Να σταματήσουμε να συγκαλύπτουμε το ρατσισμό που παράγουν τα σχολεία μας

21 Δεκεμβρίου 2008

Πλατφόρμα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων εκπαιδευτικών
ΕΝΩΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟΣ
[ Ελληνοκυπριακό τμήμα ]

Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Η

Από τα ΜΜΕ και σχετική ανακοίνωση της Κίνησης για Ισότητα, Στήριξη και Αντιρατσισμό, πληροφορηθήκαμε το νέο σοβαρό κρούσμα ρατσισμού που έκανε την εμφάνισή του στα σχολεία μας: Ομάδα σαράντα μαθητών από σχολείο της Λευκωσίας, επιτέθηκαν βίαια εναντίον μαθήτριας αφρικανικής καταγωγής, με μοναδική αφορμή το χρώμα του δέρματός της. Η μαθήτρια χρειάστηκε να μεταφερθεί στο νοσοκομείο.
Δυστυχώς, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το κράτος και η αστυνομία επέλεξαν την οδό της υποβάθμισης, αν όχι της αποσιώπησης του γεγονότος.
Ως Πλατφόρμα Εκπαιδευτικών, πιστεύουμε ότι είναι άμεση ανάγκη η Πολιτεία και η κοινωνία όχι απλώς να καταδικάζουν τέτοια περιστατικά, αλλά προ πάντων να σταματήσουν να τα θεωρούν «μεμονωμένα». Δυστυχώς, τόσο το συγκεκριμένο περιστατικό, όσον και πολλά άλλα ανάλογα που συμβαίνουν καθημερινά στα σχολεία και αποσιωπούνται, δεν είναι μεμονωμένα. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ρατσισμού στα σχολεία μας. Και δυστυχώς δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αποκλειστικά ως φαινόμενο που «εισάγεται» στο σχολικό χώρο απ’ έξω, από την υπόλοιπη δηλαδή κοινωνία. Σε μεγάλο βαθμό το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα παράγει το ρατσισμό, τόσο με το περιεχόμενο και τις προτεραιότητες της εκπαίδευσης, όσον και με το κρυφό αναλυτικό πρόγραμμα.
Η δομή, οι κανονισμοί λειτουργίας των σχολείων και οι σχέσεις επιβολής και εξουσίας που αναπτύσσονται στο σχολικό χώρο ανάμεσα στο τρίγωνο «Διευθύνσεις σχολείων – καθηγητές – μαθητές», παράγουν στάσεις οι οποίες εξελίσσονται εύκολα σε ρατσιστικές συμπεριφορές. Από την άλλη, η κουλτούρα κυριαρχίας που αποπνέουν τόσο οι εθνικοί εορτασμοί (που εύκολα παίρνουν χαρακτήρα ακραία εθνικιστικό), όσον και το περιεχόμενο που κατά κανόνα έχουν μαθήματα όπως η διδασκόμενη Ιστορία, παράγουν και αναπαράγουν μορφές του εθνικισμού που εύκολα μεταλλάσσονται σε κάθε είδους ρατσισμό. Τα σχολεία μας είναι η απόδειξη ότι ο εθνικισμός που παράγεται μέσα και έξω από τις τάξεις δεν μπορεί να περιοριστεί στο δοκιμαστικό σωλήνα. Όταν με το πρόσχημα της «εθνικής υπεροχής» καλλιεργείται συστηματικά το μίσος απέναντι σε άλλους λαούς – ακόμη και σε κοινότητα της Κύπρου – πολύ σύντομα το μίσος διαχέεται και στις παραμέτρους του χρώματος, της σωματικής διάπλασης ή του θρησκεύματος.
Η Πλατφόρμα καλεί τόσο την Πολιτεία (Υπουργείο Παιδείας και Επιτροπή Παιδείας της Βουλής), όσον και τις εκπαιδευτικές και μαθητικές οργανώσεις (ΟΕΛΜΕΚ, ΠΟΕΔ, ΟΛΤΕΚ, ΠΣΕΜ) να αναγνωρίσουν το ζήτημα, να το αναδείξουν και να τοποθετηθούν με υπευθυνότητα και θάρρος απέναντί του. Καλούμε ιδιαίτερα τους αντιρατσιστές εκπαιδευτικούς να σηκώσουν στους ώμους τους περισσότερη ευθύνη απ’ όση τους αναλογεί. Το χαλί κάτω από το οποίο κρύβουμε το πρόβλημα έχει ήδη παραφουσκώσει και σύντομα ολόκληρη η κοινωνία θα σκουντουφλά πάνω σ’ αυτό.

Στερεότυπα (Έκθεση Γ' Γυμνασίου)

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΙΔΙΟΙ. ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ

Ταξίδι φυγής
Ένα παιχνίδι που σου δίνει την ευκαιρία να βιώσεις τι σημαίνει να είσαι πρόσφυγας

1ο βήμα: Πληκτρολογήστε στον υπολογιστή σας τη διεύθυνση http://www.taxidifygis.org.cy/

2ο βήμα: Επιλέξτε “Άνοιξε σε μεγάλο παράθυρο”.

3ο βήμα: Επιλέξτε “Παίξτε”.

4ο βήμα: Γράψτε το όνομά σας και επιλέξτε μία από τις δύο επιλογές που σας δίνονται.

5ο βήμα: Στο μέρος με τον τίτλο “Καινούρια ζωή, Απώλεια και πρόκληση”, επιλέξτε τον αριθμό 2.

