Μια αθώα οικογένεια με πέντε παιδιά σε ένα πηγάδι στα Λιβερά...

ΠΟΛΙΤΗΣ - 01/03/2009

Sevgul Uludag

Ο αέρας είναι φρέσκος και ψυχρός, ο ήλιος λάμπει αλλά κάνει λίγο κρύο... Παίρνω δύο μπουκάλες νερό και περιμένω τον Ελληνοκύπριο αναγνώστη μου να περάσει το οδόφραγμα για να πάμε στα Λιβερά (Sadrazamkeuy). Θα μου δείξει τον πιθανό τόπο ταφής ενός ζεύγους Τουρκοκυπρίων που σκοτώθηκαν με τα πέντε παιδιά τους και θάφτηκαν σε ένα πηγάδι το 1963. Αυτή είναι μια τραγική ιστορία που συνέβαλε, όπως και άλλες τραγικές ιστορίες, στη διαίρεση του νησιού μας.Καθώς ταξιδεύουμε από τη Λευκωσία στη Μόρφου, στρίβουμε στη διασταύρωση στη Σκυλλούρα (Y?lmazkeuy) και πάμε στο δρόμο προς τα Λιβερά. Το τοπίο είναι τόσο συναρπαστικό που σε κάποιο σημείο χάνουμε το δρόμο και κατευθυνόμαστε προς την Κερύνεια! Όμως σύντομα το καταλαβαίνουμε και επιστρέφουμε προς τα Λιβερά...

Σε αυτό το μικρό χωριό, κτίζονται προς πώληση πολλές "βίλες" και "εξοχικά σπίτια" - κάποιοι Τουρκοκύπριοι απολαμβάνουν το καταπληκτικό τοπίο τα Σαββατοκύριακα ή τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά τα Λιβερά είναι κυρίως χωριό εποίκων. Το καταλαβαίνεις χωρίς να δεις κανέναν, από τον τρόπο που απλώνουν τα ρούχα... Γενικά, σε τέτοια χωριά, δεν τους αρέσει να απλώνουν τα ρούχα σε σχοινί αλλά τα απλώνουν για να στεγνώσουν στα κάγκελα... Φεύγουμε από το χωριό και παίρνουμε το δρόμο που θα μας οδηγήσει στο φάρο. Ο φάρος είναι ακριβώς απέναντι και περνούμε δίπλα από περιφραγμένα χωράφια και στις δύο πλευρές του δρόμου - το χωράφι αυτό πρέπει να ανήκει στην οικογένεια Παρασκευαΐδη... Λίγο πιο κάτω στρίβουμε αριστερά και ακολουθούμε ένα χωματόδρομο. Παντού έχει λάσπη αλλά καταφέρνουμε να συνεχίσουμε και στο τέλος σταματούμε και κατεβαίνουμε. Συνεχίζουμε περπατώντας και βρίσκουμε το χωράφι όπου πιθανόν να είναι θαμμένη η οικογένεια Rahmi.

Ο Ελληνοκύπριος αναγνώστης μού λέει για τα Λιβερά και την ιστορία της οικογένειας Rahmi:

"Τα Λιβερά ήταν ένα ελληνοκυπριακό χωριό. Κάποτε εγκαταστάθηκαν στο χωριό αυτό πέντε οικογένειες Ελληνοκυπρίων, και έτσι οι Μαρωνίτες δεν μπορούσαν να πάρουν τη γη αυτή. Υπήρχε επίσης και μια οικογένεια Τουρκοκυπρίων αλλά κάποιοι Ελληνοκύπριοι μεταμφιέζονταν τη νύχτα και προσπαθούσαν να τους εκφοβίσουν και να τους αναγκάσουν να φύγουν λέγοντάς τους "Η Παναγία θέλει να φύγετε!". Κατάφεραν να τους διώξουν αλλά αυτό πρέπει να έγινε πριν από εκατό χρόνια, αυτές είναι οι ιστορίες που έλεγαν στο χωριό. Επίσης κάποιοι Έλληνες της Ανατολής, πιθανόν από τη Σμύρνη, ήρθαν στο χωριό αυτό - υπάρχουν ιστορίες ότι τους βρήκαν γυμνούς στην παραλία και οι χωρικοί τους βοήθησαν, τους έδωσαν ρούχα και εγκαταστάθηκαν και αυτοί εδώ. Όμως αν δούμε το πρόσφατο παρελθόν, υπήρχε ένας άντρας από τη Βασίλεια που παντρεύτηκε μια γυναίκα στα Λιβερά και εγκαταστάθηκαν εδώ. Είχε πρόβατα και κατσίκια και χρειαζόταν βοήθεια. Είχε συμφωνήσει με τον Rahmi Hasan, έναν Τουρκοκύπριο από τη Βασίλεια, να έρθει και να ζήσει στη μάντρα του και να φροντίζει το κοπάδι του. Όταν θα γεννούσε το κοπάδι, ο Rahmi θα έπαιρνε τα μισά νεογέννητα και αυτή θα ήταν η πληρωμή του. Έτσι ο Rahmi μαζί με την οικογένειά του μετακόμισε στο χωριό αυτό και άρχιζε να ζει στη φάρμα του και να τον βοηθά. Όταν γέννησε το κοπάδι, ο ιδιοκτήτης δεν ήθελε να πληρώσει τον Rahmi όπως συμφώνησαν. Είχε πάει στο καφενείο και παραπονιόταν για τον Rahmi, λέγοντας ότι "ξέρετε, ο Rahmi έχει μαχαίρι!". Έτσι 3-4 Ελληνοκύπριοι από την "Οργάνωση Ακρίτα" είπαν, "γιατί δεν τους σκοτώνουμε;" και μια νύκτα πήγαν και τους πήραν. Οι Ελληνοκύπριοι αυτοί σκότωσαν τον Rahmi και τη γυναίκα του Ayshe και τους έριξαν σε ένα πηγάδι στο χωράφι αυτό. Εκείνη τη στιγμή ο γιος του Rahmi, ο Hasan, 14-15 χρονών, προσπάθησε να ξεφύγει και να τρέξει προς τη θάλασσα. Το παιδί σκέφτηκε να κολυμπήσει προς την Αγία Ειρήνη (Akdeniz) αλλά τον έπιασαν και τον σκότωσαν και τον έριξαν σε αυτό το πηγάδι. Σκότωσαν και τα άλλα παιδιά της οικογένειας και τα έριξαν στο πηγάδι..."Έτσι οι Ελληνοκύπριοι δολοφόνοι δημιούργησαν έναν μαζικό τάφο στο χωράφι αυτό που στεκόμαστε και έθαψαν τον 48χρονο Rahmi Hasan, την 32χρονη γυναίκα του Ayshe, τον 2χρονο γιο τους Mustafa, την 5χρονη κόρη τους Sherife, τον 7χρονο γιο τους Ahmet, την 12χρονη κόρη τους Zahide και τον 15χρονο γιο τους Hasan. Επτά άτομα, πέντε από τα οποία ήταν παιδιά, θάφτηκαν σε ένα πηγάδι. Ο Ελληνοκύπριος αναγνώστης μου συνεχίσει να εξηγεί:

