Υπηρετώντας το δικαίωμα στην αλήθεια

12-2-09

"Xαραυγή"

Νίκη Κουλέρμου

Επίσημα και με βούλα της Κυπριακής Δημοκρατίας κατάλογος 500 Τ/κ αγνοουμένων
Ομορφίτα, Λιβερά, Αγιος Βασίλειος, Τόχνη, Αλόα... 1963-1964,1967, 1974. Τ/κ αγνοούμενοι. Ο κατάλογος αριθμεί 500 συνολικά άτομα. Ο ακριβής αριθμός των Τουρκοκυπρίων «αμάχων φονευθέντων κατά τις πιο πάνω περιόδους δεν είναι γνωστός». Η Κυπριακή Δημοκρατία ΕΠΙΣΗΜΑ, με απόφασή της ημερομηνίας 30 Απριλίου 2003, η οποία δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, ημερομηνίας 12 Μαΐου 2003, δημοσιεύει κατάλογο των 500 Τουρκοκυπρίων Αγνοουμένων, των οποίων οι υποθέσεις έχουν κατατεθεί στη Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους για έρευνα. Εκείνη η απόφαση - και αργότερα κάποιες εκταφές λειψάνων από ομαδικούς τάφους στις ελεύθερες περιοχές (π.χ. Αλαμινός) συνιστούν και την αδιάψευστη απάντηση σε όσους αδυνατούν, εθελοτυφλούν ή δεν θέλουν να γνωρίζουν ότι έγιναν εγκλήματα σε βάρος των Τ/κυπρίων. Δεν χρειάζεται βέβαια να ρωτήσει κανείς πώς εξαφανίστηκαν αυτοί οι άνθρωποι. Προφανώς δεν πέθαναν ολόκληρες οικογένειες ή δεν χάθηκαν άνθρωποι από ...κρυολόγημα. Δεν πέθαναν ταυτόχρονα 6 παιδιά από 3 μέχρι 10 χρονών, την ίδια μέρα στις 14 Αυγούστου 1974, στο χωριό Μάραθα. Σχεδόν 100 άνθρωποι από το ίδιο χωριό εξαφανίστηκαν στην ίδια μέρα (αρ. 325-413 στον κατάλογο). Οι αριθμοί από 168-182 με τόπο εξαφάνισης την Αλαμινό ήταν άνθρωποι κι αυτοί. Αμαχοι. Το ίδιο και οι αριθμοί από το 61 έως 143 στην Τόχνη. Ιδιαίτερα εκείνα τα συγκεκριμένα δύσκολα χρόνια. Οποιος μαρτυρήσει για τις συνθήκες θανάτου αυτών των ανθρώπων σύμφωνα με την «περιρρέουσα ατμόσφαιρα» πιθανόν να κατηγορηθεί ως ... προδότης! Με τέτοια προσπάθεια εκφοβισμού, πώς είναι δυνατόν να αποκατασταθεί το «δικαίωμα στην αλήθεια», που διεκδικούν οι συγγενείς των αγνοουμένων Ε/κ και Τ/κ, ένα δικαίωμα που υποστηρίζεται από διεθνή νομολογία; Τα στοιχεία και οι πληροφορίες που αναφέρονται για την κάθε περίπτωση από τις 500 περιπτώσεις (όνομα, φύλο, ημερομηνία γέννησης, τόπος γέννησης, ημερομηνία που θεάθηκε για τελευταία φορά, τόπος εξαφάνισης) είναι αυτά που έχουν κατατεθεί στη Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους (ΔΕΑ) από το Γραφείο του Τουρκοκύπριου μέλους της ΔΕΑ. Με την ίδια δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας καλείται «οποιοσδήποτε κατέχει πληροφορίες ή γνωρίζει ή κατέχει στοιχεία, τα οποία θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διακρίβωση των συνθηκών εξαφάνισης ή εν γένει της τύχης οποιουδήποτε από τα αναφερόμενα στον κατάλογο πρόσωπα, παρακαλείται να επικοινωνήσει με την Αρμόδια Κρατική Υπηρεσία στα τηλ. 22305794 και 22305795. Μέτρα για διακρίβωση της τύχης των Τουρκοκυπρίων Αγνοουμένων Στις 5 Ιουνίου 2003 η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας πληροφόρησε τους συγγενείς των Τουρκοκυπρίων αγνοουμένων ότι μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που εξασφάλισε η κυβέρνηση σχετικά με τις έρευνες που είχαν διεξαχθεί μέχρι τότε και σε οποιαδήποτε αποτελέσματα για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων