30 Μαρ 2009

Η λύση – επανένωση και η ειρηνική συμβίωση μεταξύ των δύο κοινοτήτων, περνά μέσα από τον σεβασμό προς την Φύση και το περιβάλλον



Ομάδα μελών και φίλων της Πλατφόρμας «Ενωμένη Κύπρος» κατόπιν πρόσκλησης του Συνδέσμου Βιολόγων των Τ/Κ συναδέλφων συμμετείχε σε περιήγηση σε μοναδικούς βιότοπους και έτυχε ενημέρωσης για σημαντικά περιβαλλοντικά ζητήματα / προβλήματα που αφορούν το κοινό μας σπίτι και την κοινή οικολογική κληρονομιά της Κύπρου.

Η επίσκεψη μας που έγινε περί το τέλος Μαρτίου ξεκίνησε με επίσκεψη σε βιότοπο κοντά στο Διόριος όπου είχαμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε και να μελετήσουμε την μοναδική Tulipa Cypria,stapf (LILIACEAE) -Τουλίπα η Κύπρια, ενδημική, πολυετής, βολβώδης σπάνιο είδος που ανθίζει Μάρτιο – Απρίλιο και απαντάται σε χωράφια δημητριακών σε βοσκότοπους και θαμνότοπους από αόρατο σε υψόμετρο 100-300μ. Σπάνιο είδος που περιορίζεται στο δάσος Ακάμα και στην περιοχή Kορμακίτη και Μύρτου και είναι αυστηρά προστατευόμενο αλλά δυστυχώς κινδυνεύει από ζιζανιοκτόνα και την ανθρώπινη δραστηριότητα- εκμετάλλευση.


Κατόπιν κατευθυνθήκαμε προς το Καπούτι Μόρφου όπου επισκεφτήκαμε ένα από τους ίσως παλαιότερους ελαιώνες της Κύπρου με αιωνόβιες ελιές πέραν των 800 χρόνων, και ελαιώνα βιολογικής καλλιέργειας. Στην διάρκεια της επίσκεψης μας είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε τις εγκατελειμένες εγκαταστάσεις της Μεταλλευτικής εταιρείας CMC κοντά στην Λεύκα –Καραβοστάσι , όπου διαπιστώσαμε την έκταση του προβλήματος από τα λύματα των πλυντηρίων της CMC και των κατάλοιπων βαρέων μέταλλων από την επεξεργασία χαλκού και χρυσού, όπως το κυάνιο και άλλες επικίνδυνες χημικές ουσίες. Οι εγκαταστάσεις εγκαταλείφθηκαν από την διεύθυνση της CMC το 1975. Tώρα βρίσκονται σε διαχείριση από ιδιωτική εταιρεία Τ/Κ και τουρκικών συμφερόντων. Υπάρχουν διάφορα σχέδια για την περιοχή όπως κατασκευή λιμανιού, η αποκατάσταση του χώρου που απλώς παραμένουν σχέδια, ενώ το πρόβλημα παραμένει και αποτελεί ένα από τους μεγαλύτερους οικολογικούς κινδύνους όχι μόνο για το κυπριακό οικοσύστημα αλλά και την Μεσόγειο ευρύτερα.

Το πρόβλημα της CMC θα μπορούσε να αποτελέσει ακόμη ένα στόχο για κοινό αγώνα και στις δύο κοινότητες, με την ενεργό εμπλοκή της Ε.Ε. και την άμεση ενεργοποίηση των πολιτών για απαλλαγή του τόπου απ’ αυτό το καρκίνωμα. Κατά την επίσκεψή μας είχαμε επίσης την ευκαιρία να ενημερωθούμε και να ανταλλάξουμε απόψεις με τον πρόεδρο των Τ/Κ βιολόγων Niyazi Turkseven και τον Dr. Salih Gucel ειδικό βοτανολόγο και διευθυντή του Ινστιτούτου Περιβαλλοντικών Επιστημών στο Παν/μιο Near East, για περιβαλλοντικά προβλήματα όπως την λατόμευση στον Πενταδάκτυλο, την απόρριψη σκουπιδιών και την ρύπανση στην νεκρή ζώνη και την ανάγκη για κοινή δράση για την προστασία σημαντικών βιότοπων, οικοσυστημάτων σ’ ολόκληρο την Κύπρο όπως και κάποια ερευνητικά προγράμματα που γίνονται σε συνεργασία με το Frederick University.

Η Κύπρος αποτελεί ενιαίο οικοσύστημα και το κοινό μας σπίτι. Η ειρηνική συμβίωση μεταξύ των δύο κοινοτήτων , η επίλυση του Κυπριακού, επανένωση του νησιού, περνά μέσα από τον σεβασμό της φύσης μητέρας γης, και τον κοινό αγώνα για το περιβάλλον και την οικολογία.

Κ.Κ.

23 Μαρ 2009

ΚΥΝΗΓΙ ΜΑΓΙΣΣΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

ΕΠΟΧΗ
Μαρία Αβρααμίδου

22.03.09

Σκληρό ροκ σκοταδισμού κατά της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης
Η εξαγγελθείσα εκπαιδευτική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Χριστόφια δέχεται χτυπήματα από όλα τα κόμματα πλην του ΑΚΕΛ, με αφορμή τις αναμενόμενες αλλαγές στα βιβλία της ιστορίας. Σκληρό ροκ σκοταδισμού εκτυλίσσεται και σε σχέση με κινήσεις που αφορούν την υλοποίηση του στόχου της εκπαιδευτικής χρονιάς για καλλιέργεια κουλτούρας συμφιλίωσης στα σχολεία, που τέθηκε από τον Υπουργό Παιδείας, Δρ. Αντρέα Δημητρίου: Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’ καλεί τους μαθητές να κάψουν τα βιβλία ιστορίας όταν και εφόσον αυτά εκδοθούν, πολιτικοί και πολιτικάντηδες συντάσσονται με γονείς σε ένα κυνήγι μαγισσών στην Αγγλική σχολή Λευκωσίας ενώ οι οργανωμένοι δάσκαλοι δεν επιθυμούν τ/Κ συναδέλφους τους ή τ/Κ μαθητές στα ε/Κ σχολεία! ΠΟΕΔ: ΟΧΙ σε επαφές με τ/Κ Η συνδικαλιστική οργάνωση δασκάλων ΠΟΕΔ (Παγκύπρια Οργάνωση Ελλήνων Δασκάλων) ζητά με τον πιο επίσημο τρόπο να μη γίνονται επισκέψεις τουρκοκυπρίων μαθητών και δασκάλων στα ελληνοκυπριακά δημοτικά σχολεία. Το συγκεκριμένο αίτημα της οργάνωσης εμπεριέχεται σε επίσημη επιστολή της προς τους/τις Διευθυντές/Διευθύντριες Δημοτικών σχολείων και Νηπιαγωγείων, με αφορμή την εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας που θέτει ως στόχο της χρονιάς την καλλιέργεια κουλτούρας συμφιλίωσης. Η ΠΟΕΔ αναφέρει συγκεκριμένα ότι «διαφώνησε με την αναφορά στη σελίδα 2 [της Υπουργικής εγκυκλίου] σχετικά με επισκέψεις τ/Κ εκπαιδευτικών και μαθητών στα σχολεία μας σε σχέση με τη Δημοτική Εκπαίδευση». Επιπλέον, η ΠΟΕΔ καλεί, ουσιαστικά, τους δασκάλους σε «ανταρσία», ζητώντας να «αποφεύγουν την αποστολή αναλυτικών σημειωμάτων για οποιοδήποτε στόχο ή δράση ζητηθεί στο πλαίσιο του στόχου της συμφιλίωσης επικαλούμενοι “φόρτο εργασίας”»! Αντίθετα, η Οργάνωση καλεί τους/τις συναδέλφους να μείνουν πιστοί στον προηγούμενο εκπαιδευτικό στόχο «Γνωρίζω, Δεν Ξεχνώ και Αγωνίζομαι».
Αγγλική Σχολή: Κυνήγι μαγισσών
Στην Αγγλική Σχολή, από το 2003, οπότε άνοιξαν οδοφράγματα κατά μήκος της πράσινης γραμμής, φοιτούν πέραν των 100 τ/Κ, και, ως εκ τούτου, η συζήτηση και ο διάλογος για θέματα όπως οι εθνικές επετειακές εκδηλώσεις και τα εθνικά σύμβολα ήλθαν στο προσκήνιο. Αυτό αποτέλεσε το έναυσμα ενός κυνηγιού μαγισσών που στηρίζεται σε εθνικιστικά δεκανίκια και κυρίως, όπως αποδεικνύεται, σε ψεύδη. Σε ιστοσελίδα της, μία ομάδα γονιών και αποφοίτων της σχολής αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «έχει αναλάβει τον έλεγχο του Συνδέσμου των καθηγητών της Σχολής», θεωρώντας ότι οι καθηγητές/καθηγήτριες του σχολείου προσπαθούν να επιβάλουν προσωπικές και κομματικές απόψεις στους μαθητές σε σχέση με θέματα όπως είναι η τουρκική εισβολή, η ΕΟΚΑ, η εθνική καταγωγή των Κυπρίων, η θρησκεία. Η Πρωτοβουλία αναφέρει επιπλέον ότι στη σχολή έχει απαγορευτεί η επίδειξη συμβόλων όπως η ελληνική σημαία και ο σταυρός, ενώ αναφέρεται ότι καταργήθηκε η διδασκαλία έργων του κύπριου ποιητή Βασίλη Μιχαηλίδη, κάτι που η διεύθυνση του σχολείου αρνήθηκε επανειλημμένα. Το κυνήγι μαγισσών πέρασε και στις αίθουσες της βουλής, όπου, σαν σε λαϊκό δικαστήριο, εκπαιδευτικοί κλήθηκαν να απαντήσουν αν μετέφεραν στους μαθητές/μαθήτριές τους αντι-εθνικές απόψεις όπως ότι «οι τουρκοκύπριοι είναι συμπατριώτες μας και έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους ελληνοκύπριους και ότι, όπως εκείνοι σκότωσαν ελληνοκύπριους, και οι ελληνοκύπριοι σκότωσαν τουρκοκύπριους». Λάδι στη φωτιά έριξε και ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β΄ δηλώνοντας στον αέρα ότι απαγορεύτηκε στους ε/Κ να φέρουν σταυρό εντός της σχολής. Να σημειωθεί ότι στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα καταγγέλλονται ονομαστικά εκπαιδευτικοί του σχολείου για «αντι-πατριωτικά» σχόλια μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας. Η διεύθυνση, πάντως, του σχολείου, μετά από έρευνα, κατέληξε στο ότι οι εκπαιδευτικοί που κατηγορήθηκαν από την πρωτοβουλία δεν προέβησαν σε κανένα παράπτωμα.
Καρπασία: Στην πυρά η Τέχνη
Ένα θεατρικό έργο που ανέβηκε στο σχολείο της Καρπασίας κρίθηκε αντεθνικό λόγω μίας φράσης που τελικά μάλιστα δεν περιείχε, σύμφωνα με ανακοίνωση της θεατρικής ομάδας που το ανέβασε. Η επίμαχη φράση-φάντασμα «χέστηκα για την πατρίδα» έκανε το γύρο των ΜΜΕ και στον τοίχο στήθηκε, πέραν της τέχνης, και η Διευθύντρια του σχολείου Καρπασίας, δεχόμενη τα πυρά βουλευτών και κατηγορούμενη σχεδόν για προδοσία, αφού θεωρήθηκε ότι με το έργο ενθαρρύνθηκαν και οι ερωτικές σχέσεις εγκλωβισμένων ε/Κ με Τούρκους. Να σημειωθεί ότι οι δηλώσεις προήλθαν από πολιτικά χείλη που ούτε είδαν την παράσταση ούτε διάβασαν το σενάριο! Το έργο ανέβηκε στο σχολείο με χρηματοδότηση των ΗΕ, αφού πρώτα έλαβε την έγκριση της κυπριακής κυβέρνησης, όπως συμβαίνει με κάθε χρηματοδότηση των ΗΕ.
Πλατφόρμα ε/Κ και τ/Κ εκπαιδευτικών: Να μην υπερισχύσει η εθνικιστική τάση
Στην αντίπερα όχθη, εκπαιδευτικοί και από τις δύο κοινότητες καλούν την κυβέρνηση να προχωρήσει στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση παρά τις αντιδράσεις. Η πλατφόρμα ε/Κ και τ/Κ θεωρεί ότι η επιθυμία για επίλυση του Κυπριακού και η εκπαιδευτική διαδικασία είναι άρρηκτα δεμένες. Στις ανακοινώσεις και στη δράση της αποτελεί κοινή φωνή αντίστασης τ/Κ και ε/Κ εκπαιδευτικών απέναντι στη φίμωση συναδέλφων τους που τολμούν να δουν την ιστορία με το φακό και της άλλης κοινότητας. Σύμφωνα με την εκπαιδευτικό, μέλος της Πλατφόρμας, Ευγενία Νικηφόρου, σε αντίθεση με τους τ/Κ εκπαιδευτικούς, οι ε/Κ υπήρξαν ανέκαθεν μια από τις πιο συντηρητικές κοινωνικές ομάδες στην Κύπρο, και ενώ στην τ/Κ κοινότητα οι εκπαιδευτικοί, μέσω των επίσημων φορέων τους, ήταν “μπροστάρηδες” στις κινητοποιήσεις πριν από το δημοψήφισμα του 2004 που οδήγησαν στο άνοιγμα των οδοφραγμάτων και στην πτώση του Ντενκτάς από την εξουσία, οι συντεχνίες των ε/Κ εκπαιδευτικών φαίνεται ότι αποτελούν σήμερα ένα σημαντικό εμπόδιο για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και τη δημιουργία κλίματος συμφιλίωσης μέσα στα σχολεία. Σύμφωνα με την ίδια εκπαιδευτικό και την πλατφόρμα, το ερώτημα που τίθεται είναι αν στη συγκεκριμένη αντιπαράθεση θα υπερισχύσει για άλλη μία φορά η μειοψηφική αλλά, προφανώς, ακόμα ισχυρή εθνικιστική τάση μέσα στα σχολεία μας και στην κοινωνία γενικότερα.
Πρόεδρος Χριστόφιας: θα προχωρήσω
Από την πλευρά της κυβέρνησης, ο Πρόεδρος Χριστόφιας, ένα χρόνο μετά την ανάληψη της προεδρίας, εμφανίζεται αποφασισμένος για αλλαγές στα βιβλία της ιστορίας ώστε το πρόσφατο παρελθόν της Κύπρου, όπως αναφέρει ο ίδιος, να ιδωθεί αντικειμενικά. Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος Χριστόφιας, σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησε για τον πρώτο χρόνο διακυβέρνησής του, είπε ότι θα προχωρήσει με τις «αλλαγές στα βιβλία της ιστορίας, ανεξαρτήτως του ποιοι, πόσοι και πώς αντιδρούν». Απαντώντας στις επικρίσεις ότι η αριστερή του κυβέρνηση θα παραγράψει τον αγώνα της ΕΟΚΑ, ο Πρόεδρος είπε ότι κάτι τέτοιο δεν θα γίνει και ότι «κάποιοι αμαύρωσαν μόνοι τους την ιστορία τους» ενώ την ίδια ώρα δεσμεύτηκε, κυρίως απέναντι στους συγγενείς ανθρώπων που δολοφονήθηκαν από την οργάνωση, να αποκαλυφθούν τα όποια λάθη διέπραξε η ΕΟΚΑ. Ο Πρόεδρος, τέλος, γύρισε για άλλη μία φορά τον καθρέφτη στην ε/Κ πλευρά και παραδέχτηκε ότι για τη δυσλειτουργικότητα της κυπριακής δημοκρατίας στη δεκαετία του 1960 και την κατάρρευση τελικά τις ευθύνες έχουν και οι ε/Κ: «Δεν την αφήσαμε να λειτουργήσει και κάποιοι συνέχισαν να αγωνίζονται για την Ένωση, την ώρα που έκαναν οι Άγγλοι την Τουρκία ενδιαφερόμενο μέρος με δικαίωμα επέμβασης στην Κύπρο. Αν αυτά όλα, οι αιματοχυσίες, οι εισβολές, οι κατοχές, είναι ατυχίες της Ιστορίας, να πούμε ότι είναι ατυχίες της Ιστορίας. Δεν είναι έτσι όμως.»

