz ve iki toplumlu dans grubu Dance for Peace ile Poi gösterileri de Selimiye Meydanında olacak…
2010’dan beri pankartlarda, sloganlarda, meydanlarda ve sokaklarda “evine dön Ayşe” derken anlattığımız hep Ayşe’nin bitmek tükenmek bilmeyen tatilinin sona ermesi gerektiğiydi, bu sene sloganımızla gene her yerde olacağız ve 38 yıldır süren işgalin bitmesi gerektiğini bir kez daha haykıracağız. Düşmanlığa karşı barışın, işgale karşı özyönetimin, sömürüye karşı bağımsızlığın ve ırkçılığa karşı halkların kardeşliğinin sloganlarının yükseleceği konserimizin çalışmaları, 14 Ağustos’ta sokakta olmanın gerekliliğini önemsediğimizden ötürü devam etmektedir. 14 Ağustos’ta mutlak sokakta olmak, şarkılara eşitlik etmek önemlidir ve davetimiz, ayrımsız, nerede olunursa olunsun ama sokakta, eylemde olunsun…
38 yıldır işgalin sürdüğü bir coğrafyada yaşıyoruz, yaşadığımızın adına işgal demeye çekinmiyor ve buna karşı çıkıyoruz. Tel örgülerle bölünmüş bir coğrafyada silahlarını birbirine doğrultmuş piyonlar olmak değil, irademizi çalanlara karşı duran, eşitlikçi bir düzenin olduğu bağımsız bir Kıbrıs talep eden siyasi özneler olmaktır derdimiz. Ordularıyla, memurlarıyla ve paralarıyla bizi satın almaya çalışanlara karşı bir haykırış, bir isyan ve bağımsızlık yolunda emperyalist kuşatmaya karşı bir duruşun önemini yineliyoruz. Yaşamlarımızı dikenli tellerle tutsak etmeye çalışan tüm işgal ordularının postallarını hemen şimdi üzerimizden çekmelerini istiyoruz! Biz, militarist baskı düzeninde yaşamayı, polis devletinin kuklaları olmayı kabul etmiyoruz! Sokaklarda özgürce yürümek, şarkılarımızı söylemek, milliyetçiliğin piyonu olmamak ve dans edebileceğimiz bir devrim için sesimizi yükseltiyoruz. Gel sen de bize katıl, hep birlikte haykıralım, tahakküme karşı duralım!

İSYANIMIZ İŞGALE, İSYANIMIZ SÖMÜRÜYE, İSYANIMIZ ATAERKINE, İSYANIMIZ MİLİTARİST DÜZENE! VE BİZ, BU DÜZEN SONA ERENE KADAR SESİMİZİ YÜKSELTECEĞİZ, YILMADAN BİRLİKTE MÜCADELE EDECEĞİZ!

Ayşe’nin tatile çıkışının 38. yılında ’’bu tatile artık son!’’ demek için bir araya geliyoruz.
14 Ağustos akşamı 21:00’da Selimiye Meydanı’nda buluşalım, bu hareketi biraz daha büyütelim…


BKP gençlik, Feminist Atölye (FEMA), Kıbrıslı Gençlik Platformu, YKP Gençlik ve Bağımsız Genç Aktivistler

2. Anti-Militarist Barış Harekâtı / Αντιμιλιταριστική Ειρηνική Επιχείρηση
https://www.facebook.com/events/224780860897948/
videosu: https://vimeo.com/42602623

1. Anti-Militarist Barış Harekâtı / Αντιμιλιταριστική Ειρηνική Επιχείρηση
https://www.facebook.com/events/135270649844125/
 

14 Ιουλ 2012

Δημόσια Συζήτηση:Φασισμός: Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται

  • Τι προκαλεί την άνοδο του νεοφασισμού;
  • Πώς παρουσιάζεται από τα ΜΜΕ και ποιες συνέπειες έχει στην πολιτική ζωή;
  • Ποια η ευθύνη του εκπαιδευτικού συστήματος και του στρατού;
  • Ποιοι οι κίνδυνοι από την δράση ακροδεξιών και φασιστικών οργανώσεων;

