Το παράδειγμα του Ανδρέα Νικολάου

08/02/2009
“Η Σημερινή”

ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΟΛΟΚΑΣΙΔΗ*

Ο Ανδρέας Νικολάου έπεσε μαχόμενος στην Ομορφίτα το Δεκέμβριο του 1963, στη γεμάτο προσδοκίες ηλικία των 26 χρονών. Έπεσε παρέα με ένα κυνηγετικό. Δεν ήταν μόνος όπως οι πλείστοι σημερινοί εικοσιπεντάρηδες. Είχε τις ευθύνες και τις χαρές μιας οικογένειας. Είχε μάλιστα και τρία μικρά παιδιά. Τα λέγω αυτά για να καταδείξω ότι ο Ανδρέας Νικολάου δεν ήταν ένας τυχοδιώκτης που αναζητούσε νόημα ζωής στη φωτιά της μάχης. Και δεν ήταν ένας άνθρωπος που δεν είχε τίποτα να χάσει. Όλα θα τα έχανε. Και τα έχασε. Όταν αποχαιρετούσε τη γυναίκα του και τα παιδιά του κείνες τις σκοτεινές μέρες του 1963 δεν ήθελε να περάσει από το νου το χειρότερο. Έπραξε, όμως, το καθήκον του όπως του το επέβαλλε η συνείδησή του. Γιατί; Για να προστατεύσει την Κυπριακή Δημοκρατία και μέσα από την Κυπριακή Δημοκρατία να προστατεύσει τον τρόπο ζωής του. Εκείνου και της οικογένειάς του. Οι Έλληνες λοιπόν δεν θα μπορούσαμε ποτέ να γίνουμε ανθρώπινες βόμβες και να διαπράξουμε επιθέσεις αυτοκτονίας. Αγαπάμε τη ζωή αλλά έχουμε απαιτήσεις από αυτή. Θέλουμε να ζούμε τη ζωή μας περήφανα και με τον τρόπο που θέλουμε εμείς και όχι όπως θέλουν άλλοι να μας επιβάλουν. Οι Έλληνες είναι έτοιμοι να πολεμήσουν για τη ζωή. Όχι για το θάνατο. Και όταν έλθει ο θάνατος τον υποδέχονται κατά ένα περίεργο τρόπο ως κατάφαση της ζωής. Ο Ανδρέας Νικολάου έπεσε σε μια σχετικά αταξινόμητη φάση της νεότερης κυπριακής ιστορίας. Αταξινόμητη με ποια έννοια; Η ελληνική κοινωνία έχει ταξινομήσει τον αγώνα του ’21. Ήταν καλός αγώνας. Ελευθέρωσε το έθνος. Έχει ταξινομήσει και τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Ήταν καλός αγώνας. Ελευθέρωσε τον κυπριακό Ελληνισμό. Το ίδιο και την αντίσταση του ’74. Το ’63, ’64 δεν έχει ακόμη ταξινομηθεί οριστικά στις δέλτους της ιστορίας μας. Πολλοί αφήνουν να νοηθεί ότι ήταν μια σκοτεινή σελίδα εκδήλωσης του σοβινισμού των Ελλήνων Κυπρίων. Ότι σε αυτή την περίοδο έγιναν οργανωμένα φυλετικά εγκλήματα. Δεν μπορώ να υιοθετήσω αυτή την άποψη. Δυστυχώς δεν υπάρχουν ένοπλες συγκρούσεις χωρίς ανθρώπινη τραγωδία. Αυτή είναι η τραγική έννοια του πολέμου. Και στα πλαίσια ενός πολέμου υπάρχουν άνθρωποι που εκμεταλλεύονται τη δίνη του πολέμου για να εκδηλώσουν κτηνώδη ένστικτα. Προφανώς και θα υπήρξαν τέτοια συμβάντα και το ’63. Από όλες τις πλευρές. Αυτό όμως δεν μπορεί να διογκωθεί και δεν μπορεί να αμαυρώσει την αντίσταση του ’63 απέναντι στην εκδηλούμενη τουρκανταρσία. Όταν λοιπόν τιμούμε ήρωες όπως τον Ανδρέα Νικολάου έχουμε και ένα άλλο καθήκον. Δεν πρέπει απλώς να τον τιμήσουμε ως μια ατομική περίπτωση ηρωισμού. Πρέπει να φροντίσουμε να κρατήσουμε αμόλυντο και αστιγμάτιστο τον συνολικό αγώνα στον οποίο ανδραγάθησε. Τον αγώνα του ’63 - ’64. Πρέπει να αγωνιστούμε ώστε αυτή η άνιση αντίσταση να λάβει τη θέση που της αξίζει στην ιστορία του κυπριακού ελληνισμού. Και η τουρκοκίνητη ανταρσία του ’63 ήταν η πρώτη απόπειρα των Τούρκων για να πετύχουν διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η μεγάλη ευκαιρία και το πρόσχημα τους δόθηκε τελικά το ’74.Η αντίσταση όμως των ηρώων μας του ’63 δεν ήταν μάταιη. Και αυτό πρέπει να καταχωρηθεί στην ελληνική συλλογική μνήμη. Πολέμησαν για να κρατηθεί ολόρθη η Κυπριακή Δημοκρατία. Και το πέτυχαν. Η Κυπριακή Δημοκρατία άντεξε και το κτύπημα του ’74 για να μπει τελικά ως κράτος αλώβητο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Λοιπόν αυτό το θεσμικό αγαθό που λέγεται Κυπριακή Δημοκρατία και χάρις στο οποίο εμείς όλοι ευημερούμε ή έχουμε τη δυνατότητα να ευημερήσουμε είναι το δώρο των ηρώων του ’63. Ο Ανδρέας Νικολάου και οι συναγωνιστές του μας παρέδωσαν κράτος. Έδωσαν τη σκυτάλη της υποχρέωσης σε κάποιον άλλο αείμνηστο ηγέτη της Κυπριακής Δημοκρατίας για να πει την ιστορική πλέον φράση ότι παρέλαβε κράτος και δεν θα παραδώσει κοινότητα σε αναζήτηση κηδεμόνα. Τη σκυτάλη, όμως, της υποχρέωσης δεν την παρέλαβε μόνο αυτός ο ηγέτης ο οποίος στο κάτω, κάτω εξεπλήρωσε στο ακέραιο το εθνικό του χρέος. Την παραλάβαμε, είτε το θέλουμε είτε όχι, όλοι εμείς. Και η εκπλήρωση αυτού του εθνικού χρέους από όλους μας είναι το καλύτερο μνημόσυνο για τους ήρωες του '63.

*Αναπληρωτής Πρόεδρος ΔΗΚΟ (Απόσπασμα επιμνημόσυνου λόγου στο μνημόσυνο Ανδρέα Νικολάου, πεσόντος κατά την τουρκική ανταρσία του 1963)