20 Μαρ 2009

Σειρά διαλέξεων εις μνήμην Ιωάννη Περιστιάνη, Πρώτο θέμα: ΑΚΕΛ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ


Σε πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού έχει από χρόνια καθιερωθεί ο θεσμός των σύντομων κύκλων διαλέξεων σε τομείς ευρύτερου ενδιαφέροντος, εις μνήμην προσώπων που τα πανεπιστήμια θεωρούν σημαντικό να τιμήσουν για την επιστημονική προσφορά τους. Οι διαλέξεις αυτές γίνονται συνήθως από ένα μόνο επιστήμονα εγνωσμένου κύρους, με ειδικές γνώσεις στο αντικείμενο των ανοικτών παρουσιάσεων. Αυτό τον θεσμό εισάγει για πρώτη φορά στην Κύπρο το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Η πρωτοβουλία εντάσσεται στα πλαίσια της συνεχούς προσπάθειας του Πανεπιστημίου για εμπλουτισμό του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος. Οι σειρές διαλέξεων θα εστιάζονται σε θέματα των κοινωνικών επιστημών και θα είναι αφιερωμένες στη μνήμη ενός πρωτοπόρου και διακεκριμένου Κύπριου κοινωνικού επιστήμονα, του Ιωάννη Περιστιάνη. Για κάθε ακαδημαϊκό έτος θα ορίζεται ένα θέμα από τον κύκλο των κοινωνικών επιστημών και θα καλείται ένας διακεκριμένος κοινωνικός επιστήμονας να ασχοληθεί με τις διάφορες πτυχές του σε μια σειρά από 10-12 διαλέξεις, που θα είναι ανοικτές για όλους. Στο τέλος κάθε διάλεξης θα μπορούν να υποβάλλονται ερωτήσεις από τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση.

Οι σειρές διαλέξεων θα στοχεύουν στην τόνωση και στην ενίσχυση του πνευματικού κλίματος του Πανεπιστημίου και της περιβάλλουσας κοινωνίας. Θα κεντρίζουν την κριτική σκέψη και θα επικεντρώνουν την ανταλλαγή απόψεων πάνω σε μείζονα θέματα του τόπου, καθιερώνοντας ένα νέο πλαίσιο γόνιμης αλληλεπίδρασης των ακαδημαϊκών, των φοιτητών και του κοινού.

Οι σειρές των διαλέξεων αυτών αφιερώνονται στη μνήμη του Ιωάννη Περιστιάνη για συγκεκριμένους λόγους. Ο Ιωάννης Περιστιάνης, σε διεθνές επίπεδο, συνέβαλε πρωταρχικά και ουσιαστικά, στην οριοθέτηση ενός ειδικού πεδίου επιστημονικής έρευνας, που είναι γνωστό ως Μεσογειακή ανθρωπολογία. Στα πλαίσια της ιδιαίτερης του πατρίδας καθόρισε την ανάπτυξη της κοινωνικής έρευνας και «τοποθέτησε την Κύπρο στο χάρτη των Κοινωνικών Επιστημών». Η ανθρωπολογική μελέτη των κοινωνικών αξιών στην Κύπρο, που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Πιτσιλιάς (και ειδικότερα στο χωριό Άλωνα), συνιστά ένα ποιοτικό και γόνιμο ορόσημο και η δράση του κατά την περίοδο 1969-1974 για την οργάνωση της κοινωνικής έρευνας στην Κύπρο αποτελεί θεμελιακή συμβολή στην εισαγωγή των κοινωνικών επιστημών στη μελέτη της κυπριακής κοινωνίας. Γι’ αυτούς τους λόγους, ο Ιωάννης Περιστιάνης δίκαια θεωρείται ως ο πατέρας των κοινωνικών επιστημών στην Κύπρο.

Για την όλη δράση του ο Ιωάννης Περιστιάνης χαρακτηρίστηκε από ξένο κοινωνικό επιστήμονα ως «ο πρώτος Έλληνας ανθρωπολόγος, που εμφανίσθηκε μετά τον Ηρόδοτο». Οι κοινωνικές του έρευνες συνέβαλαν στη δημιουργία της προαναφερθείσας σχολής σκέψεως στην κοινωνική ανθρωπολογία, λόγω «της εκλέπτυνσης του θεωρητικού του προβληματισμού» και «της ευαισθησίας στο χειρισμό της φαινομενολογίας των κοινωνικών αξιών».

Η εισαγωγή των κοινωνικών επιστημών ως νέου κλάδου στην Κυπριακή κοινωνία είναι επίσης ζηλευτό επίτευγμα του Ιωάννη Περιστιάνη. Διωγμένος το 1967 από την χούντα των Αθηνών από το Ελληνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) «που ως εμπειρογνώμων της UNESCO υπήρξε ο ιδρυτής» και ο «πρώτος εμπνευσμένος διευθυντής» (1960-67), ο Ιωάννης Περιστιάνης εγκαταστάθηκε στην Κύπρο, όπου και πάλι με την βοήθεια της UNESCO ίδρυσε το Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, με την υποστήριξη του τότε Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Υπό τη διεύθυνση του Ιωάννη Περιστιάνη κατά την περίοδο 1969-1974, το Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών της Κύπρου δημιούργησε τις προϋποθέσεις και τις ευκαιρίες για νέους κοινωνικούς επιστήμονες και τους πρόσφερε τις δυνατότητες για καθιέρωση της βασικής κοινωνικής έρευνας στο νησί μας. Ο στόχος του για καθιέρωση των κοινωνικών ερευνών ως επιστημονικού κλάδου με κυπριακή θεματολογία εκπληρώθηκε πλήρως. Δυστυχώς δεν είχε συνέχεια λόγω της τραγωδίας της τουρκικής εισβολής και λόγω της συστηματικής αντίδρασης συντηρητικών κύκλων στην ιδέα της καθιέρωσης της κοινωνικής έρευνας στον τόπο. Ωστόσο, όπως τονίστηκε πολύ προσφυώς, «δικαίωση της προσπάθειας και της συνεισφοράς του ως πρωτοπόρου και σκαπανέα της κοινωνικής έρευνας στην μεγαλόνησο της Ανατολικής Μεσογείου υπήρξε ο αξιόλογος άμητος των επιστημονικών εργασιών των συνεργατών του στο Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, που είδαν τελικά το φως και συνέλαβαν στη θεμελίωση της βασικής έρευνας σε σχέση με την Κύπρο κυρίως στο χώρο της κοινωνιολογίας».

Το φετινό θέμα της σειράς των διαλέξεων Ιωάννης Περιστιάνης είναι «Το ΚΚΚ – ΑΚΕΛ: Ιστορία, πολιτική και προοπτική», το οποίο θα καλύψει σε δύο κύκλους διαλέξεων ο Ρολάνδος Κατσιαούνης, διδάκτωρ Κοινωνικής Ιστορίας, πρώην επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια Οξφόρδης και Κέϊμπριτζ. Το θέμα του ΑΚΕΛ επιλέγηκε για διάφορους λόγους. Αποτελεί το παλαιότερο κόμμα της Κύπρου, αναμείχθηκε έντονα και αδιάκοπα στους κοινωνικούς και εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες καθόλη τη διάρκεια της ιστορίας του, συνέβαλε στη μαζικοποίηση των κοινωνικό-πολιτικών αγώνων, παρέμεινε κομμουνιστικό κίνημα παρά την παγκόσμια ανατροπή των υπαρκτού σοσιαλισμού και ανέδειξε κομμουνιστή Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας σε περίοδο όπου τα κομμουνιστικά κόμματα παγκοσμίως είτε συρρικνώνονται είτε αναγκάζονται να τροποποιήσουν την ιδεολογία τους. Γενικά, η πορεία, οι επιλογές και η προοπτική της κυπριακής αριστεράς δικαιολογημένα συνηγορούν υπέρ της σφαιρικής εξέτασης της ως σημαντικού κοινωνικού φαινομένου.

Οι διαλέξεις, οι οποίες είναι ανοικτές στο κοινό, θα γίνονται στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας κάθε Δευτέρα 7.00 μμ και θα είναι διάρκειας 50 περίπου λεπτών. Θα ακολουθεί συζήτηση. Η πρώτη διάλεξη θα γίνει στις 23 Μαρτίου 2009 και θα προλογισθεί από τον ανθρωπολόγο Peter Loizo, καθηγητή στο London School of Economics and Political Science. Συντονιστής της σειράς θα είναι ο δρ. Χρυσόστομος Σοφιανός.

«Το ΚΚΚ-ΑΚΕΛ: Ιστορία, πολιτική και προοπτική»

Εισηγητής: Δρ. Ρολάνδος Κατσιαούνης


ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΩΤΟΣ – ΙΣΤΟΡΙΑ

Εισαγωγή: Peter Loizos

1. Η πρώτη περίοδος του μαρξισμού στην Κύπρο: 1921-1931

2. Το ΚΚΚ στα χρόνια της δικτατορίας: 1931-1940

3. ΑΚΕΛ - Η μαζική είσοδος της Αριστεράς στον πολιτικό στίβο: 1941-1949

4. Το ΑΚΕΛ, η έξαρση και οι αντιφάσεις του αντιαποικιακού αγώνα: 1950-1959

5. Το ΑΚΕΛ και η ασταθής Κυπριακή Δημοκρατία 1960-1974

6. Μετά από το 1974: το σύγχρονο ΑΚΕΛ και οι προοπτικές του


ΚΥΚΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ - ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

7. Η Αριστερά και οι Τουρκοκύπριοι

8. Το ΚΚΚ-ΑΚΕΛ στη διεθνή του διάσταση

9. Η Αριστερά και η γυναίκα

10. Αριστερά, πολιτισμός και διανόηση

11. Το κόμμα και το ευρύτερο λαϊκό κίνημα

12. Στρογγυλή Τράπεζα: Αξιολογώντας την πορεία, τις επιλογές και την προοπτική της κυπριακής Αριστεράς (τα ονόματα των συζητητών θα ανακοινωθούν αργότερα).


Συντονιστής: Δρ. Χρυσόστομος Σοφιανός

Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (Κτίριο Millennium)
κάθε Δευτέρα, 7μ.μ.

Οι διαλέξεις είναι ανοικτές στο κοινό.

15 Μαρ 2009

15/03/2009
ΠΟΛΙΤΗΣ
του Σταυρίνου Κυριάκου

Θωρώ συχνά τες πολιτικές συζητήσεις που γίνουνται στην τηλεόραση.
Αποφεύγω όσο μπορώ να ενημερώνουμαι 'που τα νέα, επειδή τζιαμαί εν ούλλα ελεγχόμενα. Ό,τι εννά φκεί στον αέρα, εννά εξυπηρετεί σίουρα τα συμφέροντα του καναλιού.
Τουλάχιστον στες συζητήσεις, ακούεις κάποια πράματα που το στόμα των ιδίων των πολιτικών τζιαι μπορείς να φκάλεις τζιαι δικά σου συμπεράσματα.
Επρόσεξα ότι, τον τελευταίο καιρό, κάποιοι πολιτικοί ήβραν τον τρόπο να αναδειχθούν τζιαι να παραμένουν στο επίκεντρο της επικαιρότητας. Η μέθοδος εν γνωστή τζιαι δοκιμασμένη 'που χρόνια στην Κύπρο.
Αυτο-διορίζεσαι προστάτης των ηθών, των παραδόσεων τζιαι της ιστορίας της Κύπρου. Υποστηρίζεις κοινότοπες, αρχαιολογικές τζιαι αόριστες αξίες τζιαι ιδανικά, εκμεταλλεύκεσαι τζιαι ξύνεις τες πληγές του απλού κόσμου τζιαι κατηγορείς όσους διαφωνούν μαζί σου ότι εν προδότες, ανθέλληνες, άπιστοι τζιαι εννά ξαναφέρουν το σχέδιο Ανάν.Ε, άμα είσαι έτσι, κάποια κανάλια (έλα τώρα, ξέρουμε ποιοι) εννά σε παίζουν 'που το πρωί ως την νύχτα. Το θέμα εν ότι, τούτοι ούλλοι οι εθνοκάπηλοι εν μια μιτσιά μερίδα του πληθυσμού. Απλά προβάλλουνται τόσο πολλά τζιαι τόσο συχνά 'που κάποια Μέσα Μαζικής Εξημέρωσης, που δημιουργείται η εντύπωση ότι εν ένα τεράστιο κομμάτι του λαού.Οπόταν, πολλοί άβουλοι συνήθως ή καλοπροαίρετοι τηλεθεατές, αυτόματα υιοθετούν τες απόψεις που τους προβάλλουν, νομιζόμενοι ότι εν η άποψη τζιαι η νοοτροπία της πλειοψηφίας.
Σε γενικές γραμμές, τούτη η κατάσταση δια την ευκαιρία σε μια χούφτα εθνικιστές να περνούν τες απόψεις τους τζιαι να επηρεάζουν το μέλλον ούλλου του νησιού. Όπως γίνεται τα τελευταία 50 χρόνια δηλαδή.
Σε ούλλες τες δύσκολες στιγμές, σε ούλλα τα κακά τούτου του τόπου, πάντα υπάρχει μια ομάδα (που κλασικά προέρχεται πάντα που τες ίδιες ιδεολογικές ρίζες τζιαι παρατάξεις) που καταφέρνει να επιβάλλει τες απόψεις της με τους πιο ύπουλους τρόπους τζιαι να μας παίρνει ούλλους στον λαιμό της.
Μια ομάδα κομπλεξικών νεογιάπηδων τζιαι πολιτικών, που φοούνται να προχωρήσουν μπροστά μήπως ξεβολευτούν, τζιαι γι' αυτό σπρώχνουν πίσω ένα ολόκληρο έθνος. Υποστηριζόμενοι που κάποιους άλλους ανιστόρητους τζιαι κομπλεξικούς που έχουν ανάγκη να ζήσουν, τάχα μου, ένδοξες στιγμές τζιαι καταστάσεις άλλων εποχών.
Άνθρωποι που εν τόσον αδαείς, ούτως ώστε να πιστεύκουν ότι οι πόλεμοι εν όσον ακίνδυνοι τζιαι όσον ένδοξοι παρουσιάζουνται μες στα έργα τζιαι μες στα βιβλία της ελεγχόμενης ιστορίας. Που θεωρούν ότι το να δώκεις το σιέρι σου στον δίπλα σου τζιαι να του πεις "Εν πειράζει κουμπάρε, ό,τι έγινε, έγινε. Να δούμε τι εννά κάμουμε που δαμαί τζιαι δα" εν πράξη προδοσίας τζιαι υποταγής.
Εν υποχρέωσή μας σαν άνθρωποι τζιαι σαν Κυπραίοι κατά δεύτερο, να μεν σιωπούμε. Να θωρούμε στα μάθκια την αλήθκεια τζιαι να μεν μασούμε ό,τι μας πετάσσουν που τα νέα κάθε νύχτα, χωρίς κριτική σκέψη. Οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας για το καλό μας εμάς τζιαι των κοπελλουθκιών μας.

"Το μόνο που χρειάζεται το κακό για να θριαμβεύσει, είναι καλούς ανθρώπους να παρακολουθούν άπρακτοι."