Η ΕΡΑΣ διοργανώνει πολιτική συζήτηση με θέμα:

Φασισμός: Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται

Τετάρτη 18 Ιουλίου, ώρα 7.30 στη Δημοσιογραφική Εστία

Ομιλητές
Νίκος Κατσουρίδης (Κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος ΑΚΕΛ)
Γιώργος Τσιάκαλος (Ακαδημαϊκός)
Δάφνος Οικονόμου (ΕΡΑΣ)

Συντονίζει η Αντωνία Λύρα (ΕΡΑΣ)

http://erascy.blogspot.com/

11 Ιουλ 2012

Μύθοι και πραγματικότητα για τα επιδόματα των αιτούντων άσυλο

Οι επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης έχουν γίνει πια έντονα αισθητές ανά την Ευρώπη, ωστόσο οι παράγοντες και τα συμπτώματα που της αποδίδονται πολλές φορές διαφέρουν.
Και όπως είναι γνωστό από την πρόσφατη αλλά και πιο παλιά ευρωπαϊκή και όχι μόνο ιστορία, οι οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις πάντα αποτελούσαν εύφορο έδαφος για παρανοήσεις ως προς τις αιτίες τους αλλά και την "θεραπεία" τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας παρανόησης αποτελεί ο ρόλος των "ξένων" και οι παρεπόμενες αντιλήψεις και προκαταλήψεις περί του επιπρόσθετου οικονομικού και κοινωνικού βάρους που αποτελούν εν καιρώ κρίσης.
Δεν αποτελεί μυστικό για κανέναν η γενικευμένη άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη και η αυξημένη κοινοβουλευτική της παρουσία στις περισσότερες χώρες παράλληλα, χέρι-χέρι θα έλεγε κανείς, με την κρίση. Και γινόμαστε μάρτυρες ενός φαύλου κύκλου όπου η ανασφάλεια τροφοδοτεί τη δημοτικότητα της ακροδεξιάς και η ακροδεξιά τροφοδοτεί την ανασφάλεια προς όφελός της. Η δημοτικότητα αυτή εκφράζεται στην πολιτική της παρουσία, στην διάχυση ξενοφοβικής και ρατσιστικής ρητορικής καθώς και στην αυξανόμενη ανοχή της ρητορικής αυτής από την κοινωνία.
Παράλληλα με αυτήν την άνοδο υπάρχει μείωση ή και παντελής έλλειψη αποτελεσματικής αντιμετώπισης τόσο της κρίσης όσο και των ρητορικών μίσους και αντί να διοχετεύονται οι δυνάμεις των κρατών μελών και των ΜΜΕ στην καταπολέμηση των διακρίσεων με καινοτόμες ιδέες και ριζικές αλλαγές, διαιωνίζουν τις συνταγές κοινωνικού αποκλεισμού και διχασμού. Οι παράγοντες αυτοί καταλήγουν φυσικά σε καταστροφικά αποτελέσματα υπονομεύοντας κάθε προσπάθεια προς βελτίωση της κατάστασης και σπέρνοντας εχθρότητα και αρνητικά στερεότυπα στη δημόσια σφαίρα.
Στην Κύπρο, ένα από τα πιο έντονα αρνητικά στερεότυπα που διαδίδεται και τροφοδοτεί εχθρότητα στους κατοίκους είναι αυτό των επιδομάτων που δίδονται στους μετανάστες, στους αιτούντες άσυλο και στους πρόσφυγες, χωρίς να μπαίνει κανείς στον κόπο να επαληθεύει πληροφορίες και να ξεκαθαρίζει τα πράγματα. Καταρχάς είναι σημαντική ακόμη και η έννοια αυτών των όρων καθώς πολύς κόσμος αγνοεί φυσικά τις διαφορές τους. Πως δηλαδή ο μετανάστης είναι κάποιος που συνήθως επιλέγει να μετακινηθεί σε κάποια άλλη χώρα, συχνά για καλύτερες οικονομικές ή κοινωνικές συνθήκες και για να βελτιώσει τις προσωπικές του προοπτικές και αυτές της