"Δεν θα βρεις το πηγάδι αυτό στο κτηματολόγιο. Ο ιδιοκτήτης του έσκαψε για νερό αλλά δεν βρήκε, έτσι τους έριξαν στο λάκκο. Τώρα, επειδή το πηγάδι είναι κλειστό, δεν φαίνεται. Όμως είναι προς τη νοτιοδυτική πλευρά του χωραφιού, πιθανόν εδώ...

Όταν η οικογένεια Rahmi εξαφανίστηκε, οι χωριανοί άρχισαν να ρωτούν "Πού πήγαν οι Τουρκοκύπριοι;" και εκείνες τις μέρες, ένας αξιωματικός της αστυνομίας από τη Μύρτου (Chamlibel) ήρθε στο χωριό και συνέλαβε τους Ελληνοκύπριους που σκότωσαν την οικογένεια Rahmi. Τους έδειραν στον αστυνομικό σταθμό αλλά δεν τους έκαναν τίποτε άλλο. Έτσι η αστυνομία ήξερε αλλά δεν κατάγγελλε τους δολοφόνους...

"Μαζί με τον Ελληνοκύπριο αναγνώστη μου, πάμε προς το φάρο. Ένας άλλος Ελληνοκύπριος αναγνώστης μού είπε ότι η οικογένεια Rahmi σε κάποιο στάδιο ζούσε στο φάρο. Όμως ο φάρος δεν υπάρχει πλέον - ο αναγνώστης μου λέει ότι μετά το 1974 τον κατέστρεψαν Τούρκοι στρατιώτες και έκτισαν έναν άλλο πρόχειρο φάρο. Λίγο πιο πίσω, φαίνονται δύο σπίτια. Ο άνθρωπος που δούλευε στο φάρο ζούσε σε ένα από αυτά τα σπίτια αλλά τώρα ούτε τα σπίτια αυτά υπάρχουν ...

Τα κύματα σκάνε στην παραλία και υπάρχει ένας τεράστιος βράχος μέσα στη θάλασσα, όχι μακριά από την ακτή. Μπορείς να περπατήσεις προς το βράχο και μαθαίνω ότι ο βράχος αυτός αρέσει πολύ στους ψαράδες ...

Στην επιστροφή βρίσκουμε ένα κοπάδι κατσίκια.. Λίγο πιο κάτω κάποια πρόβατα διασταυρώνουν το δρόμο με τα νεογέννητά τους. Τα πρόβατα είναι πολύ μικρά, ολόασπρα σαν το βαμβάκι και μόλις που μπορούν να σταθούν στα πόδια τους, κολλώντας πάνω στις μητέρες τους. Έτσι λοιπόν τα παιδιά της οικογένειας Rahmi οδηγήθηκαν στο θάνατο; Σε αυτή την όμορφη παραλία, η σφαγή αυτή είναι μια κηλίδα που θα παραμείνει για πάντα για να μας θυμίζει πως οι δικοί μας άνθρωποι, τόσο Ελληνοκύπριοι, όσο και Τουρκοκύπριοι, μετατράπηκαν σε τέρατα και σκότωσαν αθώα παιδία, όπως έκαναν στο Παλαίκυθρο, τη Μαράθα, τον Σανταλάρη, την Αλόα και τα Λιβερά...