Κυπρος: Μας κυβερνούν οι νεκροί


15/03/2009
"ΠΟΛΙΤΗΣ"
Του Διονύση Διονυσίου

Για ένα ορθόδοξο θεολόγο ή για ένα μουσουλμάνο μουφτή, τα πράγματα είναι απλά και εξηγούνται ακόμα και με τους τρέχοντες όρους της δημοκρατίας περί πλειοψηφίας και μειοψηφίας. "Σε αυτή τη χώρα υπάρχουν δύο πόλεις. Η μία αποτελείται από τους ζώντες και η άλλη από τους κεκοιμημένους. H μικρή πόλη που αποτελείται από τους ζώντες, πόσοι είμαστε; Mερικές εκατοντάδες χιλιάδες; Eίμαστε μειοψηφία. H μεγάλη πόλη, η απέραντη πόλη, είναι το νεκροταφείο. Δεκάδες εκατομμύρια είναι θαμμένοι εκεί μέσα".Οι πολιτικοί στην Κύπρο, αλλά και η κοινή γνώμη που τους εγκαθιδρύει στα αξιώματά τους, δεν φαίνονται να έχουν διαφορετική προσέγγιση από τη θρησκευτική εκδοχή περί της σημασίας των ζώντων και των τεθνεώτων.Αν κάποιος ταξιδέψει από την Καρπασία μέχρι και την Πάφο θα δει, εκτός από νεκροταφεία και εκατοντάδες επώνυμους νεκρούς, οι οποίοι εκ βάθρου με το χέρι υψωμένο μας καθοδηγούν ή στην πιο διαδεδομένη μορφή με όπλο ανά χείρας μας εμπνέουν.
Η συντριπτική πλειοψηφία, τόσο των Ε/Κ όσο και των Τ/Κ πολιτικών, τις Κυριακές χωρίζουν την ημέρα τους στα δύο. Το πρωί κατά κανόνα παρευρίσκονται σε μνημόσυνα αγωνιστών της ΕΟΚΑ, της ΤΜΤ, των νεκρών του 1963-64, της τουρκικής εισβολής ή αντίστοιχα της "Ειρηνευτικής αποστολής της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974". Το απόγευμα διατίθεται στους ζωντανούς, περιδιαβαίνοντας με ένα φακελάκι στο χέρι σε γάμους και βαφτίσια.Για να μείνουμε στους νεκρούς, οι πολιτικοί αυτής της χώρας, έχουν κατανοήσει προ πολλού ότι διά της τιμής των νεκρών μπορούν να ελέγχουν τους ζωντανούς. Ως εκ τούτου, γίνεται αντιληπτό γιατί όλος αυτός ο πόλεμος για τις διάφορες εκδοχές της Ιστορίας και κατ' επέκταση για τα βιβλία ιστορίας. Στον εγκέφαλό τους, η Ιστορία δεν είναι επιστήμη, αλλά η πτωχή θεραπαινίδα της εδραίωσης των ανερμάτιστων πολιτικών τους παιχνιδιών.
Παραδείγματα
* Στις σημερινές εκλογές του ΔΗΚΟ, στην ουσία αντιπαρατίθενται οι δύο τεθνεώτες πρώην πρόεδροι του κόμματος διά των εξ αίματος συγγενών, αλλά και των εκ πολιτικής αγχιστείας επιγόνων τους. Οι Κυπριανικοί και οι Τασσικοί διεκδικούν την πολιτική εξουσία, όχι ως μέσο άσκησης πολιτικής, αλλά ως λάφυρο. Πρόκειται για δύο πολιτικά μπουλούκια, που στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές έπαιξαν χοντρό πόκερ με τους δύο υποψηφίους στο δεύτερο γύρο, χωρίς αρχές και πολιτικά οράματα και με τους ίδιους όρους αντιπαρατίθενται και σήμερα. Το μοναδικό τους όραμα είναι η νομή της εξουσίας, την οποία ως πρότυπα εκφράζουν οι δύο πρώην πρόεδροι της Δημοκρατίας που ευτύχησαν να την κατακτήσουν.
* Στην ευρύτερη πολιτική σκηνή, οι δύο διασημότεροι νεκροί της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας των Ε/Κ, οι Μακάριος και Γρίβας, ακόμα μας καθοδηγούν με τις υποθήκες τους. Αντί στο παρόν τα λάθη και οι παραλείψεις των δύο αυτών ανδρών να φωτίσουν το μέλλον μας, καθημερινά μας καθοδηγούν σε αδιέξοδα. Οι Σύνδεσμοι Αγωνιστών, μερίδα του ΔΗΣΥ, ο Βάσος Λυσσαρίδης, μας καλούν σε επίδειξη παρόμοιου ηρωισμού, αγνοώντας ότι ο ήρωας από εποχή σε εποχή μπορεί και να διαφέρει. Οι Αυξεντίου και Παλληκαρίδης ήταν στην εποχή τους ήρωες, γιατί αντιτάχθηκαν στην αποικιοκρατία διεκδικώντας την ελευθερία της χώρας μας. Σήμερα ο ήρωας ίσως να είναι αυτός που συνειδητοποιεί τα λάθη Ε/Κ και Τ/Κ από το 1960 και εντεύθεν και προσπαθεί να επανενώσει την πατρίδα του. Κι όμως, η κατά το δοκούν και συμφέρον οικειοποίηση της θυσίας κάποιων νεκρών μας από κάποιους ζωντανούς, στην ουσία νεκροζώντανους στο κύτταρο, επιβάλλει αυτοί οι λίγοι που αγωνίζονται σήμερα για επανένωση να θεωρούνται προδότες. Η Ιστορία πάντως, που επικαλούνται επιλεκτικά, τους ξεμπροστιάζει. Οι ήρωες ήταν πάντα λίγοι, μετρημένοι στα δάκτυλα. Είναι αυτοί που βλέπουν μπροστά από την εποχή τους και ρισκάρουν. Ήρωες δεν μπορούν να θεωρηθούν ποτέ το φοβισμένο μπουλούκι του 76% το 2004 ή το 95% των απολίτικων συμπατριωτών μας που ψήφιζε τον Μακάριο τη δεκαετία του 1960.
* Στο Βορρά, τέλος, ο Ραούφ Ντενκτάς και ο Ντερβίς Ερογλου διά της νεκρολαγνείας τους οδηγούν τη χώρα μας σε διχοτόμηση, στερώντας από τους ζώντες Τ/Κ το όραμα μιας κοινής ευρωπαϊκής πατρίδας, απαλλαγμένης από στρατούς και σοβαρά δημοκρατικά ελλείμματα. Οι ίδιοι, ενώ δεν έχουν όραμα για το μέλλον, όποτε θα έπρεπε να εξοστρακιστούν από το πολιτικό προσκήνιο, καταφέρνουν να βυθίζουν τους συμπατριώτες μας Τ/Κ όλο και περισσότερο στο αδιέξοδο παρελθόν. Σε αυτή τη χώρα, δυστυχώς όλοι μιλούν για υποθήκες που άφησε ο άλφα ή ο βήτα. Υποθήκες, οι οποίες οδήγησαν αυτή τη χώρα στην καταστροφή. Οι υποθήκες τους στην ουσία υποθηκεύουν το μέλλον μας και με δικές μας ευθύνες. Γιατί τους ανεχόμαστε, γιατί αποδεχόμαστε τη θεολογική εκδοχή του κόσμου περί νικώσας πλειοψηφίας των νεκρών. Η πολιτική εκδοχή βέβαια είναι εντελώς διαφορετική. Οι ζωντανοί έχουν τον πρώτο λόγο. Κυρίως δε, έχουν ευθύνες απέναντι σε όλα εκείνα τα εκατομμύρια που θα γεννηθούν σε έναν αδιέξοδο κόσμο, και δικαιολογημένα θα μας βρίζουν. Οπότε, δεν έχουμε άλλες δικαιολογίες να προβάλουμε: Σε έναν κόσμο που κυβερνούν οι νεκροί, είμαστε αναγκασμένοι τελικά να ξαναρχίσουμε να ζούμε.

Οι ακροβασίες του Προέδρου

15/03/2009
"ΠΟΛΙΤΗΣ"
Του Λουκά Γ. Χαραλάμπους


Ο κ. Χριστόφιας ξεκίνησε τη θητεία του πριν από ένα χρόνο, κτίζοντάς την πάνω σε μια τραγική ψευδαίσθηση: Ότι καλοπιάνοντας και χαϊδεύοντας τον Καρογιάν, τον Ομήρου και τον Περδίκη, θα είχε μια ήσυχη παραμονή στο Προεδρικό. Ταυτοχρόνως θα ήταν δυνατόν να προχωρήσει σε μια διαπραγμάτευση με τον Ταλάτ και, αν καταλήξει σε συμφωνία, να υποστηριχθεί και από τους πολιτικούς συμμάχους του. Σε καμιά περίπτωση δεν θα ήθελε να βρεθεί ξανά στη δύσκολη θέση που βρέθηκε το 2004: Aπό τη μια να βλέπει πως η κοινή λογική αλλά και η ιστορία του κόμματος του επέβαλλαν να υποστηρίξει το σχέδιο λύσης και από την άλλη να διαπιστώνει ότι για να γίνει αυτό κατορθωτό θα έπρεπε να συμπορευθεί με τον ΔΗΣΥ και να αποξενωθεί από εκείνους με τους οποίους συνεργαζόταν για 30 σχεδόν χρόνια και στους οποίους στήριζε τις όποιες πολιτικές ελπίδες του. Αυτή η ψευδαίσθηση του Προέδρου άφησε τα αποτυπώματά της στη μέχρι τώρα πορεία του, μια πορεία γεμάτη αντιφάσεις. Πολιτεύεται ως ακροβάτης. Προσπαθεί να ισορροπεί μεταξύ δύο αναγκών. Της ανάγκης να πείθει όσους θέλουν λύση πως κάμνει ό,τι μπορεί γι' αυτό και της ανάγκης να καθησυχάζει συνεχώς τους υπόλοιπους ότι η γραμμή του δεν είναι λιγότερο πατριωτική από εκείνην του μ. Παπαδόπουλου. Κυνηγά χίμαιρες. Από τη μια προσπαθεί να φαίνεται ότι κάμνει πρόοδο και από την άλλη χρησιμοποιεί τη συνθηματολογία του Παπαδόπουλου, τα "ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα", την επιδιαιτησία και άλλες ανοησίες, νομίζοντας πως έτσι ικανοποιεί τους διαδόχους του. Μας λέγει τώρα πως το σχέδιο Ανάν, το οποίο υμνούσε το 2004 και ζητούσε εγγυήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας για να το "τσιμεντώσει", ήταν το χειρότερο σχέδιο! Έχει καταστεί αιχμάλωτος των "μανουβρών" του και δεν πείθει κανένα.
Το πρόβλημα της διαρροής του εγγράφου που έδωσε στα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου ο κ. Χριστόφιας δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια λογική συνέπεια αυτής της αντιφατικής πορείας του. Ο Πρόεδρος έδειξε να εκπλήττεται από το γεγονός. Αλλά γιατί; Πού είναι το παράξενο; Είναι δυνατόν να δίνει έγγραφα στον Περδίκη, στον Συλλούρη, στον Κουτσού, στον Ομήρου και στον Καρογιάν και μετά να διερωτάται πώς βρέθηκαν στις εφημερίδες; Το παράξενο θα ήταν το αντίθετο. Ποια είναι η επιδίωξη αυτών των ανθρώπων; Nα εμποδίσουν με κάθε τρόπο την πιθανότητα μιας λύσης. Δεν είναι το σχέδιο Ανάν που καταψήφισαν το 2004. Είναι τη λύση, την οποιαδήποτε λύση. Αυτή είναι η πολιτική τους. Δεν θέλουν λύση. Προτιμούν τη διχοτόμηση. Ανάλογα λοιπόν με το σκοπό που επιδιώκουν, σωστά ενεργούν. Αν ο Πρόεδρος βρίσκει πως είναι κακό να δημοσιεύονται όσα λέγονται στο Εθνικό Συμβούλιο, ένας μόνο τρόπος αντίδρασης υπάρχει. Να καταργήσει αυτό τον αστείο θεσμό. Κατέβηκε στις εκλογές με σύνθημα πως θα είναι "πρόεδρος λύσης". Και εξελέγη. Αν πιστεύει πράγματι πως οι πιο πάνω ενδιαφέρονται να τον βοηθήσουν να λύσει το Κυπριακό, είναι ο Πρόεδρος που έχει πρόβλημα και όχι αυτοί. Αν δεν κατανοήσει ότι δεν μπορεί να συνεχίσει να παίζει αυτό το παράδοξο "διπλοπόρτι", ακροβατώντας μεταξύ αστειότητας και σοβαρότητας, αν δεν παραδεχθεί πως το Κυπριακό δεν θα το λύσει με τη βοήθεια του Ομήρου, του Καρογιάν, του Περδίκη και του Κουτσού, σύντομα θα πέσει κάτω από το ακροβατικό σχοινί του.
ΕΝΘΕΤΟ
Αν ο Πρόεδρος βρίσκει πως είναι κακό να δημοσιεύονται όσα λέγονται στο Εθνικό Συμβούλιο, ένας μόνο τρόπος αντίδρασης υπάρχει. Να καταργήσει αυτόν τον αστείο θεσμό

13 Μαρ 2009

«Χαραυγή» και το «κακούργημα δημοσιογραφίας»



13/03/2009
ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ ΜΑΥΡΟΥ

Αυτούσια τα τεκμήρια ενώπιον του αναγνώστη-κριτή
ΣΤΟ δημοσιογραφικό επάγγελμα μία από τις σοβαρότερες κατηγορίες, είναι εκείνη της συνειδητής διαστρέβλωσης και παραποίησης που αποβλέπει στην παραπλάνηση. Συνιστά, κατ’ αναλογίαν, όχι πταίσμα ή απλό έγκλημα, αλλά κακούργημα δημοσιογραφίας. Ο κατηγορούμενος δημοσιογράφος, αν αποδειχθεί ένοχος διάπραξης της συνειδητής διαστρέβλωσης και παραποίησης, γεγονότων, δηλώσεων, κειμένων και, μάλιστα, με στόχο την παραπλάνηση του κοινού, τότε στερείται πλέον του στοιχειωδώς βασικότερου προσόντος του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Δεν πρέπει να έχει πλέον θέση ανάμεσα στους δημοσιογράφους, αλλά, τάχιστα, θα πρέπει να εκδιώκεται από το επάγγελμα. Η σκόπιμη και συνειδητή διαστρέβλωση, μάλιστα, συνιστά πράξη ασύγγνωστης ανεντιμότητας και, συνεπώς, θα πρέπει να επισύρει τη δημόσια περιφρόνηση εναντίον του ανεντίμως παραπλανούντος το κοινό.
Ο βοηθός διευθυντής της εφημερίδος «Χαραυγή» κ. Κύπρος Κουρτελλάρης, σε ενυπόγραφο άρθρο του που δημοσιεύτηκε την Τρίτη 10.3.09 στην προσωπική καθημερινή του στήλη «ΕΝ ΤΥΠΟΙΣ», στη σελίδα 10 της «Χ» κατηγόρησε ευθέως τον υπογράφοντα δημοσιογράφο για διάπραξη τέτοιου κακουργήματος δημοσιογραφίας. Ότι, συγκεκριμένα, ο Λάζ. Μαύρος, στη στήλη «ΕΙΡΗΣΘΩ» της Κυριακής 8.3.09 στην εφημερίδα «Σημερινή» (το άρθρο αναδημοσιεύεται αυτούσιο, υπό τον τίτλο «Διατεταγμένος διασυρμός των Κοκκινοσκούφηδων», διαστρέβλωσε συνειδητά και υστερόβουλα, άρθρο που ο κ. Κουρτελλάρης είχε δημοσιεύσει στη «Χ» της Παρασκευής 6.3.09 και, ως εκ τούτου, αποδεικνύεται ο Λ.Μ. λασπολόγος, στερούμενος ήθους, δεοντολογίας, σοβαρότητας, αντικειμενικότητας, αλήθειας κ.ο.κ.Έναντι τόσο σοβαρότατων κατηγοριών, που άπτονται ευθέως της επαγγελματικής επάρκειας, ο γράφων θεωρεί ως μόνο και ορθότερο μέσο άμυνας την παράθεση ενώπιον του κοινού, ως κριτή, του συνόλου των αποδεικτικών στοιχείων. Γι’ αυτό υποβάλλω την παράκληση στη διεύθυνση της «Σ», η οποία μέχρι τούδε εμπιστεύεται τη δημοσιογραφική επάρκεια και εντιμότητά μου για την καθημερινή στήλη «ΕΙΡΗΣΘΩ», να δημοσιεύσει (α) αυτούσιο το άρθρο της 6.3.09 του κ. Κουρτελλάρη, που κατηγορούμαι ότι συνειδητά διαστρέβλωσα (β) το άρθρο μου της 8.3.09 με το οποίο κατηγορούμαι ότι διέπραξα το κακούργημα δημοσιογραφίας και (γ) το δεύτερο άρθρο-κατήγορο που δημοσίευσε εναντίον μου 10.3.09 ο κ. Κουρτελλάρης. Όλα αυτούσια ενώπιον κάθε αναγνώστη για να κρίνει.

8 Μαρ 2009

Διατεταγμένος διασυρμός των Κοκκινοσκούφηδων

"Σημερινή"
του Λάζαρου Μάυρου
8/3/2009

Ε Ι Ν Α Ι, συν τοις άλλοις, και ζήτημα ήθους. Όχι μόνο γενικώς και αορίστως έναντι του πολύπαθου λαού. Αλλά και επιπλέον, ειδικά και συγκεκριμένα, έναντι εκείνων που έσπευσαν, με αυτοθυσία, εθελοντές, για να υπερασπίσουν τη ζωή, την τιμή, την αξιοπρέπεια και την ελευθερία του λαού. Όταν η πατρίδα υπέστη την προσχεδιασμένη και από χρόνια προετοιμαζόμενη ένοπλη επίθεση της Τουρκανταρσίας, που η Τουρκία εκτόξευσε το 1963-64 διά της ΤΜΤ και της ΤΟΥΡΔΥΚ, ως κλιμάκωση υλοποίησης του επιτελικού της «Σχεδίου Επανάκτησης της Κύπρου» του 1958.
Τ Ω Ρ Α , εν έτει 2009, επιχειρείται η σπίλωση. Ο διασυρμός κι ο στιγματισμός εκείνων που εθελοντικά προσέτρεξαν να σώσουν την πατρίδα και πολλοί θυσίασαν τη ζωή ή την αρτιμέλειά τους πολεμώντας, ανεκπαίδευτοι, στην αντίσταση απέναντι στην Τουρκανταρσία. Εκείνων, τους οποίους η «Χαραυγή» του 1964, με απεσταλμένους της επί του πεδίου της μάχης, εκθείαζε, υμνούσε, δοξολογούσε και πρόβαλλε ως υπόδειγμα πατριωτισμού:
ΤΕΤΑΡΤΗ 29 Απριλίου 1964, η «Χαραυγή» με τεράστιους τίτλους 1ης σελίδος: «Η μεγάλη μάχη της πατρίδας στον Άγιο Ιλαρίωνα. Οι γενναίοι μαχητές μας απεμόνωσαν και σφυροκοπούν αδιάκοπα τους στασιαστές. Περιγραφή του επισκεφθέντος χθες το πεδίο των επιχειρήσεων συντάκτη μας Πανίκου Παιονίδη». Πρωτοσέλιδες φωτογραφίες με λεζάντες για τους «ηρωικούς άνδρες των δυνάμεων του κράτους στον Προφήτη Ηλία, στο Δίκωμο, στον Άγιο Ιλαρίωνα». Περιγραφές από τον ανταποκριτή της «Χαραυγής» στην Κερύνεια Κ. Τέγγερη και από τον απεσταλμένο συντάκτη της, Παναγιώτη Πασχάλη. Φωτογραφίες του προέδρου Μακαρίου πάνω στα κατσάβραχα των προωθημένων θέσεων μάχης, με τους ηρωικούς μαχητές, ανάμεσά τους και γενειοφόροι του λόχου των Κοκκινοσκούφηδων του Λυσσαρίδη. «Το μεγάλο δίδαγμα της μάχης του Πενταδακτύλου» έγραφε ο τίτλος της «Χ», Παρασκευή 1η Μαΐου 1964, πάνω από φωτογραφία δύο μαχητών. Κι η λεζάντα: «Ο Γιώργος Γεωργίου και ο Γιώργος Ευδοκίμου, οι δύο λεβέντες μαχητές που, αν και ανήκουν σε ξεχωριστές οργανώσεις, της ΣΕΚ και της ΠΕΟ, εκφράζουν τόσο έμπρακτα την αδιάσπαστη ενότητα του λαού μας στην πάλη για τη λευτεριά». Κι άλλος τίτλος: «Αδελφωμένος ο λαός, πολεμά και νικά - περιοδεία στ’ ακριτικά χωριά της Κερύνειας του συντάκτη μας Π. Παιονίδη».
Τ Ω Ρ Α, 6η Μαρτίου 2009, ο νυν β. διευθυντής της «Χ» κ. Κ. Κουρτελλάρης, γράφει για «παρακρατικές ένοπλες ομάδες», «οπλαρχηγών» και «καπεταναίων», που «με τον μανδύα της νόμιμης αντίστασης κατά της τουρκικής ανταρσίας» προκάλεσαν τις «διακοινοτικές ταραχές και συγκρούσεις»…

7 Μαρ 2009

ΚΑΝΕΙ ΠΙΟΝ! ΛΥΣΗ ΤΩΡΑ! - Φωτογραφικό υλικό από την εκδήλωση

Η σημερινή επιτυχημένη δράση είναι μόνο η αρχή στον κοινό μας αγώνα για επανένωση του τόπου μας!