6ο βήμα: Διαβάστε προσεχτικά τη σημείωση που εμφανίζεται και παίξτε!

7ο βήμα: Μπείτε στα καταστήματα, “ακουμπώντας” τα με το ποντίκι.

8ο βήμα: Για να διαβάσετε αυτά που λένε οι άνθρωποι πρέπει να τους “ακουμπήσετε ” με το ποντίκι. Θα μπορέσετε να βγείτε από ένα κατάστημα, εάν έχετε ήδη μιλήσει με όλους τους ανθρώπους.

9ο βήμα: Καθώς παίζετε, καταγράψτε στον πίνακα που ακολουθεί, τον τρόπο που οι διάφοροι άνθρωποι σας αντιμετωπίζουν.

Αν βρείτε το παιχνίδι ενδιαφέρον, δοκιμάστε να το παίξετε από την αρχή μέχρι το τέλος!!!

Προκαταλήψεις (Έκθεση Γ' Γυμνασίου)

Α. ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
Η τάξη χωρίζεται σε μικρές ομάδες και η κάθε μία συζητά αν ανήκει στις ακολουθίες κατηγορίες: «Έχω προκαταλήψεις», «έχω λίγες προκαταλήψεις», «έχω πολλές προκαταλήψεις», ή «δεν έχω προκαταλήψεις».
Κάθε ομάδα θα γράψει πέντε προκαταλήψεις που υπάρχουν στην ομάδα. Μετά θα ανταλλάξουν τη λίστα τους με αυτή μιας άλλης ομάδας. Η ομάδα συζητά την καινούργια λίστα με τις καινούργιες προκαταλήψεις, αν υπάρχουν, και σκέφτονται τους λόγους για τους οποίους έχουν αυτές τις προκαταλήψεις. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει τα συμπεράσματά της και ακολουθεί συζήτηση στην τάξη.
Στόχος της άσκησης: Κατανόηση για την δημιουργία προκαταλήψεων, αρνητικών στάσεων ή αντιλήψεων για ανθρώπους ή ομάδες ανθρώπων, που δεν ξέρουμε πολλά για αυτούς.

Β. ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΓΝΩΣΕΩΝ
Οι μαθητές για μια εβδομάδα παρακολουθούν τον ημερήσιο τύπο και μαζεύουν άρθρα σχετικά με το ρατσισμό και την ξενοφοβία. Μπορούν να παρακολουθήσουν και τον ξένο τύπο (Ελλάδα, Αγγλία κλπ).
Θα φωτοτυπήσουν στη συνέχεια όλα τα σχετικά άρθρα και θα σημειώσουν, ανά ζευγάρια,
όλα τα δεδομένα που υπάρχουν με ένα χρώμα. Στη συνέχεια θα εντοπίσουν και θα
σημειώσουν με άλλο χρώμα όλες τις λέξεις που εκφράζουν συναισθήματα ή προκαταλήψεις.

Γ. ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Θα συζητηθεί στην τάξη το άρθρο 30 της Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων:
«Καμία διάταξη της παρούσας Διακήρυξης δεν μπορεί να ερμηνευθεί ότι παρέχει σε ένα κράτος, σε μια ομάδα ή σε ένα άτομο οποιοδήποτε δικαίωμα να επιδίδεται σε ενέργειες ή να εκτελεί πράξεις που αποβλέπουν στην άρνηση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών που εξαγγέλλονται σε αυτήν.»

Το τελευταίο άρθρο της Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μιλά για την ευθύνη όλων να σεβαστούν τις ελευθερίες και τα δικαιώματα όλων. Καμία εξουσία, κοινότητα, σχολείο ή άτομο δεν μπορεί να ασχολείται με δραστηριότητες που εμποδίζουν άλλους ανθρώπους να ασκούν τα δικαιώματά τους και να απολαμβάνουν τις ελευθερίες τους. Η έκφραση απόψεων δεν απαγορεύεται (ελευθερία συνείδησης και σκέψεως), αλλά όταν οι απόψεις παραβιάζουν τα δικαιώματα άλλων ανθρώπων τότε θα πρέπει να απαγορεύονται. Για παράδειγμα, οι απόψεις ρατσιστικού περιεχομένου, οι οποίες ενδεχομένως να ενισχύσουν ξενοφοβικά αισθήματα, απαγορεύονται αφού παραβιάζουν την ίδια την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Ελευθερία δεν σημαίνει να απειλούνται και να πληγώνονται/προσβάλλονται άλλοι. Να συζητηθεί στην τάξη, με παραδείγματα, πώς κάποιες φορές η απόλυτη ελευθερία έκφρασης της γνώμης μπορεί να πληγώσει ή να προσβάλει άλλους ανθρώπους.

Μπορούν να συζητηθούν καταστάσεις στην τάξη που έχουν βιώσει οι μαθητές και όπου οι ίδιοι ή άλλοι έχουν περάσει τα όρια τους. Να συζητηθούν και όροι όπως σεβασμός και πρόληψη. Μπορεί να ζητηθεί από τους μαθητές να ψάξουν πληροφορίες για τη νομοθεσία στην Κύπρο σχετικά με αδικήματα φυλετικών διακρίσεων και το αδίκημα της υποκίνησης μίσους εναντίον συγκεκριμένης ομάδας πληθυσμού.

Το καλέμι, Τεύχος 4