Αντέχουμε την Ιστορία μας;

15/2/2009

"Πολίτης"

Διονύση Διονυσίου

Οι Γερμανοί, μετά από δύο συνεχείς ήττες σε αντίστοιχους παγκοσμίους πολέμους, αποφάσισαν να εγκύψουν με ειλικρίνεια επί της ιστορίας τους. Χωρίς να εξευτελισθούν, παραδέχτηκαν ότι έκαναν λάθη, και όχι μόνον αυτό. Κατά καιρούς ηγέτες τους, όπως ο Βίλι Μπραντ και πρόσφατα η Άνγκελα Μέρκελ εξέφρασαν δημοσίως συγνώμη για τη στάση της χώρας τους έναντι άλλων χωρών. Αν αναδιφήσει βέβαια κανείς την ιστορία στη λεπτομέρειά της, ίσως διαπιστώσει ότι οι Γερμανοί δεν υπήρξαν οι μόνοι αίτιοι των δεινών που προκάλεσαν οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι. Βαρύτατες ευθύνες φέρουν και οι Βρετανοί και οι άπληστοι Γάλλοι. Παρόλα αυτά, οι Γερμανοί, αφήνοντας κατά μέρος κάθε είδος ρεβανσισμού αποφάσισαν μεταπολεμικά να επικεντρωθούν κυρίως στις δικές τους ευθύνες. Άφησαν κατά μέρος την απώλεια της Αλσατίας και της Λωραίννης, ξέχασαν τη Σουδητία που πήρε η Τσεχία, ξέχασαν το Γκτάνσιχ που κέρδισε η Πολωνία, για να μην αναφερθούμε σε τεράστιες εκτάσεις που εκχωρήθηκαν στο Βέλγιο, την Ολλανδία και τη Δανία.Στο πλαίσιο μιας διαδικασίας αυτομαστιγώματος περιορίστηκαν στις τεράστιες δικές τους ευθύνες, επικρίνοντας τον Χίτλερ και τις αγριότητες των Ναζί και ζήτησαν συγνώμη από τους Εβραίους, τους Έλληνες κ.ά. Η ΚύπροςΗ χώρα μας, δεν μπορεί να συγκριθεί με τη Γερμανία, ωστόσο το παράδειγμα των Γερμανών στη διαχείριση της ιστορίας τους μπορεί να εμπλουτίσει τη σκέψη μας. Μέχρι σήμερα αντιμετωπίζαμε την ιστορία ως ένα εργαλείο συμψηφισμού. Οι Τούρκοι σκότωσαν 1000, εμείς 400, οπότε την ευθύνη την έχουν οι Τούρκοι. Με δεδομένο ότι η ιστορία μπορεί να αποδειχθεί και ως εργαλείο αυτογνωσίας ενός λαού, ας αφήσουμε για μια στιγμή τους Τούρκους, που σίγουρα μας έκαναν πολλά. Ας ασχοληθούμε για μια στιγμή με τους εαυτούς μας κι ας αναρωτηθούμε εάν έχουμε να κερδίσουμε κάτι ή όχι από αυτή τη διαδικασία. Μπορούμε, άραγε, να το κάνουμε; Πριν μερικές μέρες, το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε τα ονόματα κάποιων καθηγητών στους οποίους θα φορτώσουμε την ευθύνη κατάρτισης του αναλυτικού προγράμματος στην ιστορία. Θα μπορέσουν, άραγε, αυτοί οι καθηγητές να εμβολιάσουν με κάποια διάθεση αυτογνωσίας το μάθημα της ιστορίας ή θα παραμείνουν στις γνωστές περιγραφές και τους συμψηφισμούς; Ο κ. Ιωάννης Χασιώτης υπήρξε καθηγητής μου στη νεότερη ιστορία στο Αριστοτέλειο. Λαμπρός επιστήμονας. Ο Πέτρος Παπαπολυβίου ήταν συμφοιτητής μου στο Αριστοτέλειο. Χαλκέντερος ερευνητής. Ο Ευάνθης διαλέγεται άψογα με τις πηγές, αν κρίνω από τα βιβλία του που διάβασα. Ο κ. Μαργαρίτης χαρακτηρίζεται από οξυδέρκεια και ο κ. Μιχαήλ είναι από τους ανερχόμενούς μας ιστορικούς. Παρακολουθώντας βέβαια κανείς την κοινή γνώμη της Κύπρου, όπως αυτή διαμορφώνεται από τα κόμματα, δεν μπορεί να είναι αισιόδοξος. Ήδη οι εν λόγω καθηγητές χρωματίστηκαν, αφού