"Κανεί πιον! Δράση Τώρα!" στα τούρκικα








Ε/κ και Τ/κ εκπρόσωποι της Πλατφόρμας


Άντρη Χαραλάμπους


Εκπρόσωπος της ΚΤΟΣ (Συντεχνία Τ/κ Εκπαιδευτικών Δημοτικής Εκπαίδευσης)


Κωστής Αχνιώτης


Ταχίρ Γκιοκτσεμπέλ, Πρόεδρος της Συντεχνίας Τ/κ Εκπαιδευτικών Μέσης Εκπαίδευσης (ΚΤΟΕΟΣ)


Σενέρ Ελτζίλ, Πρόεδρος της Συντεχνίας Τ/κ Εκπαιδευτικών Δημοτικής Εκπαίδευσης (ΚΤΟΣ)




Δρ Ρολάνδος Κατσιαούνης, ιστορικός



Ε/κ και Τ/κ συγγενείς αγνοουμένων: Σπύρος Χατζηνικολάου, Χουσεϊν Ακανσόι



Sevgul Uludag, δημοσιογράφος















6 Μαρ 2009

Οι "χρήσιμοι νεκροί" του Ντενκτάς και μια ακόμη... οιονεί απάντηση

"Πολίτης"
6/2/2009


Μ Ι Α ακόμα, οιονεί (εκ του "οίον", εξού με όμικρον κι όχι με ωμέγα) απάντηση θα επιχειρήσω να δώσω στον αξιότιμο κ. Νικόλα Κυριάκου, νομικό και μέλος του "ΜΚΟ Truth Now", όστις σε δύο άρθρα του στον "Πολίτη" 15.2.09 και 1.3.09 ξεσπαθώνει ονομαστικά εναντίον μου. Δεν σκοπεύω ν' αποκρούσω απόπειρες προσωπικού στιγματισμού. Δεν είναι κιόλας βέβαιο αν τελικά συνιστούν είδος επωφελούς επένδυσης, παρότι εδώ βρίσκεται στην εξουσία ο οίστρος της "αντι-εθνικιστικής" καπηλείας και έξωθεν η παγκοσμιοποίηση της Νέας Τάξης απαιτεί δείγματα "εθνο-μηδενισμού".
Στα κατ' εμού άρθρα του, τον αξ. κ. Ν. Κυριάκου απασχολεί η αναζήτηση, όπως γράφει, "εξήγησης για τις περιστάσεις εξαφάνισης και τα αίτια θανάτου για όσων τα λείψανα έχουν ανευρεθεί και ταυτοποιηθεί" κ.ο.κ., εκ των Τ/Κ που η τουρκική πλευρά συμπεριέλαβε στον κατάλογο των αγνοουμένων.
ΕΙΣΗΓΟΥΜΑΙ ότι κάθε τέτοια αναζήτηση οφείλει να στρέφεται προς δύο, κυρίως, κατευθύνσεις:
1. Πρώτα, το γενικό πλαίσιο των ιστορικών γεγονότων της κάθε συγκεκριμένης εποχής, εντός του οποίου συνέβησαν οι εκατέρωθεν εξαφανίσεις - θάνατοι.
2. Δεύτερον, τα ακριβή - όσο είναι δυνατόν να εντοπισθούν - γεγονότα, περιστατικά, μαρτυρίες, που αφορούν την κάθε συγκεκριμένη περίπτωση εξαφάνισης - θανάτου.
Α. Τι προκάλεσε, κάθε φορά, αιματηρά γεγονότα στην Κύπρο, ένοπλη βία και εκατέρωθεν θύματα; Και πώς, μέσα σ' αυτό το πλαίσιο βίας, χάθηκαν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο - διατεταγμένο ή μη - και ζωές αθώων ανθρώπων; Το γενικό πλαίσιο αναφέρεται στις βίαιες, ένοπλες και, συνεπώς, θανατηφόρες συγκρούσεις, ανάμεσα σε Τούρκους και Έλληνες του νησιού.
Η ΧΡΟΝΙΚΗ έναρξη εντοπίζεται στα χρόνια του ένοπλου αντιαποικιακού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1955-59. Όταν οι Άγγλοι, προκειμένου να αποκρούσουν την ΕΟΚΑ, εξώθησαν κι επιστράτευσαν την τ/κ ηγεσία και το τουρκικό κράτος εναντίον των Ελλήνων. Από τα διατεταγμένα Σεπτεμβριανά του 1955 εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινουπόλεως και τη σφαγή των Ελλήνων Κοντεμενιωτών στο Κιόνελι το 1958.
(α) Για την εξιχνίαση των στόχων της αιματοχυσίας που σκοπίμως και προμελετημένα προκάλεσε η τ/κ ηγεσία, βοηθά η αφήγηση κι οι μαρτυρίες του Τ/Κ Αρίφ Χασάν Ταχσίν, στο βιβλίο του, για τη "χρησιμότητα των νεκρών" που ο Ραούφ Ντενκτάς ομολογούσε στη δασκάλα Σεβίμ Ουλφέτ το 1958.
(β) "Χρησίμευσαν" οι νεκροί, για τη δημιουργία κλίματος και την καλλιέργεια εδάφους ώστε να τεθεί σε εφαρμογή το επιτελικό "Σχέδιο Επανάκτησης της Κύπρου", που εκπόνησε το Γραφείο Ειδικού Πολέμου (ΓΕΠ), του τουρκικού Γενικού Επιτελείου και, για το οποίο, δημιούργησε το 1958 την ΤΜΤ. Όπως περιγράφει ο επιτελικός συνταγματάρχης του ΓΕΠ-ΤΜΤ, Ισμαήλ Τάνσου, στο βιβλίο του "In Reality No One Was Asleep - A secret underground organization, with State support...TMT".
(γ) Ήταν η υλοποίηση από τις Ε.Δ. της Τουρκίας, της πολιτικής που αποφάσισε η Άγκυρα, μετά από τις εκθέσεις Νιχάτ Ερίμ του 1956 που παρήχθησαν ύστερα από την αγγλική υποκίνηση του τουρκικού ενδιαφέροντος για την Κύπρο, όπως την ιστορεί και ο Βρετανός καθηγητής Robert Holland στο "Britain and the Revolt in Cyprus 1954-1959".
(δ) ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ της αιματοχυσίας, που επεδίωξε και προκάλεσε η τ/κ ηγεσία και η διοικούμενη στρατιωτικά από την Τουρκία ΤΜΤ, στην Κύπρο, εξηγούν επίσης επαρκώς οι Τ/Κ Ιμπραχίμ Αζίζ και Νουρεττίν Σεφέρογλου στην έκδοσή τους "Θύματα Φασιστικής Τρομοκρατίας" του 1965. Και ο Αχμέτ Αν στα κείμενά του, "Πώς το Κυπριακό μετατράπηκε σε εθνική υπόθεση της Τουρκίας - Σεπτεμβριανά και Κυπριακό" και "Ο Ρόλος της ΤΜΤ στο Κυπριακό".(
ε) Η συνέχεια της προσχεδιασμένης αιματοχυσίας, ως προϊόντος της ένοπλης επίθεσης που εκτόξευσε η Τουρκανταρσία του 1963-64, σε περαιτέρω κλιμάκωση εφαρμογής του επιτελικού "Σχεδίου Επανάκτησης της Κύπρου", αποκρυπτογραφείται στα "Έγγραφα του Χρηματοκιβωτίου Φαζίλ Πλουμέρ" της τ/κ ηγεσίας του Οκτωβρίου 1960 και του Σεπτεμβρίου 1963.
(στ) Τα αποτελέσματά της, σε ό,τι αφορά τον τ/κ πληθυσμό, περιγράφονται και στις επιστολές, συνεντεύξεις, άρθρα και μηνύματα που έστελνε από 1964 - 1966 ο Τ/Κ γιατρός και πολιτευτής δρ Ιχσάν Αλή. Όπως και σε όσα πρόλαβε να καταγγέλλει, μέχρι το 1965 που τον δολοφόνησε η ΤΜΤ, ο ηρωικός Τ/Κ Ντερβίς Αλί Καβάζογλου.
ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, με βάση τις προαναφερθείσες τουρκικές πηγές, ορίστηκε από την τουρκική, σκοπίμως αιματηρή, επιθετικότητα στην Κύπρο. Απέναντι στην οποία αντιτάχθηκε, ανεπαρκώς, η αντίσταση των Ελλήνων Κυπρίων. Ανεπαρκώς, διότι απέτυχε να εξαλείψει εξαρχής τους οχυρωμένους από την ΤΜΤ θυλάκους, μέσα στους οποίους, η ΤΜΤ, βιαίως μετακίνησε τους τ/κ πληθυσμούς, ως "στρατηγικό προγεφύρωμα" των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Β. Υπήρξε, λοιπόν, ένοπλη τουρκική επίθεση. Και ένοπλη ελληνική αντίσταση. Πολεμικές συγκρούσεις. Με θύματα εκατέρωθεν:
- Νεκρούς, μάχιμους, σε συγκρούσεις.- Νεκρούς, μάχιμους και άμαχους, απαχθέντες και εκτελεσθέντες σε πράξεις αντεκδίκησης.
- Νεκρούς που εκτελέστηκαν επειδή δεν συμμορφώθηκαν στις διαταγές και οι οποίοι προβλήθηκαν ως δήθεν θύματα της άλλης πλευράς.- Νεκρούς που δολοφονήθηκαν για εντελώς ιδιοτελείς λόγους, μέσα στο "ευνοϊκό" για θανατώσεις πολεμικό κλίμα.
- Νεκρούς, θύματα κρυμμένων προσωπικών διαφορών.- Νεκρούς, θύματα απίστευτα αιμοβόρων ανθρωπόμορφων τεράτων που σε πολεμικές περιόδους βρίσκουν ευκαιρία εκδήλωσης της διαστροφής τους.
(i) ΣΤΗ σελίδα 36 του "Πολίτη" 1.3.09, στην ίδια έκδοση που δημοσιεύτηκε το δεύτερο κατ' εμού άρθρο του κ. Ν.Κ, η ικανότατη Τ/Κ δημοσιογράφος κ. Σεβγκιούλ Ουλούνταγκ, ερεύνησε και δημοσίευσε την περίπτωση της δολοφονίας μιας αθώας τ/κ οικογένειας, του βοσκού Ραχμί Χασάν στα Λιβερά το 1963-64. Το κίνητρο τού απίστευτα στυγερού κακουργήματος που εντόπισε η μέχρι τώρα έρευνα της κ. Ουλούνταγκ, ήταν προσωπικές οικονομικές διαφορές.
(ii) Στις 7.1.1964, η δολοφονία του Τ/Κ μουχτάρη της Βιτσάδας Αμμοχώστου διαπράχθηκε από άλλον Τ/Κ που ήθελε να αναλάβει την αρχηγία της τουρκικής δύναμης στο χωριό.
(iii) Στις 16.1.1964 δημοσιεύτηκε ότι Τ/Κ εκτελεσθέντες υπό της ΤΜΤ περιλήφθηκαν στον κατάλογο ελλειπόντων (αγνοουμένων) προσώπων που έδωσε η τ/κ ηγεσία.
(iv) To 1985, ο Τούρκος δημοσιογράφος Αχμέντ Μπαράν αποκάλυψε στον Κώστα Γεννάρη ότι η "υπόθεση της μπανιέρας" του 1963 με την οποία έκανε παγκόσμιο "μπουμ" προπαγάνδας η Τουρκία, ήταν στημένη μετά που ο ταγματάρχης Νιχάτ Ιλχάν της ΤΟΥΡΔΥΚ, σε κατάσταση αμόκ, σκότωσε τη σύζυγο και τα παιδιά του.
(v) Στις 11.1.1975, το Κακουργιοδικείο Λεμεσού (δικαστές Λώρης, Χατζητσαγκάρης και Πιτσιλλίδης) επέβαλε την ποινή του θανάτου στον Ι. Α. Βουνιώτη για τον εκ προμελέτης φόνο πέντε Τουρκάλων.
(vi) Στις 16.10.2004 στον "Πολίτη", ο Σενέρ Λεβέντ δημοσίευσε τη μαρτυρία του Σουάτ Χουσεΐν Καφαντάρ για την αποτρόπαια εκτέλεση των αρρένων Τ/Κ της Τόχνης τον Αύγουστο του 1974 από ομάδα ανθρωπόμορφων Ε/Κ ενόπλων.
(vii) Στις 17.10.2004 ,στην "Αλήθεια", η Σ. Ουλούνταγκ δημοσίευσε τη μαρτυρία του Χουσεΐν Ρουστέμ Ακάνσοϊ για όμοιο και χειρότερο κακούργημα άλλης ομάδας Ε/Κ αιμοβόρων σε βάρος Τ/Κ αμάχων και γυναικοπαίδων στα τ/κ χωριά Μαράθα, Σανταλάς και Αλόα. Για τα οποία και ο γράφων δημοσίευσε σειρά άρθρων στη στήλη "Ειρήσθω" της "Σημερινής" από 24.10.2004 υπό τον τίτλο "Τόχνη & Εισαγγελέας".
ΩΣ ΝΟΜΙΚΟΣ και "Truth Now", συνεπώς, ο αξιότιμος κ. Ν. Κυριάκου θα έπρεπε ήδη να γνωρίζει ότι η αναζήτηση τής κάθε αλήθειας θέλει κοπιώδες σε βάθος ψάξιμο. Χωρίς αλλότριες προκατασκευασμένες παρωπίδες, στρατευμένες (για την επιβολή λύσης τύπου Ανάν) ντε και καλά να ενοχοποιήσουν λ.χ. όλους τους Κύπριους άνδρες επειδή κάποιοι Κίτες με τους συνεργούς τους απήγαγαν, βίασαν, δολοφόνησαν και πέταξαν νεκρές σε πηγάδια και στον Κοτσιάτη μια αθώα Σουηδέζα και μια αθώα Ουκρανή...

Με τιμή
Λάζαρος Α. Μαύρος

3 Μαρ 2009

Δικοινοτική Πορεία για την Αλήθεια και την Ελπίδα


Εισήγηση του Παύλου Παύλου στην ημερίδα του περιοδικού ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ

Αθήνα, 29. 1. 2009

Θέλουμε πράγματι να γράφουμε και να διδάσκουμε Ιστορία;
Προβολές από την κυπριακή εμπειρία και μια απόπειρα ερμηνείας (1)


Παύλος Παύλου (2)
Φιλόλογος – Μελετητής της Ιστορίας της Εκπαίδευσης


Η αντιπαράθεση διαρκείας που ξέσπασε στην Κύπρο για την Ιστορία


Πριν μερικές μέρες αναζωπυρώθηκε στην Κύπρο η συζήτηση για την Ιστορία, με αφορμή ένα επετειακό μήνυμα του Υπουργού Παιδείας. Κάποια κόμματα, οργανώσεις και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου αντέδρασαν έντονα για ένα απόσπασμα του μηνύματος, στο οποίο γινόταν λόγος για δράση «ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών εξτρεμιστικών οργανώσεων» την περίοδο 1963 - 1974. Προφανώς, οι διαμαρτυρόμενοι ήθελαν την αυστηρή παραμονή του υπουργού στο πλαίσιο της επίσημης μέχρι σήμερα εκδοχής για τη σύγχρονη Ιστορία του νησιού. Δηλαδή: «Οι Τουρκοκύπριοι στράφηκαν εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1963, αποχώρησαν από το κράτος, και αυτοαπομονώθηκαν γεωγραφικά μέχρι το 1974 που έγινε η τουρκική εισβολή». Τελεία. Δεν μπορώ να φανταστώ τι θα συνέβαινε, αν στο κείμενο ο υπουργός έκανε νύξεις – έστω – για τις ευρύτερες ευθύνες των Ελληνοκυπρίων για την περίοδο 1963 - 1974. Ευθύνες όχι απλά «λαθών», αλλά που μεταφράζονται εκτός των άλλων και σε εκατοντάδες νεκρούς και αγνοούμενους Τουρκοκυπρίους, πριν και κατά την τουρκική εισβολή.