οικογένειάς του. Η έννοια παράτυπος ("παράνομος") μετανάστης αναφέρεται σε κάποιον που δεν διαθέτει τα απαραίτητα έγγραφα για να παραμείνει σε μία χώρα. Από την άλλη ο αιτών άσυλο και ο πρόσφυγας είναι κάτι το τελείως διαφορετικό και αναφέρεται στους ανθρώπους που στην πρώτη περίπτωση έχουν υποβάλει αίτημα ενώ στη δεύτερη έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες διότι έχουν δικαιολογημένο φόβο δίωξης λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικής προέλευσης, πολιτικών πεποιθήσεων στη χώρα τους ή διότι τρέπονται σε φυγή λόγω συγκρούσεων ή γενικευμένης βίας και δεν απολαμβάνουν την προστασία της χώρας τους και μάλιστα συχνά είναι η ίδια η κυβέρνηση της χώρας τους που τους απειλεί με διώξεις. Και σε αυτές τις περιπτώσεις το άσυλο αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα για το πρόσωπο αυτό και υπάρχει αντίστοιχα απαράβατη υποχρέωση παροχής προστασίας από τη χώρα στην οποία απευθύνεται.
Από αυτές λοιπόν τις κατηγορίες είναι προφανές ότι οι παράτυποι μετανάστες δεν παίρνουν, ούτε και ζητούν, κάποιο επίδομα, καθώς φυσικά θα κινδύνευαν με απέλαση. Λαμβάνουν όμως δημόσιο βοήθημα οι αιτούντες άσυλο, τους πρώτους έξι μήνες που δεν έχουν το δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας, καθώς και οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες όπως ορίζεται από το Νόμο περί Δημοσίων Βοηθημάτων και Υπηρεσιών. Ο εν λόγω νόμος διασφαλίζει το δικαίωμα αξιοπρεπούς διαβίωσης σε κάθε άτομο που διαμένει νόμιμα στη Δημοκρατία και δεν έχει τους αναγκαίους πόρους για κάλυψη των βασικών και ειδικών του αναγκών όπως αυτές καθορίζονται από το Νόμο και ανέρχεται στο ποσό των € 453 για τον αρχηγό του νοικοκυριού, στα € 226 για κάθε εξαρτώμενο που έχει συμπληρώσει το 14ο έτος της ηλικίας του και στα € 135,60 για κάθε εξαρτώμενο που δεν έχει συμπληρώσει το 14ο έτος της ηλικίας του και όχι λοιπόν στα εξωφρενικά ποσά που ακούγονται κατά καιρούς. Επίσης όσον αφορά τον αριθμό προσώπων που λαμβάνουν το βοήθημα επίσης διαδίδονται αβάσιμα στερεότυπα και αξίζει να σημειωθεί πως στους 23.500 που πήραν το δημόσιο βοήθημα το 2011 στην Κύπρο, μόλις οι 1.774 ήταν αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες και άτομα με κάποιο καθεστώς διεθνούς προστασίας ή ανθρωπιστικής βοήθειας. Και σχετικά, έχουν μειωθεί επίσης και οι εκκρεμείς από προηγούμενα έτη αιτήσεις ασύλου, από 11.500 το 2005 έφτασαν τις 909 τον Ιούλιο του 2011.
Εν καιρώ κρίσης είναι εύκολο να χάνει κανείς τους στόχους και να αποπροσανατολίζεται η αντικειμενικότητα και η ανθρωπιά. Τα απτά στοιχεία έναντι σε εντυπώσεις και παραπλανητικές πληροφορίες είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους να κερδίσει κανείς τη μισαλλοδοξία και τη ξενοφοβία ώστε να μην αποπροσανατολίζεται από τις πραγματικές αιτίες των κοινωνικών προβλημάτων και να μην πέφτει στην παγίδα του να κατηγορεί αποδιοπομπαίους τράγους.