συγγενών τους. Στις 6 Δεκεμβρίου 2002, μια διερευνητική εκσκαφή σε ταφικό χώρο που περιείχε τα λείψανα Τουρκοκυπρίων Αγνοουμένων διεξήχθη στο χωριό Αλαμινός της επαρχίας Λάρνακας. Η διερευνητική αυτή εκσκαφή έγινε από ομάδα της μη κυβερνητικής Οργάνωσης «Γιατροί για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα». Στη συνέχεια όπως είναι γνωστό ταυτοποιήθηκαν και παραδόθηκαν τα ανευρεθέντα λείψανα. Η κυβέρνηση είχε προβεί σε διευθετήσεις για τη δημιουργία μιας Τράπεζας DNA, καθώς και μιας Τράπεζας Προθανατίων Δεδομένων και άλλων απαραιτήτων πληροφοριών από τους συγγενείς αγνοουμένων Τουρκοκυπρίων και άλλων που σκοτώθηκαν κατά την περίοδο 1963-1967 και 1974. Αυτό γίνεται για να ενισχυθούν οι προσπάθειες για τη διερεύνηση της τύχης των αγνοουμένων προσώπων, ανάλογα με την περίπτωση, τον τόπο της ταφής, την εκταφή και ταυτοποίηση αυτών των λειψάνων και της παράδοσής τους στους συγγενείς, για την πρέπουσα ταφή σύμφωνα με τα θρησκευτικά έθιμα και της παραδόσεις των επηρεαζομένων οικογενειών. Στο τέλος της 3σέλιδης ανακοίνωσης της κυβέρνησης αναφέρεται ότι στη ΔΕΑ έχουν κατατεθεί 500 υποθέσεις Τ/κυπρίων αγνοουμένων των περιόδων 1963-1967 και 1974. «Ο ακριβής αριθμός των Τουρκοκυπρίων φονευθέντων - αναφέρεται - κατά τις πιο πάνω περιόδους δεν είναι γνωστός».«Μελέτη για το Δικαίωμα στην Αλήθεια» Σύμφωνα με τη «Μελέτη για το Δικαίωμα στην Αλήθεια», ημερ. 8/2/2006, που εκπονήθηκε από το Γραφείο του Υπάτου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, «το δικαίωμα της αλήθειας έχει χαρακτηριστεί σαν αναπόσπαστο δικαίωμα από τη Δέσμη Αρχών και στη νομολογία των διαφόρων διακυβερνητικών σωμάτων και δικαστηρίων στο διεθνές περιφερειακό και εθνικό επίπεδο». Μεγάλος αριθμός δικαστηρίων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο έχουν χαρακτηρίσει τη μη πληροφόρηση των συγγενών των θυμάτων από το Κράτος για την τύχη θυμάτων εξαφάνισης ως ισοδύναμη με βασανιστήρια ή κακομεταχείριση, που θεωρείται παγκοσμίως ως απαγόρευση για την οποία δεν επιτρέπεται η παρέκκλιση». Η πιο πάνω Έκθεση του Γραφείου του Υπάτου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα αναφέρεται στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τους Αγνοουμένους της Κύπρου (11/1/1983) καθώς και στην προαναφερθείσα απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην 4η Διακρατική προσφυγή της Κύπρου εναντίον της Τουρκίας: «Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν έχει ασχοληθεί άμεσα με το θέμα του δικαιώματος στην αλήθεια, αλλά το έχει συναγάγει ως μέρος του δικαιώματος να μην υποβάλλεται κανείς σε βασανιστήρια ή κακομεταχείριση, του δικαιώματος για αποτελεσματική θεραπεία και του δικαιώματος για αποτελεσματική διερεύνηση, καθώς και να ενημερωθεί για τα αποτελέσματα. Το Δικαστήριο απεφάνθη ότι η μη διεξαγωγή αποτελεσματικής έρευνας εκ μέρους του Κράτους «με σκοπό να διευκρινιστεί η τύχη» των «αγνοουμένων προσώπων που έχουν εξαφανιστεί υπό συνθήκες επικίνδυνες για τη ζωή τους, συνιστά συνεχή παραβίαση των διαδικαστικών υποχρεώσεων για προστασία του δικαιώματος ζωής».