Ένα απλό επεισόδιο του δικού μας «πολέμου της Ιστορίας», ή καλύτερα ενός από τους δικούς μας πολέμους της Ιστορίας. Στις δημόσιες εκδοχές για την Ιστορία έχει επικρατήσει η άποψη ότι «ενόσω υφιστάμεθα τις συνέπειες της εισβολής, δεν πρέπει να εξισώνουμε τις ευθύνες των δύο κοινοτήτων για την περίοδο 1963 – 74» [ας πούμε μια λογική ιδιότυπου συμψηφισμού, όπου το περίσσευμα στον ισολογισμό των βασάνων, του πόνου και της δυστυχίας επιβάλλεται απόλυτα ως η αποκλειστική αλήθεια]. Ακούγονται βέβαια και άλλα παρόμοια, τα οποία στον ισολογισμό εντάσσουν και τα 300 χρόνια Τουρκοκρατίας, οπότε το...«πλεόνασμα» της Ελληνοκυπριακής κοινότητας καθίσταται συντριπτικό.

Ο τελευταίος πόλεμος που ξέσπασε στην Ελληνοκυπριακή κοινωνία για την Ιστορία, από τον περασμένο Σεπτέμβριο, είναι συνδεδεμένος τόσο με το πολιτικό σκηνικό (Πρόεδρος από το ΑΚΕΛ, καθόλου αγαστές σχέσεις μεταξύ των συμπολιτευομένων κομμάτων, συστηματοποιημένες δικοινοτικές συνομιλίες για συμβιβαστική λύση του Κυπριακού), όσο και με την εξαγγελία νέας πρωτοβουλίας για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, και την αναδόμηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων στη δημόσια εκπαίδευση. Το μείγμα του πολιτικού σκηνικού και της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας, έχει γίνει πια εκρηκτικό. Έτσι, περνάμε στη σφαίρα της υστερίας, οπότε λειτουργούν άλλοι μηχανισμοί, πέραν της λογικής και της επιχειρηματολογίας. Βέβαια, ο ορθολογισμός και η επιστημονική τεκμηρίωση πρέπει προφανώς να εντείνουν τη δημόσια παρουσία τους, αλλά χωρίς την προσδοκία βραχυπρόθεσμης επικράτησης.


Χαρτογραφώντας το πώς το κυπριακό παρελθόν ορίζει σήμερα την Ιστορία

Η Δημόσια Ιστορία ως επιστημονικός κλάδος πια, θεωρεί δεδομένο ότι οι δημόσιες εκδοχές για την Ιστορία καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις αντιλήψεις για το παρελθόν, και το νόημα του ιδίου και της διδασκαλίας του(3). Και αυτές οι αντιλήψεις δεν αφήνουν ανεπηρέαστο τον κόσμο των εκπαιδευτικών, ακόμη και το χώρο των πανεπιστημιακών ιστορικών. Οι χώροι δεν είναι αποστειρωμένοι.

Παραθέτω λοιπόν σε συντομία τη δική μου ερμηνεία για τη διαδρομή και τη διαμόρφωση των σημερινών αντιλήψεων. Περιττό να πω ότι δε θα αποφύγω εντελώς τη συγχρονική ερμηνεία των γεγονότων:

Η ίδρυση του Ελληνικού κράτους το 1832 δίνει ώθηση στην ανάπτυξη της ιδέας του έθνους - κράτους ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους. Αυτό εντείνεται και με το άνοιγμα του Ελληνικού προξενείου στην Κύπρο, το 1846.
Η ιδέα της «εθνικής ολοκλήρωσης» παίρνει χαραχτήρα επιθυμίας για ένωση με την Ελλάδα. Η επιθυμία αυτή εξελίσσεται σε επιτακτικό αίτημα, όταν η Κύπρος περνά στα χέρια της Βρετανίας το 1878.
Η βρετανική αποικιοκρατία (1878 – 1959) – η οποία θεωρήθηκε τα πρώτα χρόνια περισσότερο ως απαλλαγή από την Οθωμανική διοίκηση και μεταβατικό στάδιο στην πορεία προς την ένωση με την Ελλάδα – καθώς και πολλοί άστοχοι βρετανικοί χειρισμοί, εντείνουν την επιθυμία για ένωση.
Από την άλλη, η παράδοση της Κύπρου από τους Οθωμανούς στους Βρετανούς δημιουργεί το έντονο συναίσθημα της ανασφάλειας στους Τουρκοκυπρίους, που προσκολλώνται στη Βρετανική διοίκηση. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, καθόλη τη διάρκεια της αποικιοκρατίας, η τουρκοκυπριακή άρχουσα τάξη συνεργάζεται με τη Βρετανική διοίκηση, και αντιδιαστέλλεται με την Ελληνοκυπριακή κοινότητα.
Ο αγώνας της ΕΟΚΑ επισημοποιεί το χάσμα ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Η καχυποψία μετατρέπεται σε εχθρότητα. Η δράση της τουρκοκυπριακής ένοπλης οργάνωσης ΤΜΤ εντείνει τα αντίστοιχα συναισθήματα ανάμεσα στους Ε/Κ.
Η περίοδος 1963 – 74 εξελίσσεται σε περίοδο ένοπλων συγκρούσεων των δύο κοινοτήτων. Οι Τουρκοκύπριοι, εν μέρει με πρωτοβουλία της δικής τους ηγεσίας (και κυρίως της «παρακρατικής» ηγεσίας της ΤΜΤ) και εν μέρει λόγω της πολιτικής ένοπλων διωγμών εκ μέρους της ελληνοκυπριακής πολιτικής ηγεσίας, αποχωρεί από όλα τα κρατικά όργανα και εγκλείεται σε μικρούς θυλάκους εδάφους. Η περίοδος αυτή εξελίσσεται σε – αποτυχημένη εν τέλει – διαδικασία «εκκαθάρισης» των Τουρκοκυπρίων, από ελληνοκυπριακούς κρατικούς και παρακρατικούς φορείς. Την ίδια περίοδο, ο απόλυτος έλεγχος του αναγνωρισμένου κράτους από τους Ελληνοκυπρίους, εκκολάπτει μια δυναμική οικοδόμησης ενός νέου τύπου ελληνοκυπριακού εθνικισμού: Παράλληλα με τον ελληνοκεντρικό τύπο, που επιδιώκει την ένωση με την Ελλάδα, εμφανίζεται και ο κυπροκεντρικός: Καχύποπτος απέναντι στην Ελλάδα, αλλά μαξιμαλιστικός στο Κυπριακό, με διαμορφούμενο συν τω χρόνω ιδανικό εκείνο ενός «καθαρού» κράτους, ελεγχόμενου αποκλειστικά από Ελληνοκυπρίους.
Το 1974 κορυφώνει το διχασμό των δύο κοινοτήτων με την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο. Τα όσα έγιναν (δολοφονίες, βιασμοί, εκτοπισμοί) κατά τις ημέρες της εισβολής, από τα τουρκικά στρατεύματα – αλλά και οι μαζικές δολοφονίες Τουρκοκυπρίων αμάχων από Ελληνοκυπρίους – ολοκληρώνουν το διαχωρισμό. Γεωγραφικό και ψυχολογικό.

Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδρομής διαδραματίζουν ρόλο σημαντικοί παράγοντες, όπως:
1.Η κάπως αργοπορημένη ωρίμανση της ιδέας του Έθνους – Κράτους. Η χρονική υστέρηση, παραμορφώνει το αίτημα της εθνικής ολοκλήρωσης και γεννά αντιφάσεις. Η μακρόχρονη μη υλοποίηση του οράματος επιτείνει σχήματα του τύπου «θύτης – θύμα», «δίκαιος – άδικος», «καλός – κακός». Σταδιακά αυτά τα σχήματα τείνουν να γίνουν απόλυτα κυρίαρχα – ιδιαίτερα μετά το 1925 – μιας και εξυπηρετούν ταυτόχρονα και δυνάμεις της κοινωνίας, όπως η άρχουσα τάξη και η Εκκλησία.
2.Η Εκκλησία επί Αγγλοκρατίας βλέπει μέσα από τη διαδικασία εθνικών διεκδικήσεων (που αγνοούν ηθελημένα την άλλη κοινότητα) τη μοναδική δυνατότητα επανάκτησης του προνομιακού ρόλου που είχε επί Οθωμανικής διοίκησης. Γι’ αυτό σταδιακά «θρησκευτικοποιεί» και απολυτοποιεί το αίτημα.
3.Η Κυπριακή κοινωνία υστερεί εξαιρετικά σε επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικών θεσμών και αλφαβητισμού, κατά το μεγαλύτερο μέρος της Αγγλοκρατίας. Είναι σχεδόν αποκλειστικά αγροτική κοινωνία, με μια ισχνή αστική τάξη. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο Χ. Ρίχτερ, υπήρξε περίοδος όπου από τους εννέα Ελληνοκύπριους-μέλη του Νομοθετικού (κάτι σαν «Βουλή», που σύστησαν οι Βρετανοί, με κυρίως συμβουλευτικό χαρακτήρα) οι επτά – ανεξαρτήτως επίσημου επαγγέλματος, δικηγόροι και γιατροί κυρίως – έχουν ως κύρια πηγή εισοδήματος τα κέρδη από την ακραίας μορφής τοκογλυφία προς τους αγρότες. Τεράστιες εκτάσεις γης άλλαξαν χέρια, εξαιτίας του φαινομένου της τοκογλυφίας. Φαινόμενο το οποίο ελάχιστα κατάφεραν να ελέγξουν οι Βρετανοί διοικούντες. Μια κοινωνία πολλαπλά ελεγχόμενη λοιπόν.
4.Οι Ελληνοκύπριοι κατέγραψαν ως εχθρική ενέργεια εκ μέρους των Τουρκοκυπρίων τη για δεκαετίες συνεργασία τους με τους Άγγλους αποικιοκράτες εναντίον τους, και οι Τουρκοκύπριοι είδαν στην ΕΟΚΑ τη δικαίωση των φόβων τους για τις προθέσεις των Ελλληνοκυπρίων.
5.Η ανεξαρτησία το 1960, κληρονόμησε επίσημα και ημιεπίσημα καπετανάτα ενόπλων ομάδων, που περιστρέφονται γύρω από βασικά πολιτικά πρόσωπα της εποχής. Αντίστοιχες ομάδες (με επικεφαλής την ΤΜΤ) υπήρχαν και ανάμεσα στους Τουρκοκυπρίους. Όλοι εξοπλίζονταν διαρκώς. Στα γεγονότα του 1963-4 διαδραμάτισαν τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Και από τις δύο πλευρές ημιεπίσημα ή επίσημα. Στην Ελληνοκυπριακή πλευρά με την επίσημη ανάθεση έργου από τον Πρόεδρο Μακάριο και τον υπουργό Εσωτερικών Πολύκαρπο Γιωρκάτζη, ισχυρό άντρα της εποχής.


Η επιβολή κυρίαρχων ερμηνειών για τα γεγονότα

Μετά το 1974, η Ελληνοκυπριακή πολιτική ηγεσία σύσσωμη (με αποχρώσεις είναι η αλήθεια) αποδέχθηκε μετά βίας το ομοσπονδιακό μοντέλο λύσης, θεωρώντας το ως το έσχατο σημείο υποχώρησης, στα όρια της προδοσίας. Εδώ να σημειώσουμε ότι το ΄74 αποτελεί καμπή και για την εδραίωση και ανάπτυξη του Κυπροκεντρικού εθνικισμού που ανέφερα προηγουμένως. Το πραξικόπημα των συνταγματαρχών κατά του Μακαρίου, που προηγήθηκε της τουρκικής εισβολής, αποτέλεσε το αμάρτημα που αποδυνάμωσε σε κάποιο βαθμό τον ελληνοκεντρισμό και ηρωοποίησε το Μακάριο, ανάγοντάς τον σε πρότυπο και ηγέτη του κυπροκεντρικού εθνικισμού. Από την πλευρά τους, οι Τουρκοκύπριοι έπλεαν για ένα διάστημα μετά το 1974 μέσα στη σύγχυση. Από τη μια η θριαμβευτική ερμηνεία των γεγονότων από το καθεστώς τους (Ντενκτάς) για τη σωτηρία τους με την εισβολή του τουρκικού στρατού, από την άλλη ο συνωστισμός για τα ‘φιλέτα’ στην ιδιοποίηση των περιουσιών Ελληνοκυπρίων. Κι όλα αυτά ανάμικτα πάντα με το αίσθημα ενοχής, ανασφάλειας και αβεβαιότητας. Η πάροδος του χρόνου επέτεινε αυτά τα συναισθήματα.

Με εκπληκτική ταχύτητα, από τα μέσα κιόλας της δεκαετίας του ’80, οι προ του ’74 κυρίαρχες τάξεις και στις δύο κοινότητες αποκατέστησαν πλήρως την κυριαρχία τους . Μαζί τους, παγιώθηκε και η αντίστοιχη βολική ερμηνεία για τα γεγονότα που προηγήθηκαν, κι εξοβελίστηκε στο περιθώριο οποιαδήποτε εναλλακτική ερμηνεία ή αμφισβήτηση. Ο στερεοτυπικός λόγος των ΜΜΕ και των πολιτικών, επέβαλε σχεδόν απόλυτα τις επίσημες ερμηνείες. Ακόμη και στο χώρο της Αριστεράς, άρχισαν να γίνονται βήματα σύμπλευσης για να αποφευχθεί η αποξένωση και η περιθωριοποίηση – κατά το δυνατόν. Πριν ακόμα το 1990, η πραγματικότητα διαιρέθηκε στα τέσσερα για την πλειοψηφία των ανθρώπων και στις δύο κοινότητες: Η πραγματικότητα που έζησαν, η πραγματικότητα που νόμιζαν ότι έζησαν, η πραγματικότητα που πίστευαν, και η πραγματικότητα που πίστευαν ότι όφειλαν να πιστεύουν(4). Οι Ελληνοκύπριοι εν ολίγοις διέγραψαν ότι είχε γίνει πριν το 1974, για να μπορούν να θεωρούν τον εαυτό τους ως το αποκλειστικό θύμα. Οι Τουρκοκύπριοι από την άλλη, διόγκωσαν αυτό που έγινε κυρίως από το 1963 μέχρι το 1974, διαγράφοντας το πριν και το μετά. Η επίσημη πολιτική ή προπαγάνδα βρισκόταν για τρεις δεκαετίες σε διαρκή διάλογο με τη συνείδηση του απλού πολίτη. Και πέτυχε την όσμωση, σε μεγάλο βαθμό υπέρ της.

Ανάμεσα στους Ελληνοκυπρίους, οι συνθήκες οικονομικής ανάκαμψης και η ενθάρρυνση της αναζήτησης διεξόδων ατομικών λύσεων, καθώς και το γεγονός ότι ήταν οι ηττημένοι της τελευταίας φάσης της σύγκρουσης (1974), ευνόησαν τη σε μεγάλο βαθμό ρήξη με τον ιστό της προ της εισβολής πραγματικότητας. Όμως, από την άλλη, ανάμεσα στους Τουρκοκύπριους η ανέχεια, η απομόνωση, η ελλειμματική δημοκρατία, έφθειραν σταδιακά και υπόγεια την επίσημη ερμηνεία. Όχι απόλυτα, αλλά αρκετά για να περάσει από τη μεμβράνη της το ιριδίζον φως από την άλλη πλευρά της πραγματικότητας και να αρχίσουν να συνδυάζονται οι ατομικές προσδοκίες για μια καλύτερη ζωή, με την προοπτική επίλυσης του Κυπριακού και ένταξης της Κύπρου στην Ενωμένη Ευρώπη. Ένα φωτεινό παράθυρο στον κόσμο.


Η «παρολίγον» ανατροπή

Αρχές της δεκαετίας του 2000. Τα πάντα συνωμότησαν για να προχωρήσουν οι διαδικασίες με το σχέδιο Ανάν και την ένταξη, ώστε να είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού η διέξοδος για τους Τουρκοκυπρίους. Έτσι, το κίνημα ανατροπής ουσιαστικά του παλιού καθεστώτος (Ντενκτάς) – με τις ευλογίες μάλιστα της Άγκυρας – βγήκε στους δρόμους για να διαμορφώσει την πραγματικότητα, αντί να την παρακολουθεί. Κάπως έτσι φτάσαμε στο «ναι» των Τουρκοκυπρίων το 2004.