συμπεριλήφθηκαν στη σχετική λίστα ύστερα από διαβούλευση των κομμάτων. Τα κόμματα δεν έχουν πρόβλημα τού πώς θα παρουσιαστεί η ιστορία μας έως και το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Από το 1945 και μετά όμως αρχίζουν τα προβλήματα. Το ερώτημα λοιπόν είναι εύλογο. Θα γράψουμε τη σύγχρονη ιστορία μας ή μια ακόμα παρωδία για να αισθάνονται όλοι δικαιωμένοι; Η αλήθειαΗ πραγματικές συντεταγμένες της σύγχρονης Κυπριακής Ιστορίας θα πρέπει, εάν θέλουμε να αποκτήσουμε την απαραίτητη αυτογνωσία, να αναζητήσουν την αλήθεια έστω κι αν αυτή εν τέλει θα αποκαθηλώσει τους σημερινούς κλώνους των τότε πρωταγωνιστών της. Ίσως μερικά παραδείγματα βοηθήσουν:* Ο αγώνας του 1955-59 έπρεπε να γίνει ή όχι; Ανεξάρτητα από τον ευγενή του σκοπό, πόσο μας δίχασε στην Κύπρο ως λαό, ακόμα και μετά τη λήξη του; Πόση και ποια σχέση είχαν οι επιζώντες πρωταγωνιστές του με το πραξικόπημα της Χούντας το 1974;* Ο Μακάριος, πόσο μεγάλη προσωπικότητα ήταν τελικά; Αξίζει να τον τιμούμε τόσο πολύ σήμερα; Ένας ηγέτης που κέρδιζε εκλογές με ποσοστό 96% και καθόριζε ποια κόμματα θα ιδρυθούν και τι ποσοστά θα πάρουν, μπορεί να χαρακτηρίζεται ως πατέρας της Κυπριακής Δημοκρατίας; * Ο Γρίβας τελικά ήταν ένας ήρωας ή ένας απολίτικος, ξεροκέφαλος στρατιωτικός που αγόταν και φερόταν από το στενό του περιβάλλον; Μπορούμε να διαχωρίσουμε τον Γρίβα της ΕΟΚΑ Α' από το Γρίβα της ΕΟΚΑ Β΄; Μήπως η ιστορία πρέπει να τον κρίνει και να μας πει αν αξίζει να τον τιμούμε σήμερα;* Τα κόμματα της Δεξιάς τότε (Γιωργκάτζης-Παπαδόπουλος και άλλοι) είχαν σχέσεις και ποιες ήταν αυτές με ξένες κυβερνήσεις; Έπαιρναν χρήματα στο πλαίσιο των χρηματοδοτήσεων της Δύσης για αντικομουνιστικό αγώνα; Χρηματοδοτούσαν παρακρατικές οργανώσεις εν γνώσει του Μακαρίου, οι οποίες διέπρατταν δολοφονίες και Ε/Κ διαφωνούντων;* Το ΑΚΕΛ ως κόμμα υπήρξε ποτέ όργανο ξένων κυβερνήσεων στην Κύπρο και χρηματοδοτείτο από αυτές; Πώς δικαιολογεί τις συνεχείς του παλινδρομήσεις στο Ενωτικό Ζήτημα; Η στάση του καθορίστηκε πάντα από το γνήσιο συμφέρον των Ε/Κ ή ακολουθούσε τυφλά τις υποδείξεις του ΚΚΣΕ; * Οι αντιμακαριακοί μετά τη Ζυρίχη πόσο ιδεολόγοι ήταν ή πόσο συμφεροντολόγοι; Μήπως η στάση τους εναντίον του Μακαρίου καθορίστηκε εν πολλοίς γιατί έμειναν εκτός νυμφώνος; Οι Γερμανοί Επανερχόμαστε στους Γερμανούς. Οι οποίοι αναγνώρισαν τα λάθη τους και κυρίως στρώθηκαν στη δουλειά. Το αποτέλεσμα; Όλοι τις επόμενες δεκαετίες μιλούσαν για το γερμανικό θαύμα. Η ηττημένη Γερμανία αναδύθηκε από τις στάχτες της ως άλλος φοίνικας και έγινε η πρώτη οικονομία στην Ευρώπη και σήμερα η ατμομηχανή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Το συμπέρασμα είναι προφανές. Όσο δεν άντεχαν την ιστορία τους και τη χρησιμοποιούσαν ως φονικό μαχαίρι για να δικαιωθούν στραπατσάρονταν. Σήμερα χρησιμοποιούν τα ατσαλένια μαχαίρια stolingen που παράγουν για να μοιράζουν ψωμί σε όλη την Ευρώπη.