Σειρά διαλέξεων εις μνήμην Ιωάννη Περιστιάνη, Πρώτο θέμα: ΑΚΕΛ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ

Σε πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού έχει από χρόνια καθιερωθεί ο θεσμός των σύντομων κύκλων διαλέξεων σε τομείς ευρύτερου ενδιαφέροντος, εις μνήμην προσώπων που τα πανεπιστήμια θεωρούν σημαντικό να τιμήσουν για την επιστημονική προσφορά τους. Οι διαλέξεις αυτές γίνονται συνήθως από ένα μόνο επιστήμονα εγνωσμένου κύρους, με ειδικές γνώσεις στο αντικείμενο των ανοικτών παρουσιάσεων. Αυτό τον θεσμό εισάγει για πρώτη φορά στην Κύπρο το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Η πρωτοβουλία εντάσσεται στα πλαίσια της συνεχούς προσπάθειας του Πανεπιστημίου για εμπλουτισμό του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος. Οι σειρές διαλέξεων θα εστιάζονται σε θέματα των κοινωνικών επιστημών και θα είναι αφιερωμένες στη μνήμη ενός πρωτοπόρου και διακεκριμένου Κύπριου κοινωνικού επιστήμονα, του Ιωάννη Περιστιάνη. Για κάθε ακαδημαϊκό έτος θα ορίζεται ένα θέμα από τον κύκλο των κοινωνικών επιστημών και θα καλείται ένας διακεκριμένος κοινωνικός επιστήμονας να ασχοληθεί με τις διάφορες πτυχές του σε μια σειρά από 10-12 διαλέξεις, που θα είναι ανοικτές για όλους. Στο τέλος κάθε διάλεξης θα μπορούν να υποβάλλονται ερωτήσεις από τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση.

Οι σειρές διαλέξεων θα στοχεύουν στην τόνωση και στην ενίσχυση του πνευματικού κλίματος του Πανεπιστημίου και της περιβάλλουσας κοινωνίας. Θα κεντρίζουν την κριτική σκέψη και θα επικεντρώνουν την ανταλλαγή απόψεων πάνω σε μείζονα θέματα του τόπου, καθιερώνοντας ένα νέο πλαίσιο γόνιμης αλληλεπίδρασης των ακαδημαϊκών, των φοιτητών και του κοινού.

Οι σειρές των διαλέξεων αυτών αφιερώνονται στη μνήμη του Ιωάννη Περιστιάνη για συγκεκριμένους λόγους. Ο Ιωάννης Περιστιάνης, σε διεθνές επίπεδο, συνέβαλε πρωταρχικά και ουσιαστικά, στην οριοθέτηση ενός ειδικού πεδίου επιστημονικής έρευνας, που είναι γνωστό ως Μεσογειακή ανθρωπολογία. Στα πλαίσια της ιδιαίτερης του πατρίδας καθόρισε την ανάπτυξη της κοινωνικής έρευνας και «τοποθέτησε την Κύπρο στο χάρτη των Κοινωνικών Επιστημών». Η ανθρωπολογική μελέτη των κοινωνικών αξιών στην Κύπρο, που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Πιτσιλιάς (και ειδικότερα στο χωριό Άλωνα), συνιστά ένα ποιοτικό και γόνιμο ορόσημο και η δράση του κατά την περίοδο 1969-1974 για την οργάνωση της κοινωνικής έρευνας στην Κύπρο αποτελεί θεμελιακή συμβολή στην εισαγωγή των κοινωνικών επιστημών στη μελέτη της κυπριακής κοινωνίας. Γι’ αυτούς τους λόγους, ο Ιωάννης Περιστιάνης δίκαια θεωρείται ως ο πατέρας των κοινωνικών επιστημών στην Κύπρο.

Για την όλη δράση του ο Ιωάννης Περιστιάνης χαρακτηρίστηκε από ξένο κοινωνικό επιστήμονα ως «ο πρώτος Έλληνας ανθρωπολόγος, που εμφανίσθηκε μετά τον Ηρόδοτο». Οι κοινωνικές του έρευνες συνέβαλαν στη δημιουργία της προαναφερθείσας σχολής σκέψεως στην κοινωνική ανθρωπολογία, λόγω «της εκλέπτυνσης του θεωρητικού του προβληματισμού» και «της ευαισθησίας στο χειρισμό της φαινομενολογίας των κοινωνικών αξιών».