Από την άλλη πλευρά, οι Ελληνοκύπριοι δεν είχαν ακολουθήσει πορεία παραφθοράς της επίσημης ερμηνείας, αλλά αντίθετα στερεοποίησής της. Η οικονομική ανάπτυξη και τα παρεμφερή., οδήγησαν στο να συνδεθούν τα συμφέροντα όχι μόνο μιας κυρίαρχης ομάδας αλλά και ενός όλο και μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας με τη μη λύση (από ιδιοκτήτες γης που θα έχανε – θεωρούσαν – την αξία της με τη λύση, μέχρι δημοσίους υπαλλήλους, αστυφύλακες, στρατιωτικούς, πολίτες συνδεδεμένους με το θεόρατο εκκλησιαστικό κεφάλαιο, κλπ.). Εξάλλου, η προσωπική τύχη και φήμη πολλών πολιτών, ήταν συνδεδεμένη με τη διατήρηση των μύθων και του διαχωρισμού.

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2004 είναι γνωστό. Εκείνο που είναι ελάχιστα γνωστό εκτός Κύπρου, είναι το κλίμα που επικράτησε στην Ελληνοκυπριακή κοινότητα μετά το δημοψήφισμα. Ένα πρωτοφανές κλίμα επιστροφής στη δεκαετία του ’60: Συστηματική καλλιέργεια της προσήλωσης στο καθαρό Ελληνοκυπριακό κράτος, διωγμός – θα τολμούσα να πω – όσων είχαν τοποθετηθεί υπέρ του «ναι» στο δημοψήφισμα. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, έμοιαζε περίπου αυτοκαταστροφική ενέργεια η σύμπηξη το Νοέμβριο του 2004 της Πλατφόρμας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων εκπαιδευτικών «Ενωμένη Κύπρος». Εξάλλου, ανάμεσα στα πρώτα θύματα του κλίματος αυτού, ήταν και ο ρόλος-λόγος των Μ.Κ.Ο.(5), με συστηματικό και στοχευμένο τρόπο. Εντολές και παρεμβάσεις του ίδιου του Προέδρου Τ. Παπαδόπουλου, δημιούργησαν ένα κλίμα πολύ βαρύ για την «άλλη άποψη». Πρώτος έδωσε το σύνθημα με τη γνωστή φράση για την «περιρρέουσα ατμόσφαιρα», δαχτυλοδείχνοντας όσους ψήφισαν «ναι» στο δημοψήφισμα ως πιθανότατα χρηματισθέντες από αμερικανικές υπηρεσίες! Το σύνθημα ήταν σαφές, και μια πλειάδα από πολιτικούς, δημοσιογράφους, στελέχη κομμάτων, μπήκαν σε μια τετραετή διαδικασία να αποδείξουν ποιος κυνηγά και αναθεματίζει πιο επίμονα τις «μάγισσες», όσους δηλαδή είχαν υπερψηφίσει το σχέδιο Ανάν.

Το κλίμα βέβαια αποδομήθηκε μερικώς μετά τις Προεδρικές εκλογές του 2008 – όχι όμως πλήρως. Η επίσημη Αριστερά είχε ανεχθεί (και πολλές φορές είχε συμβάλει) ως συγκυβέρνηση, στη δημιουργία του κλίματος αστυνομοκρατίας της σκέψης και της άποψης. Έτσι, η πλήρης απάρνηση εκ μέρους της των όσων έγιναν τα τέσσερα χρόνια, κρίνεται φυσιολογικά από τα στελέχη του ΑΚΕΛ ως επιλογή επικίνδυνη για το κόμμα. Έτσι και ο ρόλος των Μ.Κ.Ο. επανήλθε μερικώς, χρειάζεται όμως αρκετό ακόμη χρόνο για να επανακτήσει την επιρροή που είχε στην κοινωνία, ιδιαίτερα την περίοδο 2000 – 2003. Εδώ να σημειώσουμε ότι, η τραγικότητα των επαναπροσεγγιστών – που έχουν αριστερές κατά κανόνα καταβολές – έγκειται στο ότι σε όλη αυτή την πορεία έβλεπαν καθημερινά ως μοναδικό πολιτικό πρώτης γραμμής με σταθερή επαναπροσεγγιστική πολιτική και πολιτική λύσης, τον ηγέτη του κόμματος της Δεξιάς, δηλαδή του ΔΗΣΥ.


Η φύση της σημερινής αντιπαράθεσης

Η εκλογή του ηγέτη του ΑΚΕΛ στην Προεδρία αναπτέρωσε τις ελπίδες για λύση. Σύντομα άρχισαν ξανά οι συνομιλίες, οι οποίες, όσο αργά κι αν προχωρούν, με όσες δυσκολίες κι αν πραγματοποιούνται, αποτελούν ένα γεγονός.

Παράλληλα, άρχισε και μια άλλη διπλή μάχη: Από τη μια η προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού να εντάξει στο εκπαιδευτικό σύστημα δράσεις και διδακτικές πρακτικές που να καλλιεργούν κλίμα συμφιλίωσης και συμβίωσης με τους Τ/Κ, από την άλλη, η αναδόμηση των αναλυτικών προγραμμάτων, με την Ιστορία να βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα.

Το πρώτο δέχθηκε σκληρή κριτική, κυρίως από τα κόμματα που εκπροσωπούν τον κυπροκεντρικό εθνικισμό και από την Εκκλησία. Το Υπουργείο δεν υποχώρησε τυπικά, στην ουσία όμως αυτές οι δράσεις έχουν σε κάποιο βαθμό αδρανοποιηθεί. Επαφίενται σε μια μερίδα «μίλιταντς» στα σχολεία για να τις υλοποιήσουν. Το δεύτερο, άνοιξε μια πρωτοφανή συζήτηση για την Ιστορία και τη διδασκαλία της, η οποία αναζωπυρώνεται με κάθε αφορμή. Κι ενώ έχουμε πολύ δρόμο ακόμη για τη μορφοποίηση έστω της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, οι επιθέσεις κατά του υπουργού και της Κυβέρνησης είναι συνεχείς. Πρόκειται εν πολλοίς για μια σκιαμαχία που δίνει τη δυνατότητα στα συμπολιτευόμενα κόμματα να κάνουν αυτό που πραγματικά θέλουν (να αντιπολιτευθούν δηλαδή έντονα τον Πρόεδρο κυρίως για το Κυπριακό), να συσπειρώσουν τους οπαδούς τους, να συντηρήσουν ένα νόημα στην ύπαρξή τους. Μαζί τους και ακροδεξιές εθνικιστικές ομάδες και οργανώσεις που ξεφυτρώνουν κάθε μήνα σαν μανιτάρια.

Μέσα σε όλη αυτή τη συζήτηση για την Ιστορία και τη διδασκαλία της, το φορτίο της ίδιας της Ιστορίας ως γεγονότα και ερμηνείες, στρογγυλοκάθεται πάνω στο τραπέζι κάθε πτυχής του δημόσιου διαλόγου(6). Τείνω προσωπικά να πιστεύω ότι το ζήτημα δεν είναι απλά οι αντιδράσεις πολιτικών ή τα άρθρα ιστορικών ή δημοσιογράφων που ευθυγραμμίζονται. Μέρος του ζητήματος είναι η παγιωμένη πεποίθηση ότι η διδασκαλία της Ιστορίας έχει νόημα και σκοπό τον εθνικό φρονηματισμό και την εξαγωγή διδαγμάτων. Είναι αυτονόητο ότι τα διδάγματα θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τα στερεότυπα, άρα η διδασκαλία αποσκοπεί στην επαναβεβαίωση και τελεσίδικη εδραίωσή τους(7). Η φράση «τα γεγονότα είναι εκεί καταγραμμένα, δεν αλλάζουν», ακούγεται σχεδόν καθημερινά στις δημόσιες συζητήσεις. Μια αντίληψη ότι η αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας είναι κάτι συντελεσθέν και τελειωθέν. Οι ζωτικοί μύθοι, καθότι ζωτικοί, έχουν μυθική δύναμη(8). Η κάπως αργοπορημένη ωρίμανση της ιδέας του Έθνους – Κράτους. Η χρονική υστέρηση, παραμορφώνει το αίτημα της εθνικής ολοκλήρωσης και γεννά αντιφάσεις. Η μακρόχρονη μη υλοποίηση του οράματος επιτείνει σχήματα του τύπου «θύτης – θύμα», «δίκαιος – άδικος», «καλός – κακός». Σταδιακά αυτά τα σχήματα τείνουν να γίνουν απόλυτα κυρίαρχα – ιδιαίτερα μετά το 1925 – μιας και εξυπηρετούν ταυτόχρονα και δυνάμεις της κοινωνίας, όπως η άρχουσα τάξη και η Εκκλησία.

Βέβαια, θα ήταν λάθος να δοθεί η εντύπωση ότι τίποτα δεν κινείται και τίποτα δεν έχει πιθανότητες να αλλάξει. Η διαδικασία υποχώρησης αυτών των αντιλήψεων που κρατούν τη δημόσια ιστορία πολύ μακριά από την επιστήμη και την ορθολογιστική διδακτική πρακτική, έχει αρχίσει. Θα είναι βραδύτατη, και δε θα κινηθεί σε ευθεία γραμμή, αλλά έχει αρχίσει. Σε συνθήκες δε λιγότερο υστερικές, πιθανότατα να επιταχυνθεί. Είναι όμως δύσκολο και για πρακτικούς λόγους να έχουμε αποτελέσματα σύντομα όσον αφορά στα διδακτικά εγχειρίδια, γιατί η κυβέρνηση είναι εξαιρετικά προσεχτική για διάφορους λόγους. Εξάλλου, πολλά θα εξαρτηθούν και από την πορεία των συνομιλιών στο Κυπριακό, και από το κλίμα που θα τις συνοδεύει. Εν πάση περιπτώσει όμως, θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό το να παραμείνει η συζήτηση ανοιχτή. Από τις ίδιες τις εξελίξεις των τελευταίων μηνών στην Κύπρο, προκύπτει ότι η υστερία μπορεί να αντέχει στο χρόνο, να κερδίζει μάχες, χάνει όμως τον πόλεμο όταν η λογική αποδεικνύεται όχι μόνο ανθεκτική αλλά και θαρραλέα, σε ότι αφορά όσους θέλουν να την υπηρετούν.

Στην προσωπική μου απόπειρα ερμηνειών, προσθέτω ακόμη ένα σημείο. Πρόκειται για μια αντίληψη – που εμμέσως αλλά σαφέστατα επηρεάζει και τις προσεγγίσεις για την Ιστορία και τη διδασκαλία της – την οποία θεωρώ αν όχι επικίνδυνη, τουλάχιστον δυσάρεστη: Η Αριστερά στην Κύπρο, φαίνεται να έχει αναπτύξει μέσα στο χρόνο ένα σύνδρομο αντίστασης-προσαρμογής σε σχέση με την πραγματικότητα: Σε αντιδιαστολή με τον κλασικό εθνικισμό της Ακροδεξιάς στις δύο κοινότητες (από τη μια βίαιη προώθηση του ελληνοκυπριακού αιτήματος για ένωση με την Ελλάδα και μετά την ανεξαρτησία, από την άλλη μια τουρκοκυπριακή δυναμική πρόσδεσης στην Τουρκία), αλλά και ως ανάγκη για αποφυγή της αποξένωσής της από τις μάζες των δυο κοινοτήτων, έχει προσανατολιστεί σε μιας μορφής τοπικισμό, που κατά τη γνώμη μου είναι αδιέξοδος. Η ελληνοκυπριακή Αριστερά, θεώρησε ως συνεκτικό κρίκο των δύο κοινοτήτων, αλλά και ως σημείο επαφής της με το χώρο του Κέντρου (που παραδοσιακά είναι κυπροκεντρικά εθνικιστικός στην Ελληνοκυπριακή κοινότητα) την προσκόλληση στην παράδοση, στην κυπριακή ιδιαιτερότητα – και ακόμη περισσότερο στην αναπαραγωγή της. Για αντίστοιχους λόγους μια τέτοια «συνενωτική» ενδοστρεφής τάση παρατηρείται και στην Τουρκοκυπριακή Αριστερά. Όμως, καμιά συμβιωτική λογική δεν μπορεί να οικοδομηθεί στέρεα στην αναπόληση και μυθοποίηση ενός «αγνού, κοινού και ειδυλλιακού» παρελθόντος9, πολύ περισσότερο όταν βαυκαλίζεται κατά τρόπο γκροτέσκο με οριακής αισθητικής πολιτισμικές αναπαραγωγές. Για να μην αναφέρω την αυτόματη ξενοφοβική λογική που παράγει αυτή η τάση. Προσωπικά τη θεωρώ αδιέξοδη.

Κατά τη γνώμη μου, μόνο μια γενναία ματιά στον κόσμο και στους ρυθμούς του, ένα άνοιγμα προς τα έξω, παράλληλα με το άνοιγμα προς τον ‘άλλο’ – Τουρκοκύπριο ή Ελληνοκύπριο – μπορούν να εγγυηθούν ένα νέο πατριωτισμό με συμβιωτικό και συνάμα προοδευτικό περιεχόμενο(10). Η αισθητική της πρόταξης της νέας πολιτότητας – της ιδιότητας δηλαδή του πολίτη σε μια νέα συμβιωτική Κυπριακή Δημοκρατία – είναι μια πρόκληση. Οι αποδοχές και οι παραδοχές του παρελθόντος μπορούν να έχουν νόημα μέσα από την προοπτική ενός μέλλοντος που δε θα αποζητά εναγωνίως την κοινότητα μέσα από το άροτρο του 19ου αιώνα, αλλά θα χαίρεται τη διαφορετικότητα κάτω από τη στέγη μιας Δημοκρατίας-αυτοσκοπού.

Κλείνοντας, θα ήθελα να υπογραμμίσω το γεγονός ότι μια πηγή αισιοδοξίας είναι το πλήθος πια των ανθρώπων που αναπτύσσουν την ανθρώπινη επαφή ανάμεσα στις δυο κοινότητες σε καθημερινή βάση. Στα εξαιρετικά δύσκολα χρόνια του καθεστώτος Ντενκτάς, η επικοινωνία ήταν σχεδόν αδύνατη. Χρειαζόταν να μηχανεύεται κανείς διάφορα, ή να καταφεύγει στο εξωτερικό για να συνομιλήσει με συναδέλφους της άλλης κοινότητας. Τώρα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στις δυο κοινότητες που κάνουν πράξη καθημερινά την προσπάθεια για συνεννόηση. Και η επιθυμία τους για οικοδόμηση ενός κοινού μέλλοντος, εκφράζεται και μέσα από την ανάγκη να ακούσουμε ο ένας την εκδοχή του άλλου για την Ιστορία(11). Να εξετάσουμε πρώτα το δικό μας έγκλημα, πριν ζητήσουμε την ταπεινότητα του άλλου για το δικό του.

Στην Πλατφόρμα Ε/Κ και Τ/Κ εκπαιδευτικών «Ενωμένη Κύπρος», συνηθίζουμε να παραφράζουμε τον Άμος Όζ: «Οι τάφοι των προγόνων μας είναι ιεροί. Είμαστε όμως ανοιχτοί στις ερμηνείες του παρελθόντος, γιατί οι ζωές των παιδιών μας είναι πιο ιερές».-


1. Κάποιες απαραίτητες διευκρινίσεις, για όσους δε βιώνουν άμεσα το κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα:
Το κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα είναι έντονα ανταγωνιστικό, με το βλέμμα μονίμως στραμμένο στις εξετάσεις για τα ΑΕΙ στο τέλος του Λυκείου.
Κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε σταδιακή απόκλιση από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα: Εισάγονται νέοι θεσμοί και νέα διδακτικά αντικείμενα στη βάση της διεθνούς εκπαιδευτικής και επιστημονικής εμπειρίας, ανεξάρτητα από την αντίστοιχη πορεία του ελληνικού σχολείου. Τα σχολικά εγχειρίδια είναι κατά 70% περίπου αυτά που αποστέλλονται από τον ΟΕΔΒ (στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση το ποσοστό είναι μικρότερο απ’ ότι στη Δευτεροβάθμια), και το υπόλοιπο παραγωγή της κυπριακής ΥΑΠ.
Στο μάθημα της Ιστορίας, το πιο πάνω ποσοστό, φαίνεται να αντιστοιχεί τόσο στα εγχειρίδια, όσο και στην έμφαση στην Κυπριακή (30%), Ελληνική (45%) και Ευρωπαϊκή-Παγκόσμια (25%) Ιστορία. Η αντιστοιχία βέβαια δεν είναι ευθεία: Η διαφορετική δομή του αναλυτικού προγράμματος (ιδιαίτερα στο Λύκειο με τον τύπο Ενιαίου Λυκείου που υιοθετήθηκε στο ελληνοκυπριακό σχολείο), οδηγεί σε διαφοροποιήσεις και στον τρόπο αξιοποίησης των
εγχειριδίων. Για παράδειγμα, παραδοσιακά, το εγχειρίδιο που διδάσκεται στην Ελλάδα στα τμήματα κοινού κορμού, στην Κύπρο είναι το κύριο εγχειρίδιο και στα τμήματα κατεύθυνσης – όπου δε διδάσκεται καθόλου το αντίστοιχο της κατεύθυνσης του λυκείου της Ελλάδας.
Το Υπουργείο Παιδείας είναι συντηρητικά δομημένο, με τρόπο που να εκφράζει ιδανικά το διαχρονικό βαθύ κράτος. Πολλές επιμέρους αλλαγές ή φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις στο παρελθόν έχουν καταβροχθισθεί σε χρόνο ρεκόρ από τους μηχανισμούς του.
Οι εκπαιδευτικές συνδικαλιστικές οργανώσεις διατηρούν ακόμη αρκετή επιρροή. Μια επιρροή όμως που φθίνει για πολλούς αντικειμενικούς και υποκειμενικούς λόγους. Ένας απ’ αυτούς φαίνεται να είναι η ραγδαία αποξένωση από την κοινωνία – που μπορεί να μην είναι εντελώς άσχετη με την περισσότερο συντεχνιακή παρά συνδικαλιστική φυσιογνωμία των οργανώσεων αυτών.
Από το 2003 έχει εξαγγελθεί μια μεγαλόπνοη και ριζική μεταρρύθμιση. Η νέα κυβέρνηση δίνει έμφαση στην αναδόμηση των αναλυτικών προγραμμάτων. Στο πλαίσιό της αναμένεται και η συγγραφή νέων σχολικών εγχειριδίων για την Ιστορία. Τα τελευταία – ιδιαίτερα αυτά που θα αφορούν τη νεότερη και σύγχρονη Ιστορία της Κύπρου – έχουν ξεσηκώσει μια θύελλα συζητήσεων, πριν ακόμη οριστεί καν η επιτροπή που θα μελετήσει τα αντίστοιχα αναλυτικά προγράμματα, και πολύ πριν πλησιάσουμε στη στιγμή της συγγραφής τους.

