Εκπαιδευτικοί και ψευδοεκπαιδευτικοί

Της Κωνσταντίνας Ζάνου

Προ ημερών, ξεφυλλίζοντας τις εφημερίδες, αντιλήφθηκα μια περίεργη σύμπτωση: Οι εκπαιδευτικοί βόρεια και νότια της Πράσινης Γραμμής εξάγγελλαν, ταυτόχρονα, την πρόθεσή τους να προβούν σε κινητοποιήσεις σε περίπτωση που οι δύο «κυβερνήσεις» (η κυπριακή κυβέρνηση και η ψευδο-κυβέρνηση των κατεχομένων) προχωρούσαν, η κάθε μια ξεχωριστά, σε συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις στο χώρο της παιδείας. Η σύμπτωση αφορούσε μόνο τη χρονική στιγμή των δρωμένων, διότι, κατά τα άλλα, και οι εξαγγελίες των δύο «κυβερνήσεων» και τα αιτήματα των Ε/Κ και Τ/Κ εκπαιδευτικών ήταν εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους.

Η Κύπρος είναι ίσως το μοναδικό παράδειγμα κράτους στο οποίο συνυπάρχουν δύο παράλληλες και εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους κοινωνικές πραγματικότητες: αυτή των ελεύθερων εδαφών κι αυτή των κατεχομένων. Η κατάσταση αυτή παράγει πρόσφορο έδαφος για σύγκριση. Με την ευκαιρία λοιπόν της χρονικής αυτής σύμπτωσης, θα ήθελα, χάριν συλλογισμού, να παραθέσω συγκριτικά τις πρόσφατες δράσεις των τ/κ και ε/κ συνδικάτων εκπαιδευτικών (πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης), προσδοκώντας ότι θα βοηθήσω έτσι τον αναγνώστη να προβεί σε κάποια χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με τον χαρακτήρα και τον ρόλο των δύο αυτών κοινωνικών ομάδων.

Ξεκινώ με τους Τουρκοκύπριους: Η Συντεχνία Τ/Κ Δασκάλων (KTOS) και η Συντεχνία Τ/Κ Καθηγητών (KTOEOS) προειδοποίησαν πρόσφατα ότι θα προβούν σε κινητοποιήσεις αν η νέα «κυβέρνηση» του Ντερβίς Έρογλου προχωρήσει στην εφαρμογή των προεκλογικών της εξαγγελιών περί απόσυρσης από τα σχολεία των νέων βιβλίων ιστορίας και επαναφοράς των παλαιοτέρων. Όπως είναι γνωστό, το 2004, με την άνοδο του ΡΤΚ στην εξουσία, και με την πλήρη στήριξη των συνδικάτων των εκπαιδευτικών, τα βιβλία ιστορίας που διδάσκονταν μέχρι τότε στα σχολεία, άλλαξαν. Στα καινούργια βιβλία υιοθετήθηκε μια πιο κριτική προσέγγιση των ιστορικών γεγονότων, μακριά από τις εθνικιστικές και τουρκοκεντρικές εξάρσεις του παρελθόντος. Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του ΡΤΚ περιελάμβανε επίσης την εισαγωγή στα σχολεία δύο νέων μαθημάτων: του μαθήματος των ελληνικών και του μαθήματος που καλείται «εκπαίδευση ειρήνης». Αυτά όλα λοιπόν απειλούνται τώρα με απόσυρση από τη νέα «κυβέρνηση» των κατεχομένων. Οι οποιεσδήποτε ενδεχόμενες μεταρρυθμίσεις θα έχουν ν’ αντιμετωπίσουν, ωστόσο, τη σθεναρή αντίσταση των συντεχνιών της KTOS και της KTOEOS.