Η εισαγωγή των κοινωνικών επιστημών ως νέου κλάδου στην Κυπριακή κοινωνία είναι επίσης ζηλευτό επίτευγμα του Ιωάννη Περιστιάνη. Διωγμένος το 1967 από την χούντα των Αθηνών από το Ελληνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) «που ως εμπειρογνώμων της UNESCO υπήρξε ο ιδρυτής» και ο «πρώτος εμπνευσμένος διευθυντής» (1960-67), ο Ιωάννης Περιστιάνης εγκαταστάθηκε στην Κύπρο, όπου και πάλι με την βοήθεια της UNESCO ίδρυσε το Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, με την υποστήριξη του τότε Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Υπό τη διεύθυνση του Ιωάννη Περιστιάνη κατά την περίοδο 1969-1974, το Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών της Κύπρου δημιούργησε τις προϋποθέσεις και τις ευκαιρίες για νέους κοινωνικούς επιστήμονες και τους πρόσφερε τις δυνατότητες για καθιέρωση της βασικής κοινωνικής έρευνας στο νησί μας. Ο στόχος του για καθιέρωση των κοινωνικών ερευνών ως επιστημονικού κλάδου με κυπριακή θεματολογία εκπληρώθηκε πλήρως. Δυστυχώς δεν είχε συνέχεια λόγω της τραγωδίας της τουρκικής εισβολής και λόγω της συστηματικής αντίδρασης συντηρητικών κύκλων στην ιδέα της καθιέρωσης της κοινωνικής έρευνας στον τόπο. Ωστόσο, όπως τονίστηκε πολύ προσφυώς, «δικαίωση της προσπάθειας και της συνεισφοράς του ως πρωτοπόρου και σκαπανέα της κοινωνικής έρευνας στην μεγαλόνησο της Ανατολικής Μεσογείου υπήρξε ο αξιόλογος άμητος των επιστημονικών εργασιών των συνεργατών του στο Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, που είδαν τελικά το φως και συνέλαβαν στη θεμελίωση της βασικής έρευνας σε σχέση με την Κύπρο κυρίως στο χώρο της κοινωνιολογίας».

Το φετινό θέμα της σειράς των διαλέξεων Ιωάννης Περιστιάνης είναι «Το ΚΚΚ – ΑΚΕΛ: Ιστορία, πολιτική και προοπτική», το οποίο θα καλύψει σε δύο κύκλους διαλέξεων ο Ρολάνδος Κατσιαούνης, διδάκτωρ Κοινωνικής Ιστορίας, πρώην επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια Οξφόρδης και Κέϊμπριτζ. Το θέμα του ΑΚΕΛ επιλέγηκε για διάφορους λόγους. Αποτελεί το παλαιότερο κόμμα της Κύπρου, αναμείχθηκε έντονα και αδιάκοπα στους κοινωνικούς και εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες καθόλη τη διάρκεια της ιστορίας του, συνέβαλε στη μαζικοποίηση των κοινωνικό-πολιτικών αγώνων, παρέμεινε κομμουνιστικό κίνημα παρά την παγκόσμια ανατροπή των υπαρκτού σοσιαλισμού και ανέδειξε κομμουνιστή Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας σε περίοδο όπου τα κομμουνιστικά κόμματα παγκοσμίως είτε συρρικνώνονται είτε αναγκάζονται να τροποποιήσουν την ιδεολογία τους. Γενικά, η πορεία, οι επιλογές και η προοπτική της κυπριακής αριστεράς δικαιολογημένα συνηγορούν υπέρ της σφαιρικής εξέτασης της ως σημαντικού κοινωνικού φαινομένου.

Οι διαλέξεις, οι οποίες είναι ανοικτές στο κοινό, θα γίνονται στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας κάθε Δευτέρα 7.00 μμ και θα είναι διάρκειας 50 περίπου λεπτών. Θα ακολουθεί συζήτηση. Η πρώτη διάλεξη θα γίνει στις 23 Μαρτίου 2009 και θα προλογισθεί από τον ανθρωπολόγο Peter Loizo, καθηγητή στο London School of Economics and Political Science. Συντονιστής της σειράς θα είναι ο δρ. Χρυσόστομος Σοφιανός.

«Το ΚΚΚ-ΑΚΕΛ: Ιστορία, πολιτική και προοπτική»

Εισηγητής: Δρ. Ρολάνδος Κατσιαούνης


ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΩΤΟΣ – ΙΣΤΟΡΙΑ

Εισαγωγή: Peter Loizos

1. Η πρώτη περίοδος του μαρξισμού στην Κύπρο: 1921-1931

2. Το ΚΚΚ στα χρόνια της δικτατορίας: 1931-1940

3. ΑΚΕΛ - Η μαζική είσοδος της Αριστεράς στον πολιτικό στίβο: 1941-1949

4. Το ΑΚΕΛ, η έξαρση και οι αντιφάσεις του αντιαποικιακού αγώνα: 1950-1959

5. Το ΑΚΕΛ και η ασταθής Κυπριακή Δημοκρατία 1960-1974

6. Μετά από το 1974: το σύγχρονο ΑΚΕΛ και οι προοπτικές του


ΚΥΚΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ - ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

7. Η Αριστερά και οι Τουρκοκύπριοι

8. Το ΚΚΚ-ΑΚΕΛ στη διεθνή του διάσταση

9. Η Αριστερά και η γυναίκα

10. Αριστερά, πολιτισμός και διανόηση

11. Το κόμμα και το ευρύτερο λαϊκό κίνημα

12. Στρογγυλή Τράπεζα: Αξιολογώντας την πορεία, τις επιλογές και την προοπτική της κυπριακής Αριστεράς (τα ονόματα των συζητητών θα ανακοινωθούν αργότερα).


Συντονιστής: Δρ. Χρυσόστομος Σοφιανός

Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (Κτίριο Millennium)
κάθε Δευτέρα, 7μ.μ.

Οι διαλέξεις είναι ανοικτές στο κοινό.