2. Ο Παύλος Παύλου διδάσκει στο Λύκειο Ακρόπολης στη Λευκωσία. Πρόσφατα (2008) εξέδωσε το βιβλίο Δημόσιο Σχολείο - Οδηγίες Κρίσεως. Κριτική προσέγγιση του εκπαιδευτικού συστήματος της Κύπρου. ‘Αφορισμοί’ και προτάσεις, Λευκωσία: Εκδόσεις Πάργα. Είναι ιδρυτικό μέλος της Πλατφόρμας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων Εκπαιδευτικών ‘Ενωμένη Κύπρος’.

3. Για τις δημόσιες χρήσεις της ιστορίας, ενδεικτικά: Φλάϊσερ, Χ., (2008). Οι Πόλεμοι της Μνήμης: Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στη Δημόσια Ιστορία, Αθήνα: Νεφέλη, Κόκκινος, Γ., (2006). Συμβολικοί Πόλεμοι για την Ιστορία και την Κουλτούρα. Το παράδειγμα της σχολικής ιστορίας στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Αθήνα: Μεταίχμιο. Επίσης, το αφιέρωμα του περιοδικού Ιστορείν με τίτλο: Public Histories στο Historein, v. 4, 2003-2004, Athens: Nefeli.

4. Αναλογίες βεβαίως (τραυματικό παρελθόν, καθήκον μνήμης, επιλεκτική λήθη, πολιτική σκοπιμότητα και χρησιμοποίηση της ιστορίας) εντοπίζονται σε όλες σχεδόν τις χώρες των Βαλκανίων. Βλ. C. Koulouri, (2002). ‘Introduction’ στο Koulouri, C. (ed.), Clio in the Balkans. The Politics of History Education, Thessaloniki: CDRSEE, σ.σ. 25-35.

5. Ο ρόλος των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στην Κύπρο υπήρξε σημαντικός όσον αφορά την ανάπτυξη επαναπροσεγγιστικών πρακτικών και κοινής δράσης και από τις δυο κοινότητες, σε περιόδους όπου η επαναπροσέγγιση αυτή ήταν πρακτικά πολύ δύσκολη. Ενδεικτικά: P. Loizos, ‘Bicommunal Initiatives and their Contribution to Improved Relations between Turkish and Greek Cypriots’ στο South European Society and Politics, V. 11, No 1, March 2006, σ.σ. 179-194, Makriyianni, C. - Psaltis, C., (2007). ‘The Teaching of History and Reconciliation’ στο The Cyprus Review, 19: 1, σ.σ. 43-69, καθώς και σχετικές αναφορές στα άρθρα των Β. Σακκά, και G. Uludag - K. Ozen στη Νέα Παιδεία τ. 127.

6. Liakos, A., (2008). ‘History Wars: Testing Tolerance’ στο Tolerance and Discriminations in History, CLIOHRESnet (υπό δημοσίευση) και στο http://users.auth.gr/~marrep/PS_REPOUSI/ENG/PUBLICATIONS/History%20Wars%20_%20A.%20Liakos.pdf

7. Repousi, M., (2007). «Politics questions history education. Debates on Greek History Textbooks», Annales de la Société Internationale pour la didactique de l’histoire Yearbook 2006/2007, p. 99-110.

8. Ο E. Hobsbaum επισημαίνει ότι το κλασικό παράδειγμα μιας κουλτούρας ταυτότητας που στηρίζεται πάνω στο παρελθόν μέσω μύθων μεταμφιεσμένων σε ιστορία είναι ο εθνικισμός, θυμίζοντας ότι ο Έρνεστ Ρενάν παρατηρούσε ότι ‘εδώ και περισσότερο από ένα αιώνα η λήθη, ή ακόμα και η παραχάραξη της ιστορίας, αποτελεί ουσιώδη παράγοντα της διαμόρφωσης ενός έθνους, γι αυτό και η πρόοδος των ιστορικών σπουδών αποτελεί συχνά κίνδυνο για μια εθνικότητα’. Βλ. Ε. Hobsbaum, (1998). Για την Ιστορία, μετ. Π. Ματάλας, Αθήνα: Θεμέλιο, σ.σ. 324-325).

9. Kizilyurek, N., (2008). History Teaching and ‘History Wars’ in Cyprus στο http://www.hisdialresearch.org/articles.htm


10. Βλ. άρθρο της Μ. Ρεπούση στην Αυγή (24-3-2007) με τίτλο «
Ελληνοκυπριακά και τουρκοκυπριακά εγχειρίδια ιστορίας» και αντίστοιχα για το εγχείρημα Παλαιστινίων – Ισραηλινών το άρθρο ‘Για την Ιστορία του άλλου’ της ίδιας, στην εφημερίδα Τα Νέα (6-10-2004).


11. Papadakis, Y., (2008). ‘Narrative, Memories and History Education in Divided Cyprus’ στο History and Memory, v. 20, n 2, Fall / Winter 2008, σ.σ.128-148 (και στο
http://www.hisdialresearch.org/articles.htm)

1 Μαρ 2009

Ανακοίνωση ΠΟΕΔ: Ακόμη ένας αναχρονισμός


27/2/2009

Πλατφόρμα Ε/κ και Τ/κ Εκπαιδευτικών “Ενωμένη Κύπρος”
[ε/κ τμήμα]

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Πρόσφατη ανακοίνωση της ΠΟΕΔ (4. 2. 2009) αναφορικά με τις δικοινοτικές επαφές εκπαιδευτικών και μαθητών, έχει προκαλέσει μεγάλη έκπληξη σε πολύ κόσμο, εκπαιδευτικούς και μη. Η ανακοίνωση αυτή προξένησε αρνητική εντύπωση ακόμη και σε ανθρώπους που είναι επιφυλακτικοί σε ζητήματα επαναπροσέγγισης, γιατί πέραν του περιεχομένου της διακατέχεται από ένα πνεύμα που αποπνέει κλίμα 2004. Μας πάει εν ολίγοις πολύ πίσω.
Στην αναπάντεχη αυτή ανακοίνωση, η ΠΟΕΔ ζητά από τα μέλη της να αποφεύγουν τις επαφές Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων εκπαιδευτικών και μαθητών, και ρητά προτρέπει να αποφεύγονται οι επισκέψεις Τουρκοκυπρίων σε ελληνοκυπριακά σχολεία. Είναι προφανές ότι η ανακοίνωση αυτή ήταν προϊόν της αυξημένης ανησυχίας όσων αντιμετωπίζουν ως εφιάλτη το ενδεχόμενο συνεννόησης των δυο κοινοτήτων και την επίλυση του Κυπριακού. Όλα δείχνουν ότι οι προσεχείς μήνες μας εισάγουν σε μια περίοδο ακόμη πιο ουσιαστικών διαπραγματεύσεων ανάμεσα στους δυο ηγέτες. Γι’ αυτό ίσως, δρώντας «προληπτικά», μια περιστασιακή πλειοψηφία της εκπαιδευτικής αυτής οργάνωσης προσπαθεί να αποτρέψει αναμενόμενες δραστηριότητες στα σχολεία, οι οποίες θα κινούνται στην κατεύθυνση της επαφής και συνεννόησης των δυο κοινοτήτων.
Ως Πλατφόρμα θεωρούμε ότι η ανακοίνωση της ΠΟΕΔ αποτελεί ισχυρή ένδειξη του πόσο άρρηκτα δεμένα είναι τα δύο: η επιθυμία για επίλυση του Κυπριακού στη βάση της συνεννόησης και του αλληλοσεβασμού των κοινοτήτων, και η εκπαιδευτική διαδικασία και πρακτική, οι οποίες μπορούν να οικοδομήσουν στη νέα γενιά το πνεύμα της συμφιλίωσης – απαραίτητο για το στέριωμα της συμβίωσης.
Από την πλευρά μας, καλούμε τους εκπαιδευτικούς να κάνουν την επιλογή τους σ’ αυτήν ακριβώς τη βάση. Στην ευρωπαϊκή Κύπρο του 21ου αιώνα, η ρίψη δογματικών, αυταρχικών και απαγορευτικών βεγγαλικών, χωρίς τεκμηρίωση και επαρκή αιτιολόγηση, δεν μπορεί να σημαίνει οτιδήποτε άλλο από την υπόμνηση ότι το θλιβερό παρελθόν απλά αντιστέκεται στο μέλλον.

Όταν το δάκτυλο έδειχνε το φεγγάρι...