Ας δούμε τώρα ενδεικτικά ποια στάση τήρησαν πρόσφατα τα αντίστοιχα ελληνοκυπριακά συνδικάτα εκπαιδευτικών, η ΠΟΕΔ (δάσκαλοι) και η ΟΕΛΜΕΚ (καθηγητές), απέναντι στις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες του Υπουργείου Παιδείας:

· Τον Φεβρουάριο, η ΠΟΕΔ απέστειλε προς όλους τους δασκάλους μια διευκρινιστική ανακοίνωση σχετικά με την εξαγγελία του Υπουργείου Παιδείας για την προώθηση του πρώτου στόχου της φετινής χρονιάς, δηλ. «της καλλιέργειας κουλτούρας ειρηνικής συμβίωσης, αμοιβαίου σεβασμού και συνεργασίας Ε/Κ και Τ/Κ». Η ΠΟΕΔ ενημέρωσε «προειδοποιητικά» πως διαφωνεί με τις επισκέψεις Τ/Κ εκπαιδευτικών ή μαθητών στα ε/κ σχολεία και ξεκαθάρισε πως δεν θα δεχθεί τη διεξαγωγή σχολαστικού ελέγχου από το Υπουργείο Παιδείας για το κατά πόσον προωθείται ο στόχος αυτός σε κάθε σχολείο. Τόνισε, τέλος, πως μόνιμος στόχος της εκπαίδευσης παραμένει το «Γνωρίζω, Δεν Ξεχνώ και Αγωνίζομαι».

· Τον Γενάρη, η ΟΕΛΜΕΚ εξέδωσε ανακοίνωση διαμαρτυρίας εναντίον του μηνύματος του Υπουργού Παιδείας προς τα σχολεία με την ευκαιρία της ονομαστικής γιορτής του Μακαρίου. Πιο συγκεκριμένα, απαίτησε να αφαιρεθεί από το μήνυμα η παράγραφος που αναφέρεται στις «διακοινοτικές συγκρούσεις, τις οποίες προκάλεσαν παράνομες και εξτρεμιστικές ε/κ και τ/κ οργανώσεις, με αποτέλεσμα να φτάσουμε στην τραγωδία του 1974». Η ΟΕΛΜΕΚ έδωσε έμμεσα έτσι το δικό της στίγμα στη δημόσια συζήτηση που διεξαγόταν παράλληλα γύρω από την αλλαγή των βιβλίων της ιστορίας. Στην επιστολή της αποπειράται να αποκαταστήσει την «ιστορική αλήθεια», διευκρινίζοντας ότι οι συγκρούσεις της περιόδου ’63-’67 δεν ήταν ακριβώς «διακοινοτικές», αφού διεξήχθησαν μεταξύ των νομίμων δυνάμεων του κράτους, που αγωνίστηκαν για την προάσπιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, και της εξτρεμιστικής τ/κ οργάνωσης Τ.Μ.Τ. Τονίζει, τέλος, πως τα γεγονότα αυτά οδήγησαν στον «αυτόβουλο» εγκλωβισμό των Τουρκοκυπρίων σε θύλακες.

· Η αντίδραση της ΟΕΛΜΕΚ κορυφώθηκε τον τελευταίο μήνα, με την απόφαση του Πανεπιστημίου Κύπρου να δεχθεί ως φοιτητές ένα ποσοστό υποψηφίων (3%) στη βάση των αποτελεσμάτων των εξετάσεων τους για τα GCE ή άλλες διεθνείς εξετάσεις. Η μεταρρύθμιση αυτή, που θα δώσει ουσιαστικά το εισιτήριο για το πανεπιστήμιο και σε κάποιους μη ελληνόφωνους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας, βρίσκει κάθετα αντίθετη την ΟΕΛΜΕΚ. Προφασιζόμενη την «άνιση μεταχείριση» των υποψήφιων φοιτητών, όπως και τον «φόβο υπόσκαψης» των παγκυπρίων εξετάσεων, η ΟΕΛΜΕΚ ομογνωμονεί στην ουσία με όσους βλέπουν να απειλείται η ελληνοκεντρικότητα της μάθησης στο δημόσιο πανεπιστήμιο.

Τα συμπεράσματα από αυτή τη σύγκριση ανήκουν βέβαια στον αναγνώστη. Δεν μπορώ, ωστόσο, να αποσιωπήσω μια δική μου πρώτη διάγνωση. Ότι δηλαδή οι εκπαιδευτικοί ένθεν και ένθεν της Πράσινης Γραμμής αντιπροσωπεύουν αντίστοιχα δύο κοινωνικο-ιδεολογικές στάσεις εκ διαμέτρου αντίθετες: την προοδευτικότητα και τον συντηρητισμό.

Η κ. Κωνσταντίνα Ζάνου είναι διδάκτωρ ιστορίας.

«Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (έκδοση Κύπρου), 7/6/2009