ΠΟΛΙΤΗΣ - 01/03/2009
Του Αντρέα Παναγιώτου

[η τεκμηρίωση της ιστορίας και οι εκστρατείες λογοκρισίας]
Η φράση "όταν το δάκτυλο έδειχνε το φεγγάρι κάποιοι επέμεναν να βλέπουν το δάκτυλο" ταιριάζει νομίζω αρκετά καλά στην προσπάθεια μερικών "λειτουργών των ΜΜΕ" να δαιμονοποιήσουν τη δημόσια παρέμβαση του κ. Ρ. Κατσιαούνη για τα τουρκοκυπριακά θύματα των συγκρούσεων της περιόδου 1963-64. Κάποιοι προσπάθησαν να εστιάσουν την προσοχή στον αγγελιαφόρο, για να μην δει το κοινό το μήνυμα. Έτσι, ενώ το θέμα ήταν αν υπήρξαν Τ/Κ θύματα εγκλημάτων από Ε/Κ εθνικιστές, κάποιοι προσπαθούσαν να συζητήσουν αν μπορεί ένας ιστορικός να καταθέτει σε συνέντευξη παιδικές μνήμες, αν είχε δίκαιο να υπογράφει σαν "πρώην καθηγητής του Πανεπιστήμιου της Οξφόρδης" κλπ. Ήταν μια σαφής προσπάθεια να διασυρθεί το άτομο, για να περιθωριοποιηθούν οι απόψεις και τα τεκμήρια τα οποία τόλμησε να παραθέσει στο δημόσιο χώρο - έτσι ώστε να εκφοβιστούν όσοι άλλοι θα ήθελαν να μιλήσουν.
Το ότι αυτήν τη φορά απέτυχαν οι λογοκριτές, είναι ενδιαφέρον. Σημάδι των καιρών ενδεχομένως.
Είδα πρόσφατα στον Πολίτη [18/2/2009] ένα νέο κείμενο του κ. Μαύρου στη ροή των επιθέσεων του εναντίον του κ. Κατσιαούνη. Εδώ υπήρχε και κάτι νέο - ο κ. Μαύρος "απέσυρε" τις αμφισβητήσεις για τα ακαδημαϊκά προσόντα του κ. Κατσιαούνη. Πέρα από το αστείο της διατύπωσης, υπάρχει και ένα ζήτημα το οποίο αξίζει να σχολιαστεί σε σχέση με τα δικαιώματα/ άμυνα του πολίτη απέναντι στην εξουσία μερικών λειτουργών των ΜΜΕ. Ο κ. Μαύρος παραδέχεται ότι η προηγούμενη εκστρατεία εναντίον του κ. Κατσιαούνη ήταν τελικά λανθασμένη:
"Έχοντας διαβάσει τον κατάλογο των πανεπιστημιακών περγαμηνών του, που δημοσίευσε, μετά χαράς αποσύρω κάθε αμφισβήτηση των τυπικών του προσόντων."
Χαριτωμένη προσπάθεια να πει κάποιος "έκαμα λάθος". Το πρόβλημα είναι το εξής: αφού τώρα πείστηκε ο κ. Μαύρος, γιατί δεν έκανε όπως άρμοζε σε ένα δημοσιογράφο που όπως ισχυρίζεται ψάχνει τα αρχεία, μια σοβαρή έρευνα πριν αρχίσει τις δημοσιεύσεις και τις εκπομπές του; Η έστω, γιατί δεν ζήτησε πιο έγκαιρα από τον κ. Κατσιαούνη τα στοιχεία, που αφού τα διάβασε πείστηκε να "αποσύρει την αμφισβήτηση"; Μήπως γιατί τότε δεν τον ενδιέφερε η αλήθεια, αλλά το να έχει κάτι να κατηγορεί δημόσια τον κ Κατσιαούνη; Μπορεί, δηλαδή, ένας λειτουργός των ΜΜΕ [με τη σχετική εξουσία που έχει η δυνατότητα μαζικής προπαγάνδας] να κατηγορεί κάποιον για μέρες και μετά με μια προτασούλα να κλείνει το θέμα; Θα μπορούσε βέβαια κάποιος να παραβλέψει αυτήν τη διάσταση και να εστιάσει στο ότι η δημόσια παραδοχή του κ. Μαύρου βοηθά στην ανάπτυξη ενός νηφάλιου δημόσιου διάλογου. Δυστυχώς, ο "κώδικας της δαιμονοποίησης", ο οποίος χρησιμοποιείται από τον κ. Μαύρο στη συνέχεια του κειμένου του [οι αναφορές περί δημοσιογραφικού "τσαρλατανισμού" λ.χ.], δεν επιτρέπουν την προηγούμενη εστίαση/ερμηνεία. Κρίμα.
Όσο για τα "μη τυπικά" ακαδημαϊκά προσόντα του κ. Κατσιαούνη και την ακαδημαϊκή-ερευνητική του συνεισφορά, θα ήταν καλά, αν πραγματικά ενδιαφέρεται να μάθει ο κ. Μαύρος και όχι μόνο να ρίχνει λάσπες για μικροπολιτική παραπλάνηση, να διερευνήσει τη σημασία [τόσο μεθοδολογικά, όσο και σε σχέση με τα τεκμήρια] του έργου "Labour, Society and Politics in Cyprus during the second half of the nineteenth century" για τη νεότερη κυπριακή ιστοριογραφία. Αλλά θα μπορούσε ο κ. Μαύρος να δει και το επίσης σημαντικό έργο του κ. Κατσιαούνη για τη δεκαετία του '40 ["Η Διασκεπτική, 1946 - 1948"], το οποίο μπορεί να τον βοηθήσει να κατανοήσει μερικά πράγματα - και για την ιστορία, αλλά και για τους κώδικες του δημόσιου λόγου.
Ας εξετάσουμε όμως αναλυτικά το δημόσιο/επιχείρημα λόγο του για να δούμε αν ο κ. Μαύρος βρίσκεται σε θέση κάποιας αξιοπιστίας ώστε να ζητά από άλλους τεκμηρίωση. Η δομή του επιχειρήματός του βασίζεται σε τρεις ρητορικές κινήσεις:
1. Δαιμονοποίηση: η κατασκευή του "εθνικά ύποπτου" με μια παραπλανητική αποσπασματική αναφορά στα γεγονότα
2. Η αμφισβήτηση της εγκυρότητας με μια επιλεκτική/ λογοκριτική αναφορά σε τεκμήρια
3. Την έμμεση μετατόπιση της ευθύνης - και του θέματος. Ο κ. Μαύρος στο τέλος ζητά έμμεσα ευθύνες από όσους δεν μίλησαν για τα εγκλήματα που ο ίδιος προσπαθεί ακόμα και σήμερα να συγκαλύψει.Η κατασκευή του εθνικά ύποπτου. Ο κ. Μαύρος ξεκινά και λέει ότι μόλις ξέσπασε η υπόθεση Ολγκατς δημοσιεύτηκε η συνέντευξη του Κατσιαουνη η οποία βοήθησε τους "Τούρκους". Ο κ. Μαύρος εδώ παραπλανεί σαφώς ελπίζοντας ότι το αναγνωστικό κοινό δεν παρακολούθησε την συζήτηση που προηγήθηκε. Ας δούμε ένα μικρό ιστορικό της εμπλοκής του κ. Κατσιαουνη με το θέμα των τ/κ αγνοουμένων το οποίο λογοκρίνει ο κ. Μαύρος. Στις 21/1/2009 δημοσιεύτηκε στην Χαραυγή μια απάντηση/σχολιο του κ. Κατσιαουνη ["Η εγκύκλιος του Υπουργού και η απάντηση ενός Βρετανού"] σε ένα κείμενο του Α. Μιχαηλιδη στο Φιλελεύθερο. Ο κ. Μιχαηλιδης χρησιμοποιώντας αποσπάσματα από ένα κείμενο ενός βρετανού διανοούμενου [του Π. Αντερσον] προσπαθούσε να ισχυριστεί ότι ο συγγραφέας έκφραζε θέση αντίθετη με αυτήν την Υπουργού Παιδείας για τις "εξτρεμιστικές οργανώσεις" της περιόδου 60-74 ["Ένας Βρετανός άπαντα στον Υπουργό Παιδείας", 17/1/2009]. Ο Κατσιαουνης του υπέδειξε ότι διάβαζε επιλεκτικά το αρχικό κείμενο και ότι ο Αντερσον ουσιαστικά λέει ακριβώς το αντίθετο αυτού που προσπαθούσε να πει ο Μιχαηλιδης - ο Αντερσον θεωρούσε την ε/κ πλευρά ότι είχε περισσότερη "επιθετικότητα" το 63-64 και ότι δεν τιμωρήθηκαν οι ένοχοι για εγκλήματα εναντίον τ/κ. Αφού του υπέδειξε το σχετικό απόσπασμα, ο Κατσιαουνης προχώρησε σε μια αναφορά που τεκμηρίωνε ακόμα περισσότερο το ότι η θέση του κ. Μιχαηλιδη ήταν αντιφατική: την ίδια μέρα που είχε δημοσιευτεί το κείμενο του Μιχαηλιδη που αμφισβητούσε την θέση ότι υπήρχαν ε/κ εξτρεμιστές και τ/κ θύματα εθνικιστικής βίας, σε άλλη σελίδα της εφημερίδας στην οποία είναι διευθυντής σύνταξης ο κ. Μιχαηλιδης, είχε δημοσιευτεί μια ειδησεογραφική αναφορά για την ανεύρεση ομαδικού τάφου τ/κ βοσκών από το Πετροφανι. Ακολούθησε μετά μια συνέντευξη του κ. Κατσιαουνη στην Χαραυγή της οποίας η εστίαση στο θέμα των αγνοουμένων ήταν σαφές ότι συνέχιζε από το κείμενο-απάντηση στον κ. Μιχαηλιδη. Ο κ. Μαύρος λογοκρίνει αυτό το ιστορικό πλαίσιο για να ταυτίσει τον κ. Κατσιαουνη με τον Ολγκατς - του οποίου οι δηλώσεις έγιναν σαφώς μετά [22/1/2009] που ξεκίνησε η συζήτηση των Μιχαηλιδη-Κατσιαουνη [21/1/2009]. Η τούρκικη κοινή γνώμη έχει ακούσει άπειρες φορές [και με υπερβολές] για τα εγκλήματα των ε/κ ενάντια σε τ/κ. Και υπάρχει και η επίσημη παραδοχή από την Κυπριακή Δημοκρατία για τα εγκλήματα σε βάρος τ/κ με την δημοσίευση της λίστας των 500 τ/κ αγνοουμένων. Οπότε η επίθεση εναντίον του κ. Κατσιαουνη είχε άλλα εσωτερικά [για τα ε/κ κοινότητα] κίνητρα. Κάποιοι θέλουν να είναι λογοκριτές του δημόσιου λόγου προφανώς. Η επιλεκτικη/λογοκριτικη αναφορά στα τεκμήρια. Ίσως το ότι ο κ. Μαύρος κατανοεί ότι η προσπάθεια σύνδεσης Κατσιαουνη-Ολγκατς είναι όχι απλά παρατραβηγμένη αλλά αφήνει και ανοικτό το ζήτημα της "ιστορικής αλήθειας", κάνει μετά μια προσπάθεια να διαπραγματευτεί το ζητούμενο ιστορικά. Δεν εστιάζει στην αναφορά στο Πετροφανι η οποία ήταν η πρώτη αναφορά σε ομαδικό τάφο του κ. Κατσιαουνη - και την οποία λογόκρινε και ο κ. Μιχαηλιδης. Να υποθέσουμε ότι εκείνος ήταν ομαδικός τάφος λοιπόν. Κοιτά να δεις που υπάρχουν και τέτοιοι - αλλά βέβαια λογοκριμένοι. Ο κ. Μαύρος εστιάζει στην αναφορά του κ. Κατσιαουνη στην συνέντευξη του [στις 25/1/2009] για τον ομαδικό τάφο στον Α. Βασίλειο. Παραθέτει την είδηση της Χαραυγής τον Γενάρη του 64, για τις εκταφές στο τ/κ κοιμητήριο του χωριού, και προσπαθεί να εκμαιεύσει ότι η τότε είδηση δεν ήταν για ομαδικό τάφο, και άρα [έκτος από εθνικά ύποπτος] ο κ. Κατσιαουνης κάνει και επιστημονικά λάθος. Η είδηση η οποία βασίζεται στην αναφορά του τότε κυβερνητικού εκπροσώπου λέει ότι οι νεκροί τ/κ που βρέθηκαν μετά από εκταφές στον Άγιο Βασίλειο είχαν σκοτωθεί τις πρώτες ημέρες της σύγκρουσης και ότι είχαν θαφτεί διότι "ηρχισεν η αποσυνθεσις των πτωμάτων". Υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα με αυτήν την εκδοχή η οποία λέει ότι απλά βρέθηκαν 21 αζήτητα τ/κ πτώματα στο νοσοκομείο Λευκωσίας. Στον κατάλογο των τ/κ αγνοούμενων τον οποίο οριστικοποίησαν οι 2 πλευρές και τον οποίον η ε/κ πλευρά ανάρτησε και στο διαδικτυακο χώρο του υπουργείου εξωτερικών αναφέρονται 13 αγνοούμενοι τ/κ από τον Άγιο Βασίλειο - όλοι εξαφανίστηκαν στις 24/12. Εκείνοι προφανώς δεν ήταν απλά νεκροί που σκοτώθηκαν σε κάποια μάχη στην Λευκωσία η δολοφονήθηκαν γιατί βρέθηκαν σε λάθος σημείο την λάθος στιγμή στην πρωτεύουσα. Και 13 εξαφανισμένοι σε μια μέρα σε ένα χωριό, δεν είναι κάτι που θα έπρεπε να ευαισθητοποιήσει κάπως; Αν το 1974 υπήρχαν 13 ε/κ αγνοούμενοι σε ένα χωριό, τι θα λέγαμε σαν ε/κ πλευρά; Διότι τα κριτήρια για τους αγνοούμενους είναι κοινά. Η μήπως θα υπαινιχθούν κάποιοι ότι η 12χρονη κοπέλα που είναι στην λίστα των αγνοουμένων ήταν στέλεχος της ΤΜΤ; Η ήταν μήπως οι 60-70χρονοι παππούδες; Ελπίζουμε να μην το ακούσουμε και αυτό. Αν λοιπόν υπήρχαν 13 τ/κ αγνοούμενοι από τον Άγιο Βασίλειο και στις εκταφές βρέθηκαν 21 πτώματα τότε προφανώς ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έλεγε εν μέρει την αλήθεια - ότι μεταφέρθηκαν εκεί και άλλα πτώματα από περιοχές της Λευκωσίας. Αλλά οι νεκροί του Άγιου Βασίλειου παραμένουν. Η μήπως έχει πληροφορίες ο κ. Μαύρος ότι εκείνοι οι αγνοούμενοι ταφηκαν αλλού; Κατά συνέπεια φαίνεται ότι ο κ. Κατσιαουνης υπέδειξε σωστά πότε έγινε μια από τις πρώτες μαζικές εκταφές τ/κ πτωμάτων - περίπου 3 εβδομάδες μετά την αρχή των "φασαριών" τον Δεκέμβρη του 63 στον Άγιο Βασίλειο. Μπορεί να υποθέσει κάποιος ότι ο κ. Μαύρος μάλλον δεν έκανε έρευνα - αν έκανε ίσως να καταλάβαινε και την διαφορά των 500 επίσημα αποδεκτών τ/κ αγνοουμένων από τους 800 που αναφέρονται στην συνέντευξη. Για το ότι υπήρξαν και εγκλήματα "μερικών ελληνοκυπρίων" υπάρχει αναφορά και στον πρώτο τόμο της "Κατάθεσης" του κ. Κληριδη ["..από μερικούς ελληνοκύπριους έγιναν πράξεις κτηνωδίας και αδιαφορίας για την ανθρώπινη ζωή", σελ. 244], όπως και στο έργο του R. Patrick "Political Geography and the Cyprus Conflict", 1976. Στο έργο του Patrick υπάρχει και συγκεκριμένη αναφορά στον Άγιο Βασίλειο. Ας τα ψάξει ο κ. Μαύρος. Απόπειρα μετατόπισης ευθυνών. Προς το τέλος του κειμένου του ο κ. Μαύρος επικεντρώνεται στο ερώτημα αν έλεγε ψέματα η Χαραυγή και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος τότε. Χαριτωμένο ενδιαφέρον επίσης για την συνέπεια των εντύπων. Δηλαδή ο κ. Μαύρος πιστεύει ότι σε μια αντιπαραθεση [ιδιαίτερα σε μια πολεμική] η μια πλευρά [όποια και αν είναι] λέει η παραδέχεται την αλήθεια; Η για να το θέσουμε με τους όρους της τότε περιόδου - όταν ο Μακάριος συναντούσε στελέχη της χούντας από το 1967 μέχρι το 1974 και έλεγαν οι εκπρόσωποι ότι όλα ήταν "μέλι - γάλα", πρέπει να το πιστέψουμε; Σαφώς οι δηλώσεις στα ΜΜΕ ερμηνεύονται αναλόγως του ιστορικού πλαισίου. Αυτό σίγουρα το ξέρει ο κ. Μαύρος. Είναι σαφές ότι κυπριακή αριστερά [με βάση επίσημες δηλώσεις, την κοινωνική ιστορία, και απομνημονεύματα] ήταν ενάντια στις δικοινοτικές συγκρούσεις από την δεκαετία του 50 και κατά την διάρκεια των συγκρούσεων υπήρχε μια σαφής διαφοροποίηση της ρητορικής της ε/κ αριστεράς από άλλες πολιτικές δυνάμεις: η αριστερά τόνιζε την ανάγκη εσωτερικής, δικοινοτικής ειρήνης/συνεργασιας σαν βάση για τον αντί-ιμπεριαλισμό σαν εξωτερική στρατηγική. Όμως και η ίδια η αριστερά [και των 2 κοινοτήτων] τότε, ήταν υπό έμμεσο διωγμό - η τελευταία δολοφονία ε/κ αριστερού που έχει καταγραφει/τεκμηριωθει ήταν 1 χρόνο μόλις πριν, το 1962, ενώ η "Οργάνωση", όπως τεκμηριώνει και ο Μ. Δρουσιωτης, είχε σαν άμεσο και σαφή στόχο "τον κομμουνισμό". Σε εκείνο το πλαίσιο η ε/κ αριστερά [όπως και οι φιλελεύθεροι η οποίοι ήταν μια άλλη πτέρυγα της κοινωνίας η οποία διαφωνούσε με τις δικοινοτικές αντιπαραθέσεις] δεν άρθρωσε μια έντονη φωνή διαμαρτυρίας για τα εγκλήματα σε βάρος των τ/κ. Στον δημόσιο λόγο υπήρχε σιωπή - η σιωπή που επιβάλει η λογοκρισία. Στην καθημερινότητα, όμως, ήταν και είναι γνωστό ότι έγιναν εγκλήματα σε βάρος των τ/κ. Αυτό έλεγε ο κ. Κατσιαουνης με την αναφορά του στις παιδικές μνήμες των φημών για απαγωγές/εξαφανισεις τ/κ στο Βαρωσι. Αν ο κ. Μαύρος θέλει μπορεί να το διερευνήσει. Να βρει τις ημερομηνίες και να κοιτάξει στον επισημο/αναγνωρισμενο κατάλογο των τ/κ αγνοουμένων αν όντως υπήρξαν τ/κ οι οποίοι εξαφανίστηκαν εκείνες τις μέρες στο Βαρωσι και την ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Κύπρου. Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα "συλλογή" τ/κ αγνοουμένων [που φαίνεται να εξαφανίζονταν σε δρόμους και σε αποθήκες] ανάμεσα στις ημερομηνίες 11-13 Μαΐου 1964 την οποία θα μπορούσε να προσπαθήσει να μας ερμηνεύσει με βάση τα γεγονότα. Γίνονταν μάχες τότε; Γιατί και που εξαφανίστηκαν αυτά τα άτομα; Μπορεί και να μετρήσει τον ακριβή αριθμό των τ/κ αγνοουμένων εκείνων των ημερών αν θέλει. Η μήπως η απάντηση είναι ότι δεν πρέπει να μιλούμε για αυτά;Ο κυρίαρχος λόγος μέχρι τώρα απαγόρευε την δημόσια συζήτηση. Αυτό άραγε τι εξυπηρετούσε - για να εφαρμόσουμε την αρχική λογική του κ. Μαύρου ότι υπάρχει και αξιολόγηση δημόσιων θέσεων με βάση τα πρακτικά τους αποτελέσματα; Αφού φαίνεται [στην περίπτωση Ολγκατς] να τον απασχολεί τόσο η γνώμη των ξένων - τότε αυτή η λογοκρισία στην οποία ο ίδιος πρωτοστατεί τι εικόνα δίνει; Ότι με τόσα πτώματα, και τόσες επίσημες [αλλά σε κρυμμένες διαδικτυακες διευθύνσεις] παραδοχές, στην ε/κ κοινότητα μερικοί δεν μπορούν ακόμα να δουν ότι η δολοφονία μιας 12χρονης είναι έγκλημα;
Το ότι στο κλίμα εκείνης της εποχής οι ηθικές φωνές ήταν αδύναμες και διστακτικές δεν είναι παράξενο. Ήδη το καθεστώς λογοκρισίας των διαφορετικών απόψεων είχε τεθεί σε λειτουργία από πριν με απειλές για χρήση βίας. Όπως και οι εκστρατείες υστερίας στις οποίες προφανώς ειδικεύονται μερικοί. Η εμπειρία του κ. Κατσιαουνη είναι εκφραστική - τόλμησε να πει ότι έγιναν εγκλήματα από μια μερίδα της ε/κ κοινότητας. Και έγινε αντικείμενο μιας ακόμα οργανωμένης εκστρατείας εθνικιστικής υστερίας. Όμως τώρα πια αυτές οι εκστρατείες μοιάζουν κωμικές. Ο κ. Μιχαηλιδης πιάστηκε να βρίσκεται σε αντίφαση με την ίδια την εφημερίδα στην οποία εργάζεται. Και όταν ο κ. Μαύρος επέμενε στις επιθέσεις, η Χαραυγή δημοσίευσε πρωτοσέλιδο κείμενο για την δημόσια παραδοχή από την Κυπριακή Δημοκρατία ότι υπάρχουν 500 τ/κ αγνοούμενοι. Τα πέπλο της λογοκρισίας έσπασε - και γιατί υπάρχει πια πιο έντονη αντίσταση αλλά και γιατί τα δεδομένα είναι πια εκεί.
Δεν ξέρω αν το άρθρωσε ο κ. Μαύρος σε κάποιο άλλο σχόλιο του, αλλά απορώ γιατί δεν ρωτά την Χαραυγή γιατί δεν έκανε πρωτοσέλιδο τον κατάλογο των τ/κ αγνοουμένων πιο πριν. Φυσικά αυτό θα σήμαινε ότι το ίδιο ερώτημα θα μπορούσε να το θέσει κάποιος και για τον κ. Μαύρο. Αλήθεια είδε τον κατάλογο; Και δεν ένοιωσε κάτι στο στομάχι, έστω ένα σφίξιμο σαν άνθρωπος, μπροστά σε αυτές τις σειρές ονομάτων με αναφορά σαν τόπο εξαφάνισης την Τοχνη, την Αλοα;
Αλλά το ερώτημα είναι ίσως βαθύτερο: γιατί κάποιοι αναλώνονται να λογοκρίνουν; Και δεν είναι το λιγότερο αστείο οι επίδοξοι λογοκριτές να ρωτούν μετά γιατί δεν μίλησαν οι άλλοι [οι αριστεροί, οι φιλελεύθεροι, οι απλοί άνθρωποι] που διαφωνούσαν; Δεν θα έπρεπε όμως λογικά το ερώτημα να ήταν ποιοι τα έκαναν και γιατί; Και άμα τον ενδιαφέρει τον κ. Μαύρο υπάρχουν και ακαδημαϊκές αναλύσεις για το σύνδρομο της μαζικής σφαγής.
Ας το ψάξει.